2023 Türkiye Cumhurbaşkanlığı Seçiminde Üniversite Öğrencilerinin Oy Verme Eğilimi: Nitel Bir İnceleme

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 23 - 50, 31.03.2025

Gökçe Özkılıçcı , Merve Hazer Yiğit Uyar

https://doi.org/10.14782/marmarasbd.1560613

Öz

Bu çalışma, Mayıs 2023’te yapılan Türkiye Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanma hakkına sahip olan üniversite öğrencilerinin hangi cumhurbaşkanı adayını desteklediklerini ve o adayı desteklemelerinin ardında yatan nedenleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda İstanbul’da üniversite eğitimine devam eden 448 katılımcıya ulaşılmıştır. Katılımcıların Cumhurbaşkanı adaylarını tercih sebepleri oy verme davranışı ve başkanlaşma alan yazını çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmada MAXQDA programı kullanılmıştır ve çalışma nitel analiz yöntemi ile değerlendirilip değişkenler arasında çeşitli ağ haritası analizleri ile desteklenmiştir. Analizler sonucunda cumhurbaşkanı tercihlerinin gelir, yaş ve cinsiyet değişkenleri bakımından farklılaşmadığı ancak oy verme nedenlerinin birbirinden farklılaştığı tespit edilmiştir. Kemal Kılıçdaroğlu için “değişim” ve “sebebi yok”; Recep Tayyip Erdoğan ve Muharrem İnce için “kişisel özellikler” ve “ideoloji”; Sinan Oğan için ise “ekonomi” ve “kararsızlık” söylemleri ön plana çıkmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular oy verme davranışı alanında çalışacak araştırmacılara ve siyaset bilimi ile ilgilenen kişilere yeni bir bakış açısı sağlamayı hedeflemektedir. Özellikle hedeflediği seçmen kitlesini yakından tanımak ve onlara uygun propaganda stratejileri geliştirmek isteyen siyasetçiler ve siyasi partiler için de bu çalışmanın katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Oy Verme Davranışı, Siyasi Liderlik, Nitel Araştırma, Siyaset Psikolojisi, Siyasal İletişim

Voting Tendency of University Students in the 2023 Presidential Election of Türkiye: A Qualitative Study

Öz

This study aims to reveal which presidential candidate university students, eligible to vote in the May 2023 Turkish Presidential Elections, support and the reasons behind their preferences. In this context, data were collected from 448 participants pursuing their university education in Istanbul. The participants’ reasons for supporting specific presidential candidates are analyzed within the framework of literature on voting behavior and presidentialisation. The study employed MAXQDA software for qualitative analysis and included various network map analyses between variables. The analysis revealed that presidential preferences did not vary significantly based on income, age, or gender. However, the reasons for voting differed among candidates. For Kemal Kılıçdaroğlu, the reasons cited were “change” or “no reason”; for Recep Tayyip Erdoğan and Muharrem İnce, “personal characteristics” and “ideology” were prominent; and for Sinan Oğan, the key factors were “economy” and “indecision.”The findings aim to provide a fresh perspective for researchers in the field of voting behavior and political science. Additionally, this study is expected to contribute to politicians and political parties seeking to understand their target voter base and develop effective propaganda strategies.

Anahtar Kelimeler

Voting Behavior, Political Leadership, Qualitative Research, Political Psychology, Political Communication

Kaynakça

• Acar, E. & Becel, Y. (2021) Üniversite Gençliğinin Gönüllü Siyasal Katılımı: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Çalışmalar Dergisi 2(1), 15–35.
• Adida, C. L, Laitin, D. D. & Valfort, M. A. (2015) Religious Homophily in a Secular Country: Evidence from a Voting Game in France. Economic Inquiry 53(2), 1187–1206.
• Akman, K. (2021) Türkiye’de Gençlik ve Siyaset: Gelecek İçin Nasıl Bir Katılım? Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi 4(1), 157–181.
• Altın, E. & Kasımoğlu, M. (2018) Gençlerin Siyasal Katılımı: Şırnak Örneği. Gençlik Araştırmaları Dergisi 6(14), 111–148.
• Altıntop, A. K., Özoflu, M. A. & Özbey, Y. (2023) A Thematic Analysis of Youtube Comments on 2020 Turkish–Greek Border Crisis: The Case of Euronews. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi 5(8), 259–288.
• Aydın K. & Özbek V. (2004) Ailenin Seçmen Davranışları Üzerindeki Etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(8), 144–167.
• Ayvaz, M. E. (2018) Devlet Başkanı ve Siyasi Parti İlişkisi Üzerine. Liberal Düşünce Dergisi 23(91-92), 113–142.
• Barreto, M. A., Mario V. & Woods, N. D. (2005) Metropolitan Latino Political Behavior: Voter Turnout and Candidate Preference in Los Angeles. Journal of Urban Affairs 27(1), 71–91.
• Bayburt, B. (2021) Türkiye’de Siyasal Tercihleri Etkileyen Faktörler. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 9(1), 19-41.
• Bennister, M. & Worthy, B. (2024) The ‘Electoral Presidentialization’ of Silvio Berlusconi and Boris Johnson: Chaos, Controversy, and Lost Chances. The British Journal of Politics and International Relations 26(4), 1231–1251.
• Bennett, W. L. & Segerberg, A. (2012) The Logic of Connective Action: Digital Media and the Personalization of Contentious Politics. Information, Communication & Society 15(5), 739–768.
• Berelson, B. R., Lazarsfeld, P. F. & McPhee, W. N. (1986) Voting: A Study of Opinion Formation in a Presidential Campaign. Chicago: University of Chicago Press.
• Blais, A. & Dobrzynska, A. (1998) Turnout in Electoral Democracies. European Journal of Political Research 33(2), 239–261.
• Boix, C., Miller, M. K. & Rosato, S. (2013) A Complete Data Set of Political Regimes, 1800–2007. Comparative Political Studies 46(12), 1523–1554.
• Boulianne, S. (2009) Does Internet Use Affect Engagement? A Meta-analysis of Research. Political Communication 26(2), 193–211.
• Boyraz, C. (2010) Siyasi Partilerin Gençlik Teşkilatlarında Siyaset ve Demokratik Katılım. C. Boyraz (der.) Gençler Tartışıyor Siyasete Katılım, Sorunlar ve Çözüm Önerileri (129-163). İstanbul: Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırma Vakfı.
• Brand, J. E. (2010) Civic Returns to Higher Education: A Note on Heterogeneous Effects. Social Forces 89(2), 417–433.
• Campbell, A. vd. (1960) The American Voter. Chicago: University of Chicago Press.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C. & Zimbardo, P. G. (2002) When Parsimony Subdues Distinctiveness: Simplified Public Perceptions of Politicians’ Personality. Political Psychology 23(1), 77–95.
• Caprara, G. V. vd. (2007) The Simplicity of Politicians’ Personalities across Political Context: An Anomalous Replication. International Journal of Psychology 42(6), 393–405.
• Castells, M. (2010) Communication Power: Mass Communication, Mass Self-communication, and Power Relationships in the Network Society. J. Curran (der.), Media and Society (3-18). New York & London: Bloomsbury Academic.
• Coufalová, L., Mikula, Š. & Ševčík, M. (2023) Homophily in Voting Behavior: Evidence from Preferential Voting. Kyklos 76(2), 281–300.
• Çakır, H. & Biçer, A. (2015) Türkiye Yerel Seçimlerinde Seçmen Tercihlerini Etkileyen Kriterler: 30 Mart 2014 Yerel Seçimleri Kayseri Örneği. Erciyes İletişim Dergisi 4(1), 98–112.
• Çetintürk, V. E. & Küçük, H. (2019) Gençlik Politikalarında Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme: Türkiye ve Finlandiya Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 24(2), 263–284.
• Dalton, R. J. (2014) Citizen Politics: Public Opinion and Political Parties in Advanced Industrial Democracies. Washington: CQ Press.
• Doğan, A. & Göker, G. (2013) Siyasal İletişim Araştırmaları. Ankara: Nobel Yayınları
• Downs, A. (1957) A Theory Economic of Democracy. New York: Harper & Row.
• Duran, H. (2005) Siyasal Katılmayı Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma: Tavşanlı-Kütahya Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13, 131–152.
• Easterbrook, M., Kuppens, T. & Manstead, A. (2015) The Education Effect: Higher Educational Qualifications Are Robustly Associated with Beneficial Personal and Socio-political outcomes. Social Indicators Research 126(3), 1261–1298.
• Erdinç, İ. E. (2012) Üniversite Öğrencilerinin Oy Verme Davranışlarında Etkili Olan Faktörlere Yönelik Bir Araştırma. Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi 2(1), 55–70.
• Eser, H. B. & Sarışahin, P. (2016) Cinsiyet-Siyasal Katılım İlişkisi: SDÜ Örnek Olayı. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 7(15), 38–58.
• Fobel, L. & Kolleck, N. (2021) Cultural Education: Panacea or Amplifier of Existing Inequalities in Political Engagement? Social Inclusion 9(3), 324–336.
• Galston, W. A. (2001) Political Knowledge, Political Engagement, and Civic Education. Annual Review of Political Science 4(1), 217–234.
• Gidengil, E. vd. (2017) Turnout and Education: Is Education Proxying for Pre-adult Experiences within the Family? Political Science Research and Methods 7(2), 349–365.
• Gidron N. & Hall P. A. (2017) The Politics of Social Status: Economic and Cultural Roots of the Populist Right. British Journal of Sociology 68(S1), 57–84.
• Göksel, T. & Çınar Y. (2011) Mevcut Seçim Sisteminin İyileştirilmesine Yönelik Sayısal Analizler ve Politika Önerileri. Ankara: Mattek Yayıncılık.
• Gschwend, T. (2004) Strategic Voting in Mixed Electoral Systems. Wiesbaden: Statistisches Bundesamt.
• Güldü, Ö. & Kart, M. E. (2009) Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Siyasal Tutumlar: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 64(03), 97–116.
• Hafızoğlu, Y. (2021) Z Kuşağı Seçmen Davranışları. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi 4(2), 141–164.
• Harteveld, E. vd. (2019) Gender Differences in Vote Choice: Social Cues and Social Harmony as Heuristics. British Journal of Political Science 49(3), 1141–1161.
• Healy, A., Persson, M. & Snowberg, E. (2016) Digging into the Pocketbook: Evidence on Economic Voting from Income Registry Data Matched to a Voter Survey. American Political Science Review 111, 771–785.
• Heywood, A. (2011) Siyaset. Çev. B. B. Özipek vd. Ankara: Adres Yayınları.
• Hooghe, M. (2004) Political Socialization and the Future of Politics. Acta Politica 39, 331– 341.
• Inglehart, R. (1997) Modernization and Postmodernization: Cultural, Economic, and Political Change in 43 Societies. Princeton: Princeton University Press.
• Johnston, R. vd. (1992) Letting the People Decide: Dynamics of a Canadian Election. Stanford: Stanford University Press.
• Kahne, J. & Middaugh, E. (2008) Democracy for Some: The Civic Opportunity Gap in High School. CIRCLE Working Paper, No. 59. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED503646.pdf (Erişim Tarihi: 30.12.2024).
• Kalaycıoğlu, E. (1983) Karşılaştırmalı Siyasal Katılma Siyasal Eylemin Kökenleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Yayınları.
• Karacaoğlu, K. & Ozan, E. N. (2023) Liderlerin Üslubuna İlişkin Algıların, Seçmenlerin Oy Verme Davranışlarına Etkisinde, Dindarlığın Düzenleyici Rolü: Üniversite Öğrencileri Örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 13(2), 1243–1258.
• Kayaoğlu, A. (2017) Voting Behavior of the Youth in Turkey: What Drives Involvement in or Causes Alienation from Conventional Political Participation? Turkish Studies 18(1), 32–55.
• Krauss E. S. & Nyblade B. (2005) ‘Presidentialization’ in Japan? The Prime Minister, Media and Elections in Japan. British Journal of Political Science 35(2), 357–368.
• Kurer T. (2020) The Declining Middle: Occupational Change, Social Status, and the Populist Right. Comparative Political Studies 53(10−11), 1798–1835.
• Küçük, H. Ö. & Toklu, İ. T. (2020) Seçimlerde Oy Verme Davranışını Ne Etkiler? Z Kuşağı Üzerine Bir Araştırma. Business & Management Studies: An International Journal 8(5), 4546–4574.
• Küçükşabanoğlu, Z. (2021) Z’nin Siyaseti. İstanbul: Motto Yayınevi
• Lau, R. R. & Redlawsk, D. P. (2006) How Voters Decide: Information Processing in Election Campaigns. Cambridge: Cambridge University Press.
• Laughland-Booÿ, J., Skrbiš, Z. & Ghazarian, Z. (2018) The Voting Strategies of Young People: A Conceptual Framework. Australian Journal of Political Science 53(2), 143–159.
• Lipset, S. M. (1981) Political Man: The Social Bases of Politics. Baltimore: Johns Hopkins University Press. McDonnell, D. (2017) Populist Leadership. Social Alternatives 36(3), 26–30.
• Metropoll (2021) Türkiye’nin Nabzı Ocak 2021. https://www.metropoll.com.tr/upload/content/files/1883-tn-ocak21.pdf (Erişim Tarihi: 18.12.2024).
• Mughan, A. (2000) Media and the Presidentialization of Parliamentary Elections. London: MacMillan. O’Connor, C. & Joffe, H. (2020) Intercoder Reliability in Qualitative Research: Debates and Practical Guidelines. International Journal of Qualitative Methods 19, 1–13.
• Ohme, J., de Vreese, C. H. & Albaek, E. (2018) The Uncertain First-time Voter: Effects of Political Media Exposure on Young Citizens’ Formation of Vote Choice in a Digital Media Environment. New Media & Society 20(9), 3243–3265.
• Özhan, M. (2021) Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Seçmen Davranışına Etkisi. Avrasya Dosyası 12(2), 115–136.
• Ropik, A. & Qibtiyah, M. (2021) Millennial Political Concerns and Political Preferences towards Presidential Election in 2019: Evidence from Palembang. Jurnal Studi Sosial Dan Politik 5(2), 189–202.
• Poguntke, T. & Webb, P. (der.) (2005) The Presidentialization of Politics: A Comparative Study of Modern Democracies. New York: Oxford University Press.
• Schneiker, A. (2020) Populist Leadership: The Superhero Donald Trump as Savior in Times of Crisis. Political Studies 68(4), 857–874.
• Sevi, S. (2021) Do Young Voters Vote for Young Leaders? Electoral Studies 69, 1-8.
• Sundström, G. (2009) ‘He who Decides’: Swedish Social Democratic Governments from a Presidentialisation Perspective. Scandinavian Political Studies 32(2), 143–170.
• Spierings, N. & Zaslove, A. (2017) Gender, Populist Attitudes, and Voting: Explaining the Gender Gap in Voting for Populist Radical Right and Populist Radical Left Parties. West European Politics 40(4), 821–847.
• Tatar, T. (2003) Malatya’da Siyasi Katılım: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13(1), 331–350.
• Tilley, J. & Evans, G. (2014) Ageing and Generational Effects on Vote Choice: Combining Cross-sectional and Panel Data to Estimate APC effects. Electoral Studies 33, 19–27.
• Türkiye Gençlik Araştırması Yönetici Özeti (2023) Ankara: Konrad-Adenauer-Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği.
• Uluç, A. & Küçük, A. (2022) Cinsiyet Açısından Siyasal Katılım. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi 5(1), 177–191.
• Vecchione, M., González Castro, J. L. & Caprara, G. V. (2011) Voters and Leaders in the Mirror of Politics: Similarity in Personality and Voting Choice in Italy and Spain. International Journal of Psychology 46(4), 259–270.
• Verba, S., Burns, N. & Schlozman, K. L. (1997) Knowing and Caring about Politics: Gender and Political Engagement. The Journal of Politics 59(4), 1051–1072.
• Weakliem, D. L. (2002) The Effects of Education on Political Opinions: An International Study. International Journal of Public Opinion Research 13(2), 141–157.
• Webb, P. & Poguntke, T. (2013) The Presidentialisation of Politics Thesis Defended. Parliamentary Affairs 66(3), 646–654.
• Yalley, A. A. (2021) Voter and Political Candidate’s Status Homophile: A Ghanaian Context. Journal of Political Marketing 20(2), 175–197.
• Yentürk, N. (2008) Gençlerin Yaşamlarını Çevreleyen Alanlarda Gençlik Politikaları Önerileri. N. Yentürk, Y. Kurtaran & G. Nemutlu (der.) Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları (47–80). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksek Seçim Kurulu (2023) 14 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri Seçim İstatistikleri Bülteni. https://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/14Mayis2023CBSecimIstatistik.pdf (Erişim Tarihi: 15.12.2024).
• Zukin, C. vd. (2006) A New Engagement? Political Participation, Civic Life, and the Changing American Citizen. New York: Oxford University Press.