Denizcilik Çalışma Sözleşmesi (MLC 2006) Perspektifinden Türk İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı: Tespitler, Değerlendirmeler, Öneriler

Yıl 2025, Cilt: 31 Sayı: 1, 504 - 530, 16.07.2025

Ulaş Baysal

https://doi.org/10.33433/maruhad.1696831

Öz

Bu çalışma, Türk iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının Denizcilik Çalışma Sözleşmesi (MLC 2006) karşısındaki durumunu değerlendirmeyi amaçlamaktadır. MLC 2006, denizcilik sektöründe çalışanların sağlık ve güvenliğini korumaya yönelik kapsamlı bir uluslararası çerçeve sunarken, taraf ülkelere iş sağlığı ve güvenliği bakımından ulusal düzenlemeler yapma yükümlülüğü getirmektedir. Türkiye, sözleşmeyi henüz onaylamamış olsa da, uluslararası sefer yapan Türk bayraklı gemilerde fiilen uygulanmaktadır. Türk hukukunun temel dayanağı olan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu genel hükümler içermekle birlikte, gemi çalışanlarının özgün ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalabilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararıyla birlikte gemi çalışanlarının bu kanun kapsamına alınması gerektiği açıkça ortaya konmuştur. MLC 2006’nın öngördüğü risk değerlendirmesi, eğitim, bilgilendirme ve önlem alma yükümlülükleri Türk mevzuatında büyük ölçüde yer alsa da, bu yükümlülüklerin gemi özelinde yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Çalışma, Türk iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında yapılması gereken ikincil düzenlemelere ve MLC 2006 ile uyum sağlama yollarına dair öneriler sunmaktadır. Ayrıca, uluslararası normlara uyumlu risk değerlendirme sistemleri ve gemi çalışanlarına özgü eğitim programlarının gerekliliği vurgulanmaktadır. Bu bağlamda MLC 2006, yalnızca hukuki uyumun değil, aynı zamanda denizcilik sektöründe adil ve sürdürülebilir çalışma koşullarının sağlanması için de kritik bir araçtır. Türkiye’nin sözleşmeyi onaylaması ve gerekli düzenlemeleri tamamlaması, gemi çalışanlarının korunması açısından önemli bir adım olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Denizcilik Çalışma Sözleşmesi , İş sağlığı ve güvenliği , Gemi çalışanları , Uluslararası hukuk , Risk değerlendirmesi

Kaynakça

• Algantürk Light D, ‘Deniz İş Sözleşmesi 2006” Hakkında İnceleme ve Değerlendirme’, (2007) Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XI, S.1,269-278.
• Altın M, Denizcilik Çalışma Sözleşmesi’nin İş Sağlığı ve Güvenliğine Dair Hükümlerinin Türk Hukukuna Uyarlanması (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi 2021).
• Baskan ŞE, ‘Deniz İş Hukukunda Genç Gemi Çalışanlarının Korunması (2024) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi’, Y. 15 . S. 58, 387-416.
• Bauer PJ, ‘The Maritime Labour Convention: An Adequate Guarantee of Seafarer Rights, or an Impediment to True Reforms? (2008)’ Chicago Journal of International Law Volume 8 Number 2, 643-659.
• Baysal U, İş Hukukunda Kişisel Verilerin İşlenmesi, Ed. Pınar Çağlayan Aksoy, Hüseyin Can Aksoy, Kişisel Verilerin Korunmasına Akademik Bakış, KVKK Akademi Derleme Çalışması (KVKK Yayınları 2023), 519-541.
• Bedük N, ‘ILO Tarafından Kabul Edilen Konsolide Bir Sözleşme “Deniz İş Sözleşmesi” (Maritime Labour Convention, 2006)’, (2012) Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 27, 242-257.
• Berg, N, Storgård, J, ve Lappalainen, J, The Impact of Ship Crews on Maritime Safety. (Publications of the Centre for Maritime Studies, University of Turku 2013).
• Çelik N., Caniklioğlu N., Canbolat T. ve Özkaraca E., İş Hukuku Dersleri (36. Bası, Beta 2023).
• Exarchopoulos, G, Zhang P, PryceRoberts N ve Zhao, M., Seafarers’ welfare: A critical review of the related legal issues under the Maritime Labour Convention 2006 (2018) Marine Policy, V. 93, 62-70.
• Ekmekçi Ö, Köme Akpulat A, Akdeniz AL, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku (1. Baskı, Onikilevha 2021).
• Halatçı Ulusoy Ü, ‘MLC 2006 (Denizcilik Çalışma Sözleşmesi ile Değişikliklerinin Önemine ve Türk Hukuku’nda Onayına İlişkin Bir Değerlendirme’ (2020) Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi S. 2, 4191-4216.
• ILO, Guidelines for implementing the occupational safety and health provisions of the Maritime Labour Convention, 2006, (International Labour Office Publication, Geneva 2015).
• Kabakcı M., Avrupa Birliği İş Hukukunda İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili Temel Yükümlülükleri ve Türk Mevzuatının Uyumu (Beta 2021).
• Kan E, ‘Türk Bayraklı Gemilerin Denizcilik Çalışma Sözleşmesi Kapsamında Eksikliklerinin Belirlenmesi Paris Mou Denetim Raporlarının İncelenmesi’, (2023) Çalışma ve Toplum, S. 78, 2287-2314.
• Mantoju D, ‘Analysis of impact of the maritime labour convention, 2006: A seafarer’s Perspective’ (2021) Journal of International Maritime Safety, Environmental Affairs, and Shipping Vol. 5, No. 3, 107–119.
• Mcconnell ML, Devlin D ve Doumbia C, The Maritime Labour Convention, 2006 A Legal Primer to an Emerging International Regime, (Martinus Nijhoff Pıblishers 2011).
• Mollamahmutoğlu H, Astarlı M ve Baysal U, İş Hukuku (7. Baskı, Lykeion 2022).
• Özdemir E, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku, (Vedat Kitapçılık 2014).
• Özer HD, ‘188 Sayılı ILO Balıkçılık İstihdam Sözleşmesi Işığında İş Hukukunda Balıkçılık’ (2020) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 24 , S. 3, 67 – 105.
• Peetz RC, Die Übereinstimmung des deutschen Rechts mit der Maritime Labour Convention, 2006, (Duncker Humblot 2019)
• Piniella F, González-Gil J, ve Bernal F, The Implementation of a New Maritime Labour Policy: the Maritime Labour Convention (MLC, 2006) in Adam Weinert Tomasz Neumann Safety Of Marine Transport Marine Navigation and Safety Of Sea Transportation (CRC Press 2015).
• Sümer HH, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku (6. Baskı, Seçkin 2022).
• Süzek S, İş Hukuku (21. Baskı Beta 2021).