Classroom Teachers’ Viewpoints on “Life Studies”* Textbooks Written in the Line of 1998 and 2004 Primary Programs

Yıl 2010, Cilt: 32 Sayı: 32, 95 - 122, 10.10.2013

Yücel Kabapınar , Yelda Akbal

Öz

The aim of the study is to investigate classroom teachers’ opinions regarding Life Studies Textbooks designed on the basis of 1998 and 2004 Primary Programs. Semi-structured interviews were conducted with classroom teachers (n= 54), 30 of whom were female teachers and the rest 24 were male teachers. The content analysis method was used to sort, categorize and find the patterns in verbal data gathered via interviews. This was followed by quantifying the categories and sub-categories obtained. The findings of the study indicated that majority classroom teachers took part in the research expressed positive viewpoints concerning the change in Life Studies textbooks. Teachers’ opinions regarding the change in the presentation of knowledge in the new textbooks were also examined. They highlighted both positive and negative features concerning this issue. They thought that the previous textbooks “necessitated memorization”, “were included and imposed certain values/explanations”, “included certain definitions/descriptions”. According to these teachers; the new textbooks “enable students to construct their own knowledge”, “are student-centered”, “thought-provoking’. Some of the criticisms toward the new textbooks can be stated as; “the previous textbooks included satisfactory content”, the new textbooks “do not include satisfactory knowledge”, “do not suitable for overcrowded classrooms”, “involving activities that require technological sources which can not be found easily”. According to this group of teachers, these handicaps render teaching to be teacher-centered.
Key words: Life studies, textbooks, constructivism

Anahtar Kelimeler

-

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN 1998 VE 2004 YILI İLKÖĞRETİM PROGRAMLARINA GÖRE HAZIRLANMIŞ HAYAT BİLGİSİ DERS KİTAPLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELERİ

Öz

Bu araştırmada 1998 ve 2004 İlköğretim Hayat Bilgisi Öğretim Programları’na
göre hazırlanan ders kitaplarının bu dersi veren sınıf öğretmenleri tarafından nasıl
değerlendirildiğini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu çerçevede 30’u kadın ve 24’ü
erkek toplam 54 sınıf öğretmeniyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir.
Görüşmelerden elde edilen sözel veriler içerik analizine tabi tutularak belirli kategoriler
altında sayısallaştırılmıştır. Araştırma bulguları Hayat Bilgisi ders kitaplarındaki değişime
ilişkin öğretmenlerin büyük bölümünün olumlu görüş bildirdiğini göstermektedir.
Çalışmada öğretmenlerin yeni hayat bilgisi ders kitaplarının bilginin sunumu noktasındaki
değişimine ilişkin görüşleri de araştırılmıştır. Bulgular öğretmenlerin altını çizdikleri
noktaların yeni ders kitaplarının daha çok olumlu boyutları olduğunu ortaya koymuştur.
Olumlu görüş bildiren öğretmenler, eski ders kitaplarının ezbere dayalı olduğu, doğruyu
dikte ettiği ve tanımlar bilgisiyle dolu olduğunu; yeni ders kitapları aracılığı ile öğrencilerin
bilgiyi yapılandırabildiği, yeni ders kitaplarının öğrenci merkezli hazırlandığı ve öğrenciyi
düşünmeye sevk ettiğinden bahsetmektedir. Olumsuz görüş bildiren öğretmenler ise, eski
kitapların içeriğinin daha doyurucu olduğu, yeni kitaplarda bilgi olmadığı, yeni kitapların
kalabalık sınıflar için işlevsel olmadığı ve yeni kitapların gerektirdiği teknolojik kaynak
bulunmadığı için dersin öğretmen merkezli işlendiğinden söz etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Hayat bilgisi, ders kitapları, yapılandırmacı öğrenme

Kaynakça

• Arıbaş, S. ve Yılmaz, M. (2004). Hayat bilgisi dersinin ilköğretim müfettişleri tarafından değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, (161). http://yayim.meb.gov.tr/ dergiler/161/aribas_yilmaz.htm.Web adresinden 28 Kasım 2007 tarihinde edinilmiştir.
• Baysal, Z. N. (1995). İlkokullarda hayat bilgisi dersinin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erden, M. ve Akman, Y. (2006). Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretim (15. baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Erkan, A. (1998). Hayat bilgisi kitaplarında resimleme ve metin ilişkisi. Yayınlanmamış sanatta yeterlilik tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gömleksiz, M. N. ve Bulut, İ. (2007). Yeni hayat bilgisi dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, (173), 67–87.
• Kabapınar, Y. (2002). İlköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretiminde kullanılan ders kitapları ve öğretim materyalleri açısından Türkiye ve İngiltere örnekleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 247.270.
• Kabapınar, Y. (2007a). Yeni öğrenme anlayışının ışığında sosyal bilgiler ders kitapları. C. Öztürk (Edit.), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi: Yapılandırmacı Bir Yaklaşım (ss. 335.367). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Kabapınar, Y. (2007b). 1998 ve 2004 öğretim programlarına göre yazılmış hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitaplarında sosyal olay ve değerlerin sunumu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 25, 109–127.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri: Kavramlar-ilkeler-teknikler (15. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• LeComplete, M. D. & Goetz, J. P. (1982). Problems of reliability and validity in ethnographic research. Review of Educational Research, 52, 31–60.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim 1,2 ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Ocak, G. ve Beydoğan, H. Ö. (2005). İlköğretim okulları 3. sınıf hayat bilgisi dersi içerik standartlarının öğretmen görüşlerine göre bazı değişkenler açısından yeterlilik düzeyi (Standart belirleme- Erzurum örneği). Milli Eğitim Dergisi, (165). http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/165/ocak.htm web adresinden 28 Kasım 2007 tarihinde edinilmiştir.
• Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). 1998–2005 hayat bilgisi ders programlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Afyonkarahisar il örneği). Milli Eğitim Dergisi, (172), 40–53.
• Özçetin, A. (2000). 1998 ilköğretim hayat bilgisi 3. sınıf programının öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Silverman, D. (1993). Interpreting qualitative data: Method for analysing talk, text and interaction. London: Sage Publication.
• Tuncer, E. (1998). İlköğretim okulları 2. ve 3. sınıf hayat bilgisi kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2004). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A.(2006). Yeni ilköğretim programına göre hazırlanmış hayat bilgisi ders kitaplarına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Elazığ ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.