IV. -VI. YÜZYILLARDA ANTAKYA EPİSKOPOSLUK BÖLGESİNDEKİ MEZHEP ÇATIŞMALARI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 194 - 200, 26.12.2022

Şükran Yaşar

Öz

Romalı general Titus, M.S.70 yılında Kudüs’ü yerle bir edip, Yahudileri bölgeden sürünce, İsa-Mesih’in Yahudi asıllı cemaati Ürdün bölgesine göç ederken, -Kudüs’ün merkez özelliğini kaybetmesi ile- pagan asıllı cemaat üyeleri Antakya’yı merkez edindiler. Pavlos’un denetiminde olan bu cemaat, İsa’ya burada Christ, ona tabi olanlara da Christian adını verdi. Bu yeni din, Doğu Roma topraklarına -bütün olumsuz şartlara rağmen- Antakya’dan yayıldı. 325’te Antakya, İmparator Konstantin I. tarafından Hristiyanlığa devlet eliyle verilen çeki düzenden nasibini alarak tüm Anadolu, Suriye ve Doğu bölgesinin bağlı olduğu Ekümenik Patriklik oldu. Bu sebepten ilerleyen süreçte “kristolojik münakaşalar” ve Patriklikler arasındaki yetki çekişmesinde oynağı rol Antakya Kilisesi ve müntesiplerini yakından ilgilendirmiştir. Biz bu makalemizde IV. ve VI. yüzyıllar boyunca meydana gelen dini çekişmelerin bölgeye verdiği tahribatı anlamaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Antakya, Kadıköy Konsili, Diyarbakırlı Afram, Monofizit, Yakub Burdeono, Antioch, Chonsil of Chalcedon, Ephraemius of Amida, Yakub Burdeono.

Teşekkür

Çalışmalarınızda başarılar diler, şimdiden teşekkürlerimi sunarım.

SECTERIAN CONFLICTS IN THE ANTIOCH EPISCOPATE REGION IN THE CENTURIES BETWEEN IV TO VI

Öz

When the Roman general Titus destroyed Jerusalem and expelled the Jews from the region in A.D. 70, with the loss of the central feature of Jerusalem, while the Jewish community of Jesus Christ migrated to the Jordan region, the pagan community members took Antakya as their centre. This congregation, which was under the control of Paul, named Jesus here as Christ, and his followers as Christians. This new religion spread to the Eastern Roman lands from Antakya despite all the adverse conditions. In 325, Antakya became the Ecumenical Patriarchate to which all Anatolia, Syria and the Eastern region belonged, taking its share from the order brought to Christianity by the state by Emperor Constantine I. For this reason, the role it played in the "Cristological Controversies" and the conflict of authority between the Patriarchates in the following process was of interest to the Church of Antakya and its followers. In this article, we will try to understand the damage caused to the region by the religious conflicts that took place over IV and VI centuries.

Anahtar Kelimeler

Antioch, Chonsil of Chalcedon, Ephraemius of Amida, Yakub Burdeono.

Kaynakça

• Atiya, S. Aziz (1968), A History of Eastern Christianity, London.
• Bar Hebraeus (1999), Abu’l-Farac Tarihi, (2 Cilt) Çev. Ömer Rıza Doğrul, Ankara.
• Bell, Richard (1968), The Origin of İslam in Its Christian Environtment. Yeni bas., Edinburgh.
• Bourchier, E.S. (1921), A Short History of Antioch, 300 B.C.- 1268 A.D., Oxford.
• Çelik, Mehmet (1994), Bizans Devletinin Antakya ve Yöresinde Giriştiği Kitle Katliamları, Antakya.
• Çelik, Mehmet (2000), Fener Patrikhanesinin Ökümeniklik iddiasının Tarihi Seyri (325-1453), lzmir.
• Çelik, Mehmet (1996), Ortadoğu Mozaiği: Süryaniler - Nasturiler, F.Ü. Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Yay., Sayı:4, Elazığ.
• Çelik, Mehmet (1999), Siyasal Sistem Açısından Bizans İmparatorluğunda Din-Devlet İlişkileri, İzmir.
• Çelik, Mehmet (1987), Süryani Kilisesi Tarihi, İstanbul.
• Dodd, Charles Harold (1929) “The History of Christianity from the Death of St. Paul to the Reign of Costantine", The History of Christianity in the Light of Modern Knowledge, A Collective Work, Blackie and Son Limited, London and Glasgow.
• Dowernik, Francis (1958), The Idea of Apostocility in Byzantium and the Legend of the Apostle Andrew, Harvard Univ. Press. Cambridge (Massachusetts).
• Downey, Glanville (1961), A History of Antioch in Syria from Seleucus to the Arab Conquest, Princeton.
• Ebu Zehra, M. (1978), Hristiyanlık Üzerine Konferanslar, çev. Akif Nuri, İstanbul.
• Fortescue, Adrian (1908), The Orthodox Eastern Church, 2.Baskı, London (Catholic Truth Society).
• Frenn, W.H.C. (1979), The Rise Of Monophysite Movement: Chapters in the History of the Church in the Fifth and Sixth Centuries, Cambridge Univ. Pres, Cambridge.
• Hitti, Philip K. (1989), Siyasî ve Kültürel İslam Tarihi (çev. S.Tuğ.), İst.anbul - (Boğaziçi Yayınevi).
• Hovorun, Cyril (2008), İrade, Eylem ve Özgürlük: Yedinci Yüzyılda Kristolojik Tartışmalar, Leiden-Boston: Brill.
• The Chronological Canon of James of Edessa (1899), Çev. E. W. Brooks, Zeitschrift der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft 53.
• Kazhdan, Alexander P. (1991), The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford Universty Press.
• Levtchenko, M.V. (1979), Bizans, (çev. E Berktay) 1.bas., İstanbul.
• Kidd, B. J. (1932), Dokuments Illustrative of the History of the Church, London.
• Mor Filiksinos Yuhanna Dölebanî (1971), Deyru’l-Umur Tarihi (çev. C. Aydın), 2. Bas. İstanbul.
• Nasturi (Siirt) Vekayinamesi (2002), Türkçe tr. Celal Kabadayı, İstanbul.
• Ostrogorsky, G. (2006), Bizans Devleti Tarihi (çev. F. Işıltan) T.T.K. Basımevi, Ankara.
• Sozomenus, Ecclesiastical History (1986), Nicene and Post Nicene Fathers 2-02, ed. P. Schaff.
• The Syriac Chronicle Known As That Of Zachariah of Mitylene (1899), Çev. F. J. Hamilton & E. W. Brooks, London . Trimingham, J.S. (1979), Christianity Among the Arabs in Pre - Islamic Times, London.
• Vasiliev, A.A. (1950), "Justin the First: An Indroduction to the Epoch Justinian the Great.” Dumbarton Oaks Studies I, Cambridge Mass.
• Vasiliev, A. A. (1943), Bizans İmparatorluğu Tarihi-I, Çev. A. Müfid Mansel, Maarif Vekilliği Yay., Ankara.