Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (m.6/3-c) Kapsamında Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 2, 1339 - 1372, 01.12.2013

İsa Başbüyük

Öz

Savunma hakkı ve silahların eşitliği ilkesi ile yakın ilişki içerisinde olan müdafi yardımından yararlanma hakkı, adil yargılamanın bir unsuru olarak kar- şımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’yle teminat altına alınan müdafi yardımından yararlanma hakkına değinilecektir. Çalışma üç kısımdan oluşmaktadır. İlk kısımda adil yargılamada müdafi yardımını zo- runlu kılan nedenler üzerinde durulacaktır. İkinci olarak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (m.6/3-c) düzenlenen müdafi yardımından yararlanma hakkı- nın içeriğine değinilecek, bu kapsamda müdafi seçme ve müdafi yardımından yararlanma hakkı ile ücretsiz müdafi görevlendirme yükümlülüğü ele alınacak- tır. Nihayet son kısımda Türk ceza muhakemesine ilişkin bazı değerlendirme- lerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Adil Yargılama, Müdafi, Zorunlu Müdafi, Savunma Hakkı, Ücretsiz Müdafi

Kaynakça

• Ambos, Kai, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Yargılama Hakları- Silahların Eşitliği, Çekişmeli Önsoruşturma ve AİHS m.6-”, (Çev: Yener Ünver), Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 3, Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, Ankara 2004, s. 15-64.
• Bayıllıoğlu, Uğur, “Savunma Hakkının Etkin Kullanımı Bakımından Müdafi Yar- dımının Önemi”, Ankara Barosu Dergisi, 2004/2, s. 39-52.
• Bıçak, Vahit, Suç Muhakemesi Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2011.
• Cengiz, Serkan/Demirdağ, Fahrettin/Ergül, Teoman/McBride, Jeremy/Tezcan, Durmuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargıla- ması Kurum ve Kavramları, Ankara 2008.
• Centel, Nur Başar, Ceza Muhakemesi Hukukunda Müdafi, İstanbul 1984.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Baskı, Ankara 2012.
• Çula, Rıfat, “Müdafiinin İnsan Haklarını Koruma Görevi”, TBBD, 2002/1, s. 129-155.
• Demirbaş, Timur, Sanığın Hazırlık Soruşturmasında İfadesinin Alınması, İzmir 1996.
• Derdiman, Ramazan Cengiz, “Hazırlık Soruşturmasında Müdafiden Yararlanma Hakkı”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 3, Yıl:1996, s. 117-139.
• Dinç, Güney, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Göre Adil Yargılanma Hakkı, İzmir Barosu Yayınları, İzmir 2006.
• Dursun, Selman, “5271 Sayılı CMK’da Müdafi”, Hukuki Perspektifler Dergisi, Sayı: 3, 2005, s. 125-130.
• Erdem, Mustafa Ruhan, “AİHM Kararları Işığında Tutuklu Sanık Bakımından Ha- zırlık Soruşturması Dosyasını İnceleme Hakkı”, DEÜHFD, C:6, S:1, 2004, s. 67-110.
• Erem, Faruk, Ceza Usulü Hukuku, 5. Baskı, Ankara 1978.
• Eser, Albin, “Alman ve Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Sanığın Hukuki Durumu”, (Çev: Nur Centel), YD, S: 3, 1990, s. 313-338.
• Gomien, Dona, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi El Kitabı, (Çev: Serkan Cengiz- Utku Kılınç), İzmir Barosu Yayınları, İzmir 2008.
• Gölcüklü, Feyyaz, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Adil Yargılanma”, İlhan Öztrak ’a Armağan, AÜSBF, Ankara 1994, s. 199-234.
• Gözübüyük, Şeref/Gölcüklü, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygula- ması, 9. Bası, Ankara 2011.
• Grabenwarter, Christoph, “Yargılama Güvenceleri-Adil Yargılama Hakkı (İHAS md.6)”, (Çev: Osman Can), Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 3, Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, Ankara 2004, s. 181-244.
• Hafızoğulları, Zeki, “Genel Çizgileriyle Savunma Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi, 1994/1, s. 20-33.
• Harris, DJ./ O’Boyle, M./Warbrick, C., Law of The Human Convention on Human Rights, London, 1995.
• Karakehya, Hakan, “Türk Ceza Muhakemesinde Sanığın Dosya İnceleme Hakkı”, EÜHFD, C. XI, S. 3–4 (2007), s. 131-147.
• Kocaoğlu, Sinan, Müdafi, Ankara 2011.
• Kunter, Nurullah, Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 1989.
• Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/ Nuhoğlu, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 17. Bası, Kasım 2009.
• Mahmutoğlu, Fatih Selami/Dursun, Selman, Türk Hukukunda Müdafiin Görev- den Yasaklılık Halleri, Ankara 2004.
• Mahoney, Paul, “Right to A Fair Trial In Criminal Matters Under Article 6 E.C.H.R”, Judicial Studies Institute Journal, Vol. 2:4, 2004, s. 107-129.
• Merrills, J. G./Robertson A.H., Human Rights In Europe, Astudy of The Europe- an Convention on Human Rights, 4.Edition, 2001.
• Mole, Nuala/Harby, Catharina, The Right to Fair Trial, Human Right Handbo- oks, No:3, 2. Edition, Belgium, 2006.
• Nester, Daniel C., “Distinguishing Fifth and Sixth Amendment Rights to Counsel during Police Questioning”, Southern Illinois University Law Journal, Vol. 16, Issue 1 (Fall 1991), s. 101-132.
• Neuhard, Jim, “Free Counsel: A Right, Not a Charity”, New York University Review of Law & Social Change, Vol. 14, Issue 1 (1986), s. 109-118.
• Özbek, Veli Özer/Kanbur, M. Nihat/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2012.
• Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sırma, Özge/Kırıt, Yasemin F. Saygılar/Özaydın, Özdem/Akcan, Esra Alan/Erdem, Efser, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. 4. Baskı, Ankara 2012.
• Samaha, Joel, Criminal Procedure, 7. Edition, 2008.
• Simeneh, Kiros Assefa, Criminal Procedural Law, Principles, Rules and Procedures, 2010.
• Soyaslan, Doğan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2007. Şahin, Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku I, Ankara 2007.
• Taşkın, Ş. Cankat, “Müdafiin ve Vekilin Hukuki Yardımı, Sınırları İle Uygulamada Karşılaşılan Sorunların AİHM İçtihatları Işığında Değerlendirilmesi”, TBBD, Sayı: 69, 2007, s. 211-240.
• Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Sancakdar, Oğuz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, 2. Baskı, Ankara 2004.
• Toroslu, Nevzat/Feyzioğlu, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006.
• Tosun, Öztekin, Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri I, Genel Kısım, İstanbul 1981.
• Ünver, Yener/Hakeri, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. Baskı, Ankara 2012.
• Viering, Marc, Right to A Fair and Public Hearing, (section 5-10), Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, 4. Edition, 2006.
• Yokuş-Sevük, Handan, “Tutuklu ve Hükümlünün Avukatla Görüşme Hakkı”, Hukuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, Sayı: 9, Yıl: 2007, s. 63-78.
• Yokuş-Sevük, Handan, “Soruşturma Evresine Hakim Olan İlkeler”, Fasikül, CEHAMER Aylık Hukuk Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 21, 2011, (Yokuş-Sevük, İlkeler).
• Yurtcan, Erdener, “Ceza Yargılamasında Müdafi Kimdir Vekil Kimdir”, İstanbul Barosu Dergisi, 1-3, 1999, s. 73-74.
• Yurtcan, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 11. Baskı, İstanbul 2005.
• Zafer, Hamide, Faile Yardım Suçu ve Müdafiin Bu Suçtan Sorumluluğu, İstanbul 2004.
• www.echr.coe.int
• Artico v. Italy, 13.05.1980, Ap. No: 6694/74.
• Averill v. United Kingdom, 06.09.2000, Ap. No: 36408/97.
• Benham v. United Kingdom, Ap. No: 10.06.1996, 19380/92.
• Boner v. United Kingdom, 28.10.1994, Ap. No: 18711/91.
• Brennan v. United Kingdom, 16.10.2001, Ap. No: 39846/98.
• Croissant v. Germany, 25.09.1992, Ap. No: 13611/88.
• Czekalla v. Portugal, 10.10.2002, Ap. No: 38830/97.
• Daud v. Portugal, 21.04.1998, Ap. No: 22600/93.
• Granger v. United Kingdom, 28.03.1990, Ap. No: 11932/86.
• Imbrioscia v. Switzerland, 24.12.1993, Ap. No: 13972/88.
• John Murray v. United Kingdom, 08.02.1996, Ap. No: 18731/91.
• Kamasinski v. Austria, 19.12.1989, Ap. No: 9783/82.
• Maksimenko v. Ukraine, 20.12.2011, Ap. No: 39488/07.
• Öcalan v. Turkey, 12.05.2005, Ap. No: 46221/99.
• Pakelli v. Federal Republic of Germany, 25.04.1983, Ap. No: 8398/78.
• Perks and Others v. United Kingdom, 12.10.1999, Ap. No: 25277/94, 25279/94, 25280/94, 25282/94, 25285/94, 28048/95, 28192/95, 28456/95.
• Poitrimol v. France, 23.11.1993, Ap. No: 14032/88.
• Quaranta v. Switzerland, 24.04.1992, Ap. No: 12744/87.
• S. v. Switzerland, 28.11.1991, Ap. No: 12629/87 13965/88.
• Sakhnovskiy v. Russia, 31.12.2010, Ap. No: 21272/03.
• Salduz v. Turkey, 27.11.2008, Ap. No: 36391/02.
• Van Geyseghem v. Belgium, 21.01.1999, Ap. No: 26103/95.