Çalışma Sürelerinde Güvenceli Esneklik Uygulamaları

Yıl 2014, Cilt: 20 Sayı: 1, 223 - 262, 01.06.2014

Gaye Baycık

https://doi.org/10.33433/maruhad.607018

Cited By: 4

Öz

1970’li yıllarda başlayan ekonomik durgunluk ve kriz, birçok işletmenin faaliyetine son vermesine ve işsizliğin artmasına neden olmuş, 1990 yılından sonra birçok etkenin yarattığı yüksek oranda işsizlik ve ekonominin küresel- leşmesi sonucunda uluslararası pazarda verimli, kaliteli ve hızlı üretim yaparak hayatta kalmaya çalışan işletmeler karşısında ucuz işgücü rekabeti oluşmuştur. Hızla değişen ve gelişen teknoloji ve pazar şartlarında verimli üretim yaparak re- kabet gücünü korumayı amaçlayan işletmelerin bu sebeple talep ettikleri esnek- liğin sağlanması karşısında işçilerin sağlık ve güvenlikleri ile çalışma koşullarının korunması amacıyla “güvenceli esneklik” kavramı oluşturulmuştur. Güvenceli esneklik ilkelerinin oluşturulmasına Avrupa Birliği Konseyi öncülük etmiş ve her ülkenin kendine has özelliklerini ve koşullarını dikkate alarak ancak Konsey tarafından oluşturulan temel güvenceli esneklik ilkelerine uygun şekilde esnek çalışma ilişkilerini düzenlenmesine olanak tanınmıştır. 4857 sayılı İş Kanunu- numuzda da 1475 sayılı Kanunun yarattığı katı, tek tip çalışma ilişkilerinin yerini esnek ancak güvenceli çalışma ilişkileri almıştır. Söz konusu düzenleme- lerin özellikle çalışma sürelerine ilişkin olanları, aynı zamanda işçinin işyerinde- ki sağlık ve güvenliğinin sağlanmasında, dolayısıyla yaşam ve vücut bütünlüğü hakkının korunmasında ayrıca öneme sahip olduğundan, bu düzenlemelerin ve bunlara dayalı uygulamaların güvenceli esneklik ilkeleri bakımından ayrıca değerlendirilmesinde fayda olacağı düşünülerek bu çalışma hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güvenceli esneklik, çalışma süreleri, denkleştirme, telafi çalışması, kısa çalışma, fazla çalışma

Kaynakça

• Akyiğit, Ercan. (2008). İş Kanunu Şerhi, C.I, C.II, Ankara: Seçkin Yayıncılık A.Ş.
• Akyiğit, Ercan. (2004). Kısa Çalışma, TÜHİS, C. 19, S. 1-2, Ağustos-Kasım 2004, s. 1-35 (Kısa Çalışma).
• Alpagut, Gülsevil. (2006). AB’de İstihdam Politikaları, Esneklik Arayışları ve Türki- ye’deki Yasal Düzenleme, İşveren Dergisi, Eylül 2006, özel ek, s. 1-27.
• Arıcı, Kadir. (1992). Çalışma Sürelerinin Hukuki Gelişimi ve Yeterliliği Açısından 1475 Sayılı İş Kanunu’nda Çalışma Süreleri, Ankara: Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası.
• Aydın, Ufuk. (2009). Kısa Çalışma Uygulaması ve Güncel Gelişmeler, Sicil 2009 Mart, S.13, s. 29-40.
• Başterzi, Süleyman. (2005). Türkiye’de Feshe Karşı Koruma Hukuku Reformunun Sosyal Hukuk ve İstihdam Üzerine Etkileri, AÜHFD, 2005, C.54, S.3, s. 53-94.
• Baycık, Gaye. (2011) İş Hukukunda Yenilik Doğuran Haklar, Ankara: Yetkin Ba- sım Yayım ve Dağıtım AŞ.
• Caniklioğlu, Nurşen. (2005). 4857 Sayılı İş Kanununun Çalışma Sürelerine İlişkin Düzenlemeleri, III. Yılında İş Yasası, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası, 21-25 Eylül 2005 Bodrum Seminer Not- ları, s. 149-199.
• Centel, Tankut (1999). Türkiye’de Esneklik, TİSK, Çalışma Hayatında Esneklik Semineri, 30 Kasım 1999, Ankara 2000, s. 58-63.
• Çelik, Nuri. (2013). İş Hukuku Dersleri, B.26, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağı- tım AŞ.
• Çil, Şahin. (2012). İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları, 2011-2012 Yılları, Ankara: Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım AŞ.
• Demir, Fevzi (2005). En Son Yargıtay Kararları Işığında İş Hukuku ve Uygulaması, B. 4, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF.
• Dominique, Méda. (2009). Quel équilibre entre flexibilité et sécurité?, Droit social, 2009, s. 763-776.
• Ekin, Nusret: Küreselleşme ve Çalışma Yaşamında Dönüşüm, http://www.arastirmax. com/system/files/dergiler/140013/makaleler/40/1/arastrmx_140013_40_ pp_15-40.pdf. Erişim tarihi: 17.11.2013.
• Ekmekçi, Ömer. (2002). İşin Düzenlenmesinde Esneklik Arayışları, Çalışma Haya- tında Esneklik ve İş Hukukuna Etkileri, İstanbul Barosu-Galatasaray Üniver- sitesi, İstanbul Barosu Yayınları, s. 79-88.
• Ekmekçi, Ömer. (2005). 4857 Sayılı İş Kanunu’nda Telafi Çalışması Kavramı, Ko- şulları ve Hükümleri, Çimento İşveren, Kasım 2005, C.19, S.6, s. 30-39 (Te- lafi Çalışması).
• Ekonomi, Münir. (1995). İş Hukukunda Esnekleşme Gereği, Çalışma Hayatında Yeni Gelişmeler, Esneklik, Çimento Müstahsilleri İşverenleri Sendikası, Antal- ya 27-30 Nisan 1995, Ankara, s. 19-37.
• Ekonomi, Münir. (2004). 4857 Sayılı İş Kanununa Göre Fazla Çalışma Kavramı, Kamu-İş, 2004, C.7, S. 4, Ankara 2004, 159-172 (Fazla Çalışma).
• Ekonomi, Münir. (1987). İş Hukuku, Cilt I, Ferdî İş Hukuku, B.3, İstanbul: Tek- nik Üniversite Matbaası. (İş Hukuku).
• Ekonomi, Münir (2004). Telafi Çalışması, İHSGHD, 2004, Ekim-Kasım-Aralık, S:4, s. 1248-1260 (Telafi Çalışması).
• Ekonomi, Münir. (1994). Türk İş Hukuku’nda Esnekleşme Gereği, Çalışma Haya- tında Esneklik, Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı, Çeşme Altın Yunus Uluslararası Sempozyumu, 27-31 Ekim 1993, İzmir 1994, s. 57-79 (Esnekleşme Gereği).
• Engin, E. Murat. (2007). Denkleştirme Esası Uygulamasında Çalışma ve Dinlen- me Sürelerine İlişkin Emredici Hükümler, Karar İncelemesi, Sicil, Mart 2007, S.5, s. 69-75.
• Engin, E. Murat. (2003). İş Sözleşmesinin İşletme Gerekleri ile Feshi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ (İşletme Gerekleri). Eyrenci, Öner-Taşkent, Savaş-Ulucan, Devrim. (2010).: Bireysel İş Hukuku, B.4, İstanbul: Legal Kitabevi San. ve Tic. Ltd. Şti..
• Eyrenci, Öner. (1993). İş Sürelerinin Esnekleştirilmesi ve Türk İş Hukuku, Münir Ekonomi 60. Yaş Günü Armağanı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, s. 227-242.
• Eyrenci, Öner. (1994), Türkiye’de Çalışma Sürelerinin Esnekleştirilmesi, Yaşar Eği- tim ve Kültür Vakfı, Çeşme Altın Yunus Uluslararası Sempozyumu, 27-31 Ekim 1993, İzmir 1994, s.161-173 (Çalışma Sürelerinde Esnekleşme).
• Eyrenci, Öner. (2013). 4857 Sayılı İş Kanunu’nun İş Sözleşmesinin Türleri ve İşin Düzenlenmesine İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası, 15-18 Ekim 2013 Semineri, yayımlanmamış tebliğ metni (Değerlendirme).
• Eyrenci, Öner. (2003). 4857 Sayılı İş Yasasında Ücret ve İşin Düzenlenmesi ile ilgili Yeni Düzenlemeler, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası, Yeni İş Yasası Semineri, 25-29 Haziran 2003, s. 152-164 (Ücret ve İşin Düzenlenmesi).
• Gerek, Nüvit. (2013). Haftalık Normal Çalışma Sürelerinin Altında Sürelerle Ya- pılan Çalışmalar İçerisinde “Kısa Çalışma”nın Yeri ve Önemi, İHSGHD, Ni- san-Haziran 2013, S. 38, s. 3-26.
• Güzel, Ali. (2000). İş Hukukunda Yeniden Yapılanma Süreci ve İşin Düzenlenmesi Konusunda Esneklik, Prof. Dr. Turhan Esener’e Armağan, Ankara: İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, s. 203-221.
• Güzel, Ali. (2005). İşçinin Ücretinin Ödenmemesi Nedeniyle İş Görme Edimini Yerine Getirmekten Kaçınması ve Çalışmadığı Süre İçin Ücret Talep Edeme- mesi, Karar İncelemesi, ÇT, 2005/5, s. 123-146 (Çalışmaktan Kaçınma).
• Klasson, Katja. (2000). AB Ülkelerinde Esneklik Uygulamaları, TİSK, Çalışma Hayatında Esneklik Semineri, 30 Kasım 1999, Ankara, s. 26-39.
• Kutal, Gülten. (2002). Küreselleşmenin Emek Piyasalarına Etkileri, Çalışma Haya- tında Esneklik ve İş Hukukuna Etkileri, İstanbul Barosu-Galatasaray Üniver- sitesi, İstanbul Barosu Yayınları, s. 21-41.
• Kutal, Metin. (2000). Uluslararası Deneyimler Işığında Türkiye İçin Öneriler, TİSK, Çalışma Hayatında Esneklik Semineri, 30 Kasım 1999, Ankara: TİSK yayını, s. 65-70.
• Morand, Michel. (1996). Le chômage partiel ne modifie plus le contrat de travail, Juris Classeur, droit du travail et de la sécurité sociale, Octobre 1996, s. 3-5.
• Öktem Songu, Sezgi. (2006). Çalışma Süresinin Örtülü Olarak Denkleştirilmesi Mümkün Müdür? DEÜHFD, 2006, S.2, s. 169-188.
• Öktem Songu, Sezgi. (2007). Türk İş Hukukunda Çalışma Süresinin Düzenlenme- si, İzmir, yayımlanmamış doktora tezi (Çalışma Süreleri).
• Özveri, Murat. (2010). Çalışma Süresi ve Gece Çalışması, Prof. Dr. Ali Güzel’e Armağan, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Pélissier Jean-Supiot, Alain-Jeammaud, Antoine (2008). Droit du travail, 24e ed., Paris: Dalloz.
• Ray, Jean-Emmanuel. (1992). Nouvelles technologies et nouvelles formes de subor- dination, Dr. soc. Juin 1992, s. 525-537.
• Soyer, Polat. (2003). İş Kanunu Tasarısının Çalışma Süresinde Esneklik Sağlayan Düzeltmeler, Yeni İş Yasası Sempozyumu, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku’na İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2003 Yılı Toplantısı:2, İstan- bul Barosu Yayınları, s. 185-198.
• Soyer, Polat. (2003). 4857 Sayılı İş Kanununun Ücret, İşin Düzenlenmesi, İş Sağ- lığı ve Güvenliğine İlişkin Bazı Hükümleri Üzerine Düşünceler, 4857 Sayılı Yeni İş Kanunu Değerlendirme Konferans Notları, Temmuz 2003, Koru Otel, Bolu, Türk-İş Yayını, s. 12-36 (4857 Sayılı).
• Soyer, Polat. (1999). Ferdi İş İlişkisinin Kurulması ve İşin Düzenlenmesi Açısından yargıtayın 1997 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, İş Hukuku ve Sosyal Gü- venlik Hukuku Türk Milli Komitesi, Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin Kararla- rının Değerlendirilmesi 1997, İstanbul: MESS yayını (Değerlendirme 1997).
• Soyer, M. Polat. (2004). Yeni Düzenlemeler Karşısında Fazla Saatlerle Çalışmaya İlişkin Bazı Düşünceler, İHSGHD, Y: 2004, S. 3, s. 797-808 (Fazla Saatlerle Çalışma).
• Soyer, M. Polat. (2011). İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkı, Koşulları, Kullanıl- ması ve Hukuki Sonuçları, Prof. Dr. Sarper Süzdek’e Armağan, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. s. 657-689 (Kaçınma Hakkı).
• Supiot, Alain. (2005). Beyond Employment, Changes in Work and the Future of Labour Law in Europe, New York: Oxford University Press.
• Supiot, Alain. (2007). Critique du droit du travail, Paris: Presses universitaires de France (Critique).
• Süral, Nurhan. (2005). Esnekliğin İşgücü Piyasasına Yansımaları, TİSK, AB Yolun- da Esneklik ve İstihdam Uluslararası Semineri, Ankara: TİSK yayını, 46-52.
• Süzek, Sarper. (2013). İş Hukuku, B. 9, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Süzek, Sarper. (2009). Bireysel İş Hukukunun Bugünü ve Geleceği, Sicil, 14, hazi- ran 2009, 5-28 (İş Hukukunun Geleceği).
• Süzek, Sarper. (1985). İş Güvenliği Hukuku, Ankara: Savaş Yayınları (İş Güvenliği).
• Talas, Cahit. (1997). Toplumsal Politika, B.5, Ankara: İmge Kitabevi.
• TİSK. (1999). Çalışma Hayatında Esneklik, Ankara: TİSK yayını.
• Topcuk, Yılmaz. (2006). Esnek Çalışma ve Esnek Çalışanların Sosyal Güvenliği, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir.
• Tuncay, A. Can. (1995). Çalışma Süreleri ve İstihdam Türlerinde Esnekleştirme, Çalışma Hayatında Yeni Gelişmeler, Esneklik, Çimento Müstahsilleri İşve- renleri Sendikası, Antalya 27-30 Nisan 1995, Ankara: Çimento Müstahsilleri Sendikası yayını, s. 57-74.
• Tuncay, A. Can. (2002). İşin Düzenlenmesi Bakımından Türk İş Hukuku ve Uy- gulama Sorunları, Çalışma Hayatında Esneklik ve İş Hukukuna Etkileri, İs- tanbul Barosu-Galatasaray Üniversitesi, İstanbul Barosu Yayınları, s. 151-179 (İşin Düzenlenmesi).
• Tuncay, A. Can. (2004). Türk İş Hukukunun Avrupa Birliği İş Hukukuna Uyumu, AB-Türkiye Endüstri İlişkileri, İstanbul, s. 45-79 (AB Hukukuna Uyum).
• Tunçomağ, Kenan-Centel, Tankut. (2003). İş Hukukunun Esasları, B.3, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Ulucan, Devrim. (2005). Esneklik İhtiyacı ve İş Hukukunun İşçiyi Koruma İşlevi, Prof. Dr. A. Can Tuncay’a Armağan, İstanbul: Legal Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Şti., s. 203-217.
• Ulucan, Devrim. (1998). Çalışma Hayatında Esneklik, Prof. Dr. Metin Kutal’a Armağan, Ankara: Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası yayını, s. 525-541 (Esneklik).
• Ulucan, Devrim. (1998). Ferdi İş İlişkisinin Kurulması ve İşin Düzenlenmesi Açı- sından yargıtayın 1996 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi, Yargıtayın İş Hukukuna İliş- kin Kararlarının Değerlendirilmesi 1996, İstanbul: MESS yayını (Değerlen- dirme 1996).
• Valdès dal Ré, Fernando-Gaudu, François. (2007). Le livre vert de la Commission européenne pose-t-il de bonnes questions?, RDT, 2007, s. 72-77.
• Yıldız, Gaye Burcu. (2011). Güvenceli Esneklik ve 4857 Sayılı İş Kanunu, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C.I, s. 203-231, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.