İş Hukuku Boyutuyla Türkı̇ye’de Psı̇kolojı̇k Tacı̇z (Mobbing) ve Dünyadan Örnekler

Yıl 2014, Cilt: 20 Sayı: 1, 285 - 340, 01.06.2014

Arzu Arslan Ertürk

https://doi.org/10.33433/maruhad.607019

Cited By: 2

Öz

Bu makalede, günümüzde çalışma hayatının önemli bir sorunu olarak karşımıza çıkan, işçinin gerek kişilik haklarına ve sağlığına gerekse kariyerine ağır şekilde zarar veren psikolojik taciz (mobbing) süreci incelenmektedir. Bu kapsamda, psikolojik taciz kavramı, tanımı, unsurları, ortaya çıkışı, sonuçla- rı, konuya ilişkin mevcut kanuni düzenlemeler, Yargıtay’ın ilgili kararları da dikkate alınmak suretiyle açıklığa kavuşturulmaktadır. Yine uluslararası alanda sergilenen bakış açısına örnek teşkil etmesi amacıyla, bazı ülkelerin psikolojik tacize ilişkin yasal düzenlemeleri de ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik taciz, mobbing, psikolojik şiddet, manevi taciz, taciz

Kaynakça

• Akı, M. (2011) Mobbing (Psikolojik Terör) Tanımı ve Türleri Türk ve Karşılaştır- malı Hukukta Yeri”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.21, Mart 2011,
• Akyol, Ş. (1995) Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı, İstanbul.
• Arslan Ertürk, A. (2012) Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kanunu Tasarı Taslağın- da Yer Alan Psikolojik Tacize İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 27, Eylül 2012.
• Aydın, U. (2002) İş Hukukunda İşçinin Kişilik Hakları, Eskişehir.
• Başöz, L. ve Çakmakçı, R. (2011) Gerekçeli, Karşılaştırma Tablolu, Yeni ve Eski Kanun Metinleri ile Birlikte Yeni Türk Borçlar Kanunu, İstanbul.
• Bayram, F. (2007) Türk İş Hukuku Açısından Psikolojik Taciz (Mobbing), Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Sayı 14.
• Bayram, F. (2003) Türk İş Hukukunda İşverenin İşinin Kişilik Hakkını Koruma Borcu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Béchamp, Louise, Psychological Harassment Provisions in Quebec Labour Law, 205, 1-2 http://www.internationallawoffice.com/newsletters/detail. aspx?g=6104e4... (erişim tarihi 02.02.2014).
• Brodsky, C. M.(1976) The harassed worker. Lexington, MA: D.C. Heath and Co.
• Büyükkılıç, G.(2012) İş Hukuku Çerçevesinde İşyerinde Psikolojik Taciz (Mob- bing) Olgusunun Değerlendirilmesi, Legal İSGHD, C. 9, S.33.
• Chainey, A. (2010) Workplace Violence and Psychological Harassment: An Overwiev of the Quebec Experience, Ottawa, http://www.cba.org/cba/cle/ PDF/adm10_chainey_ paper.pdf, ((erişim tarihi: 02.02.2014).
• Clarke, A. (2011) Essica, Beyond Equality? Against the Universal Turn in Workpla- ce Protections, Indiana Law Journal, C. 89.
• Cobb, E. P. (2012) Workplace Bullying: A Global Health and Safety Issue, http://ilera2012.wharton.upenn.edu/refereedpapers/cobbellen.pdf, (erişim tarihi: 02.02.2014).
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2013), İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi, Mayıs 2013, Ankara http://www.csgb. gov.tr/csgbPortal/ShowProperty/WLP%20Repository/csgb/dosyalar/kitap/ kitap07_mobbing (erişim tarihi: 02.02.2014)
• Çelebi, Ö. (2004) İş İlişkisinde Manevi Taciz, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Erden Kuntalp’e Armağan, İstanbul.
• Çelik, N. (2012) İş Hukuku Dersleri, 25. Bası, İstanbul. Çelik, N. (2004) İş Hukuku Dersleri, 17. Bası, İstanbul.
• Centel, T. (1994) İş Hukuku C.I, Bireysel İş Hukuku, İstanbul.
• Centel, T. (2011) Türk İş Kanunu’nda Genel Olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı 24, Aralık.
• Çil, Ş. (2011) İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları, 9. Hukuk Dairesi, 2010-2011 Yılları, Ankara.
• Çobanoğlu, Ş. (2005) Mobbing İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yön- temleri, İstanbul.
• Demircioğlu, R. (2007) Kişilik Hakkı İhlalinin ve Borca Aykırılığın Bir Türü Ola- rak İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.1-2, C. 11.
• Doğan Yenisey, K. (2007) İş Hukukunda İşyeri ve İşletme, İstanbul.
• Doğan Yenisey, K. (2006) İş Kanununda Eşitlik İlkesi ve Ayırımcılık Yasağı, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2006/4, S. 11.
• Edis, S. (1993) Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, 4. Basıdan Tıpkı Basım, Ankara.
• Egger/Çernis, (1947) Medeni Kanun Şerhi, Giriş ve Kişiler Hukuku, Ankara.
• Ekonomi M. (1980) İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri, C.I, 2. Bası, İstanbul.
• Ergin, H. (2010) Oldukça Eski, fakat Yeni İfade Edilen Bir Olgu: İşyerinde Psiko- lojik Taciz (Mobbing), Prof. Dr. Ali Güzel’e Armagan, C. 1, İstanbul.
• Eser, Oktay, Mobbing Kavramının Türkçe Serüveni, http://turkoloji.cu.edu.tr/ YENİ%20TURK%20DILI/oktay_eser_mobbing_kavrami.pdf, (Erişim tari- hi: 17.02.2012).
• Eyrenci, Ö. ve Taşkent, S. ve Ulucan, D. (2010), Bireysel İş Hukuku, Yenilenmiş 4. Bası, İstanbul.
• European Foundation For The Improvement of Living and Working Conditions Report (2010), Foundation Findings: Physical and psychological violence at the workplace, September 2010.
• Güneş, B. ve Mutlay F, B. (2011/3) Yeni Borçlar Kanununun “Genel Hizmet Sözleşmesi”ne İlişkin Hükümlerinin İş Kanunu ve 818 Sayılı Kanunla Karşılaştırılarak Değerlendirilmesi, Çalışma ve Toplum Dergisi, S.30,.
• Güzel, A. ve Ertan, E. (2007), İşyerinde Psikolojik Tacize (Mobbinge) Hukuksal Bakış: Avrupa Hukuku ve Karşılaştırmalı Hukuk, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Sayı 14, 2007.
• Guerrero, M. I. S. (2004), The Development of Moral Harassment(or Mobbing) Law İn Sweden and France as a Step Towards EU Legislation, Boston Col- lege International and Comparative Law Review Student Publications, Volume 27, Number 2, 2004.
• Hirigoyen, M-F. (2001), Malaise dans le travail: Harcèlement moral, démêler le vrai du faux de.
• Işıkhan, V. (2001), “Çalışma Hayatında Stres Olgusu ve Başa Çıkma Yolları”, İşveren Dergisi, Haziran 2001, C.39, S.9.
• İlhan, Ü. (2010), İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Tarihsel Arka Planı ve Türk Hukuk Sisteminde Yeri, Ege Akademik Bakış, C. 10, S. 4, Ekim.
• İmre, Z. (1980), Medeni Hukuka Giriş, Yenienmiş 3. Bası, İstanbul.
• International Labour Office (1998), Workplace Violence: A New Global Problem, World of Work Magazine, No:26, September-October, http://www.ilo.org/ global/ publications/magazines-and-journals/world-of-work-magazine/issues/ DWCMS_080629/lang--en/index.htm (erişim tarihi: 15.08.2013).
• Johnston, V. (2010), Workplaces bullying trial begins, Deutsche Welle, 20.01.2010, http://www.dw.de/workplace-bullying-trial-begins/a-5150735-1,(erişim tari- hi 02.01. 2014).
• Leymann, H., Psychological Terrorization -The Problem of Terminology, The Mobbing Encyclopedia, http://www.leymann.se/English/frame.html (Eri- sim tarihi: 02.02.2014).
• Leymann, H. Bullying; Whistleblowing, Information About Mobbing at the Work- place, The Mobbing Encyclopaedia, http://www.leymann.se/English/frame. html (erişim tarihi 02.02.2014).
• Leymann, Heinz, “The Definition of Mobbing at Workplace”, The Mobbing Encyclopedia, http://www.leymann.se/English/frame.html (erisim tarihi: 02.02.2014).
• Mollamahmutoğlu, H. ve Astarlı, M. (2012), İş Hukuku, Gözden Geçirirlmiş ve Genişletilmiş 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu-6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 6331 sayılı İş Sağlığ ve Güvenliği Kanunu İşlenmiş 5. Bası, Ankara.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2012), İş Hukuku, Ferdi İş İlişkileri I, Yeni Mevzuata göre Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, İstanbul .
• Narmanlıoğlu,Ü. (1998), İş Hukuku, Ferdi İş İlişkileri I, Genişletilmiş ve Göz- den Geçirilmiş 3. Bası, İzmir.
• NG, A. (2010-2011), Chasing Rainbows”: Challenging Workplace Bullying in Australia and the United States, Journal of Workplace Rights, , C. 15(2).
• Odaman, S. (2006), İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Tarafların Önemli Hak ve Yükümlülükleri ile Uluslararası Standart, Legal İHSGH Dergisi, C.11.
• Oğuzman, M. K. (1990), Medeni Hukuk Dersleri, İstanbul.
• Oğuzman, K. ve Seliçi, Ö. ve Oktay-Özdemir, S. (2005), Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), İstanbul.
• Özdemir, E. (2006), İş Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda İspat Yükü İspat Yükü ve Araçları, İstanbul.
• Özdemir, E. (2006/4), İşyerinde Cinsel Taciz, Çalışma ve Toplum Dergisi, S.11.
• Özgün, Kemal, Altuğ, İşyerinde Mobbing ve Mobbingin Hukuki Değerlendirilmesi, Türk Hukuk Sitesi, http://www.turkhukuksitesi.com/makale_1293.htm ( erişim tarihi: 15.08.2013).
• Özsunay, E. (1979), Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu, 4. bası, İstanbul. Workplace Bullying Institute (2013), Preventing Violence and Harassment in the Workplace at: http://www. workplacebullying.org/res/articles/F6.pdf.
• Pugen, D. ve Ratelband, B., Bill 168: Workplace Violence and Harassment Amendments to OHSA, http://www.mccarthy.ca/pubs/bill_168_papersemi- nar_feb2010.pdf (erişim tarihi:02.02.2014).
• Savaş, B. (2007), İşyerinde Manevi Taciz, İstanbul 2007.
• Sevimli, K. A. (2013/1), “Türk Borçlar Kanunu m.417 ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Işığında Genel Olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S.36.
• Sur M. (2005), “İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı”, A.Can Tuncay’a Armağan, İstanbul.
• Süzek, S. (1988), İşverenin Yönetim Hakkı ve Sınırları, Prof. Dr. Metin Kutal’a Armağan, Ankara.
• Süzek, S. (2013), İş Hukuku (Genel Esaslar- Bireysel İş Hukuku), Yenilenmiş 9. Baskı, İstanbul.
• Şen, S. (2009), Psikolojik Taciz ve İş Hukuku Boyutu, Çimento İşveren Dergisi, Eylül.
• Soyer, M. P. (2011), İşçinin İş Görmekten Kaçınma Hakkı, Koşulları, Kullanılması ve Hukuki Sonuçları, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, C. I, İstanbul.
• Taşkent, S. (1981), İşverenin Yönetim Hakkı, İstanbul.
• The New Webster Encyclopedic Dictionary of The English Language (1980), Ed. Virginia S. Thatcher, New York.
• Tınaz, P. (2006), İşyerinde Psikolojik Taciz (mobbing), İstanbul.
• Tınaz, P. ve Bayram, F. ve Ergin, H. (2008), Çalışma Psikolojisi ve Hukuki Bo- yutlarıyla İşyerinde Psikoljik Taciz (mobbing), İstanbul.
• TUC, http://www.tuc.org.uk/workplace-issues-7, (erişim tarihi 02.01. 2014).
• Tuncay, C. (1982) İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesi, İstanbul.
• Tuncay Kaplan, E. (2011) Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre İş İliş- kisnde İşçinin Kişilik Haklarının Korunması, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı 24, Aralık.
• Ulusan, İ. (1990) Özellikle Borçlar Hukuku ve İş Hukuku açısından İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu- Bundan Doğan Hukuki Sorumluluğu, İstanbul.
• Ünal, C. (2013) Karşılaştırmalı Hukuk Işığında İşyerinde Psikolojik Tacizin İşve- renin İşçinin Kişiliğini Koruma ve Eşit Davranma Borcu Kapsamında Değer- lendirilmesi Legal İHSGH Dergisi, C. 10, S.37, 2013.
• Ünal, A. (2005) İş Hukuku ve İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutuyla Çalışma Yaşa- mında Stres-AB Düzeyinde Konunun Ele Alınışı ve Gelişim”, Çimento İşve- ren Dergisi, S.5, C.19, Eylül.
• Zöllner, W. ve Loritz, K.G. (1998) Arbeitsrecht, 5. Auflage, München.