Haksız Fiilde Hukuka Aykırılık Teorileri ve Bunların Sorumluluğa Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 2, 968 - 993, 31.12.2024

Fırat Korkmaz

https://doi.org/10.33433/maruhad.1534558

Öz

Hukuka aykırılık haksız fiil sorumluluğunu derinden etkileyen, ona ismini veren teknik ve teorik yapıyı haiz bir unsurdur. Hukuka aykırılık kusur ve illiyet bağı unsurları birbirleri ile karışmaya müsait karakterdedirler. Hukuka aykırılıkla ilgili farklı teoriler bu unsurların birbirlerinden iyice ayrılmasına veya birbirlerine karışmasına alt yapı oluşturmaktadır. Yine hukuka aykırılıkla ilgili teoriler kusur ve sebebiyet sorumluluklarında farklı sonuçlar doğurmakta hatta sorumluluğu bu sorumluluk çeşitlerine doğru yaklaştırabilmektedir. Ayrıca mutlak hakların ve özellikle salt malvarlığı haklarının korunması ihtiyaçlarının giderilmesinde hukuka aykırılık kilit rol oynamaktadır. Makalede hukuka aykırılık unsuruyla ilgili teorilerin mahiyetleri, haksız fiilin unsurları ile ilişkileri ve sorumluluğa nasıl ve ne yönde etki ettikleri ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Haksız fiil sorumluluğu, Hukuka aykırılık unsuru, Hukuka aykırılık teorileri, Tazmin, Sorumluluk ilkeleri

Teşekkür

Yayın sürecinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.

Kaynakça

• Akıncı Ş, Borçlar Hukuku Bilgisi (Gözden Geçirilmiş 11. Baskı, Sayram 2019).
• Antalya G, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. I, (2. Baskı, Beta).
• Ayan M ve Ayan N, Medenî Hukuka Giriş (Güncelleştirilmiş 10. Baskı, Mimoza 2014).
• Ayan M, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Hazırlanmış 8. Tıpkı Baskı, Mimoza).
• Becker WG, Das Recht der unerlaubte Handlungen (Duncker Humblot 1976).
• Brehm R,Berner Kommentar Kommentar Zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht Die Entstehung durch Unerlaubte Handlungen, Art. 41-61 OR (4. Überarbeitete Auflage, Stämpfli Verlag 2013).
• Brüggemeier G, Haftungsrecht Struktur, Prinzipien, Schutzbereich, Ein beitrag zur Europäisierung des Privatrechts (Springer 2006).
• Cartier M, Begriff der Widerrechtlichkeit nach Art. 41 OR, (digiprint Eschen 2007).
• Çağlayan Aksoy P, Hukuka Aykırılık ve Ahlaka Aykırılık Unsurları Çerçevesinde Salt Malvarlığı Zararlarının Tazmini (On iki levha 2016).
• Deutsch E, Allgemeines Haftungsrecht (2. Auflage, Carl Heymanss Verlag 1996).
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (25. Baskı, Yetkin 2020).
• Fellman W, Schweizerisches Haftpflichtrecht Band I (Stämpfli Verlag 2013).
• Fıkentscher W, Schuldrecht (Achte Auflage, Walter de Gruyder Berlin New York 1992).
• Förster C, Schuldrecht Besonderer Teil Eine Einführung mit Fällen (C.F. Müller 2012).
• Fuchs M, Pauker W ve Baumgärtner A, Delikts und Schadensersatzrecht (9. Auflage, Springer 2016).
• Godin H, Wettbewerbsrecht Kommentar zum Gesetz gegen den unlauteren Wettbewerb nebst Warenzeichenverletzungen (Zugabeverordnung und Rabattgesetz, Zweite Auflage, De Gruyter 1974).
• Gönül Koşar G, “Haksız Fiil Hukukunun Amacı” (2020) 69(3) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1437-1474.
• Gönül Koşar G, Haksız Fiil Sorumluluğunda Kusur ve Etkisi (On iki levha 2020).
• Gökcan HT, Haksız Fiil Sorumluluğu ve Tazminat Hukuku (Seçkin 2016).
• Guhl T, Das Schweizerische Obligationenrecht Mit Einscluß Des Handels-Wechsel- Und Versicherungsvertragsrechtes (Dritte verbesserte und ergänzte Auflage, Polygraphischer Verlag 1944).
• Hatemi H ve Gökyayla E, Borçlar Hukuku Genel Bölüm (2. Bası, Vedat Kitapçılık 2012).
• Honsell H, Isenrıng B and Kessler MA, Schweizerisches Haftpflichtrecht, 5. Neu bearbeitete und erganzte Auflage, Schulthess 2013).
• İnan AN ve Yücel Ö, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (4. Baskı, Seçkin Yayınları 2014).
• Jherıng R, Das Schuld Moment Im Romischen Privatrecht (Verlag Von Emil Roth 1867).
• Keller M ve Gabi Bolliger S, Haftpflichtrecht Band II (Helbing Lichtenhahn Verlag 1985).
• Keller A, Haftpflicht Im Privatrecht (sechste vollständing überarbeitete und ergänzte Auflage, Stämpfli verlag 2002).
• Korkmaz F, Türk Borçlar Hukukunda Kusur ilkesinin Haksız Fiiller Açısından Değerlendirilmesi (Yetkin 2021).
• Koziol H, “Objektivierung des Fahrlässigkeitsmaßstabes im Schadenersatzrecht?”, (1996) 196(6) Archiv für die civilistische Praxis 593-610.
• Kurtulan G, “Haksız Fiilde Hukuka Aykırılık Unsuru” (2017) 23(1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 465-503.
• Larenz K and Canaris W, Lehrbuch Des Schuldrechts Zweiter Band Besonderer Teil 2. Halbband, (Dreizehnte, vollig neuverfaßte Auflage, C.H. Beck’sche Verlagsbuchhandlung 1994).
• Oğuzman K ve Barlas N, Medenî Hukuk (22. Baskı, Vedat Kitapçılık 2016).
• Oğuzman K ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.2 (12. Baskı, Vedat Kitapçılık 2016).
• Oftinger K and Stark EW, Schweizerisches Haftpflichtrecht, Erster Band Allgemeiner Teil (5. Auflage, Schulthess Polygraphischer Verlag).
• Pletter A, Verschulden als Grundlage der Haftung Ein historischer Vergleich, (Grin 2005).
• Prütting H, Wegen G and Weinreich G, BGB Kommentar (10. auflage, Luchterhand 2015).
• Reisoğlu S, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (Yirmidördüncü Bası, Beta 2013).
• Schonenberger B, Die dritte Widerrechtlichkeitstheorie (Have/Reas, 2004).
• Schwarz A, “Satış Aktinde Hasarın İntikali (Çeviren: Kudret Ayiter)”, (1947) 4(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 159-167.
• Stark Emil W, Ausservertragliches Haftpflichtrecht (Schulthess Polygraphischer Verlag 1982).
• Stöckli H, Notizen zur Widerrechtlichkeit (Schulthess 2007).
• Strickler H, Die Entwicklung der Gefährdungshaftung: Auf dem Weg zur Generalklausel? (Verlag Paul Haupt Bern und Stuttgart 1983).
• Şenyüz D, Borçlar Hukuku Genel ve Özel Hükümler (7. Baskı, Ekin 2013).
• Tandoğan H, Kusura Dayanmayan Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, (Turhan 1981).
• Tandoğan H, Türk Mes’uliyet Hukuku, (1961 Yılı Birinci Basıdan Tıpkı Bası, Vedat Kitapçılık 2010).
• Verde M, Die Widerrechtlichkeit im Haftpflichtrecht Gedanken zu dieser Haftungsvoraussetzung und den dazu entwickelten Lehren (Jusletter 18 April 2016).
• Vito R, Schweizerisches Haftpflichtrecht (Schulthess Juriste Medien AG 2002).
• Von Tuhr A and Peter H, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts (Schulthess Polygraphischer Verlag 1979).
• Wılenmann J, Freiheitsdistribution und Verantwortungsbegriff Die Dogmatik Des Defensivnotstands im Strafrecht (Mohr Siebeck 2014).
• Yavuz C, “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na Göre Kusursuz Sorumluluk Halleri ve İlkeleri”, (2008) 14(4) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 29-61.