Mantık Etkinlikleri Yardımıyla Gerçekleştirilen Öğretimin 7.Sınıf Öğrencilerinin Matematiğe Yönelik Tutumuna ve Eleştirel Düşünme Becerisine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 148 - 170, 28.06.2022

Habip Taş , Levent Akgün

Öz

Bu çalışmada bazı akıl-zekâ oyunları ve mantık sorularından oluşan etkinliklerin yardımıyla gerçekleştirilen matematik öğretimin yedinci sınıf öğrencilerinin matematiğe yönelik tutumuna ve eleştirel düşünme becerisine olan etkisi incelenmiştir. Uygulama yedi hafta sürmüştür. Çalışmada karma yöntemler araştırması desenlerinden biri olan iç içe desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim - öğretim yılında Elazığ ilinde bulunan bir ortaokulda iki farklı şubede öğrenim gören yedinci sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Bu şubelerden deney grubu 37, kontrol grubu ise 38 öğrenciden oluşmuştur. Çalışmada matematiğe yönelik tutum ölçeği (MYTÖ), eleştirel düşünme becerisi testi (EDBT) ve yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Nicel verilerin analizinde Mann Whitney U, bağımlı t testi ve bağımsız t testleri kullanılmıştır. Nitel veriler ise betimsel analize tabi tutulmuştur. Uygulamanın öğrencilerin matematiğe yönelik tutumu üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Yapılan görüşmede matematiğe yönelik tutum üzerindeki bu etkinin hem bilişsel hem de duyuşsal anlamda olduğu görülmüştür. Araştırmada uygulamanın, öğrencilerin eleştirel düşünme becerisi üzerinde istatistiksel anlamda olumlu bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür. Fakat yapılan görüşmede öğrenciler, kendilerinin sorgulama, farklı çözüm yolları arama, sorulara derin bakış açısı geliştirme gibi davranışlarda gelişim gösterdiklerini belirtmişlerdir. Bu nedenle matematik dersine yönelik tutumun arttırılması ve eleştirel düşünme becerisinin geliştirilmesi için derslerde çeşitli akıl-zekâ oyunları ve mantık soruları kullanılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Mantık etkinlikleri, matematiğe yönelik tutum, eleştirel düşünme becerisi, akıl yürütme, mantıklı düşünme

The Effect of Teaching with the Help of Logic Activities on the Attitudes of 7th Grade Students Towards Mathematics and Their Critical Thinking Skills

Öz

In this study, the effect of mathematics teaching, which is carried out with the help of activities consisting of some mind-intelligence games and logic questions, on the attitudes of seventh grade students towards mathematics and their critical thinking skills was examined. The implementation took seven weeks. The nested design, which is one of the mixed methods research designs, was used in the study. The study group of the research consisted of seventh grade students studying in two different branches in a secondary school in the province of Elazig in the 2018-2019 academic year. Of these branches, the experimental group consisted of 37 students and the control group consisted of 38 students. In the study, attitude towards mathematics scale (MYTÖ), critical thinking skills test (EDBT) and semi-structured interview form were applied. Mann Whitney U, dependent t test and independent t test were used in the analysis of quantitative data. Qualitative data, on the other hand, were subjected to descriptive analysis. It was observed that the application had a statistically significant effect on students' attitudes towards mathematics. In the interview, it was seen that this effect on the attitude towards mathematics was both cognitive and affective. In the study, it was seen that the application did not have a statistically positive effect on students' critical thinking skills. However, in the interview, the students stated that they showed improvement in behaviors such as questioning, searching for different solutions, and developing a deep perspective on questions. For this reason, various mind-intelligence games and logic questions should be used in lessons in order to increase the attitude towards the mathematics lesson and to develop critical thinking skills.

Anahtar Kelimeler

Logic activities, attitude towards mathematics, critical thinking skills,, reasoning, logial thinking

Kaynakça

• Aksu, G., & Koruklu, N. (2015). Determination the effects of vocational high school students’ logical and critical thinking skill on mathematics success. Eurasian Journal of Educational Research, Issue 59, 181-206. https://eric.ed.gov/?id=EJ1070682, Erişim tarihi: 18.07.2018
• Alkan, A., & Mertol, H. (2017). Üstün yetenekli öğrenci velilerinin akıl-zeka oyunları ile ilgili düşünceleri. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 57-62. https://sbdergi.ahievran.edu.tr/makaleler/jng2dx_ tammetin.pdf.
• Alkaş Ulusoy, Ç., Saygı, E., & Umay, A. (2017). İlköğretim matematik öğretmenlerinin zekâ oyunları dersi ile ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 32(2), 280-294. http://dx.doi.org/10.16986/HUJE.2016018494
• Alkın-Şahin, S., & Tunca, N. (2015). Felsefe ve eleştirel düşünme. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 192-206. http://openaccess.dpu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12438/1603#sthash.mPLXs3P8.dp bs, Erişim tarihi: 10.06.2018
• Altun, M. (2010). Matematik öğretimi (7.Baskı). Alfa Aktüel.
• Attridge N, Inglis, M. (2013). Advanced mathematical study and the development of conditional reasoning skills. PLoS One, 8(7), 1-8. http://dx.doi.org/journal.pone.0069399 Baki, A. (2008). Kuramdan Uygulamaya Matematik Eğitimi (4. Baskı). Harf Yayıncılık.
• Baş, Ö., Kuzu, O., & Gök, B. (2020). The effects of mind games on higher level thinking skills in gifted students. Journal of Education and Future, 17, 1-13. http://dx.doi.org/10.30786/jef.506669
• Baysal Z. N., Çarıkçı, S., & Yaşar, E. B. (2016). Sınıf öğretmenlerinin düşünme becerileri öğretimine yönelik farkındalıkları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 7-28. http://dx.doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.5c1s1m
• Bellous, E. J. (1991). Educating reason: rationality, critical thinking, and education. The Journal of Educational Thought, 25(2), 165-168. http://www.jstor.org/stable/23767283, Erişim tarihi: 21.11.2018
• Beswick, K. (2011). Teachers' beliefs about school mathematics and mathematicians' mathematics and their relationship to practice. Educ Stud Math, 79, 127–147. http://dx.doi.org/10.1007/s10649-011-9333-2.
• Beyer, B., K. (2010). What research tells us about teaching thinking skills. The Social Studies, 99(5), 223-232. http://dx.doi.org/10.3200/TSSS.99.5.223-232.
• Blaire, E. (1981). Philosophies of mathematics and perspectives of mathematics teaching. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 12 (2), 147-153. Can, A. (2019). Spss ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi (7. Baskı). Pegem Akademi.
• Chukwuyenum, A.N. (2013). Impact of critical thinking on performance in mathematics among senior secondary school students in lagos state. IOSR Journal of Research & Method in Education, 3 (5), 18-25. http://dx.doi.org/10.9790 / 7388-0351825
• Costa, A., Hanson, R., Silver, H., & Strong, R., W. (1985). Developing Minds: A Resource Book for Teaching Thinking.
• Creswel, J. W. (2017). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş (Sözbilir, M., çev. ed.). Pegem Akademi.
• Creswell, J.W., Fetters, M.D., Plano Clark, V.L., & Morales, A. (2009). Mixed methods intervention trials. In S. Andrew & L. Halcomb (Eds.), Mixed Methods Research for Nursing and the Health Sciences (pp. 161-180). Blackwell.
• Cuocu, A., Goldenberg, E. P., & Mark, J. (1996). Habips of mind: An organizing principle of matematics cırricula. Journal of Mathematıcal Behavıor, 15, 375-402. http://dx.doi.org/10.1.1.1078.1289&rep=rep1&type=pdf.
• Demirel, T., & Karakuş Yılmaz, T., (2016). Akıl Oyunlarının Matematik ve Türkçe Derslerinde Kullanılması Geliştirme Süreci ve Öğretmen Öğrenci Görüşleri. 18. AB Akademik Bilişim Konferansı’ında sunulan bildiri, Türkiye.
• Doğa Yayınları (2017). Akıl Oyunları. Doğa Yayınları.
• Eğmir, E., & Ocak, G. (2016). Eleştirel düşünme becerisini ölçmeye yönelik bir başarı testi geliştirme. Turkish Studies, 11(19), 337-360. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9961.
• Ernest, P., Skowsmose, O., Bendegem, J., Bicudo, M., Miarka, R., Kvasz, L., & Moeller, R. (2016). The Philosoph of Mathematics Education [ekitap sürümü]. https://library.oapen.org/bitstream/handle/20.500.12657/27750/ 1002255.pdf?sequence=1, Erişim tarihi: 11.08.2019
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 127-146. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubar/issue/ 16973, Erişim tarihi: 22.01.2019
• Gürkaynak, İ., Üstel, F., & Gülgöz, S. (2003). Eleştirel Düşünme. [ekitap sürümü]. https://www.egitimreformugirisimi.org/elestirel-dusunme/, Erişim tarihi: 27.02.2019
• Hacıömeroğlu, G. (2017). Matematiğe yönelik tutum ölçeği kısa formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Computer and Education Research, 5(6), 84-99.
• Halpern, D.P. (2014). Thought and knowledge an Introduction of critical thinking. https://www.routledge.com, Erişim tarihi: 23.03.2019
• Jacob, S.M. (2012). Mathematical achievement and critical thinking skill in asynchronous discussion forums. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 31, 800 – 804. http://dx.doi.org/10.1016 / j.sbspro.2011.12.144
• Karaboğa, M. T., (2019). Bilgi toplumunda eleştirel düşünme eğitiminin önemi ve gerekliliğine ilişkin bir çalışma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 37-49. http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/004, Erişim tarihi: 28.01.2020
• Kefeli, İ., & Kara, U. (2008). Çocukta felsefi ve eleştirel düşüncenin gelişimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 339-357.
• Koyuncu, M.K., & Özdemir, A.Ş. (2017). Matematik eğitimi felsefesi üzerine bir literatür taraması. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(2), 1034-1040. http://dergipark.gov.tr/ijsser, Erişim tarihi: 18.11.2019
• Lafortune, L., Daniel, M.F., Fallascio, R., & Schleider, M. (2000). Evolution of pupils’ attitudes to mathematics when using a philosophical approach. Analytıc Teachıng, 20(1), 46-63. Retrieved from https://journal.viterbo.edu/index.php/at/article/view/710
• MEB (2016). Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokul Zekâ Oyunlar 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Öğretmenler için Öğretim Materyali.
• MEB, (2018). Matematik Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• McDonald, S.D. (2017). Enhanced critical thinking skills through problem-solving games in secondary schools. Interdisciplinary Journal of e-Skills and Lifelong Learning, 13, 079-096. http://www.ijello.org/Volume13/ IJELLv13p079-096McDonald3482.pdf, Erişim tarihi: 25.02.2020
• McGuinness, C. (2000). Activating Children’s Thinking Skills: A Methodology for Enhancing Thinking Skills Across the Curriculum. Paper presented at the ESRC TLRP First Programme Conference, Leicester, England.
• Miles, M. & Huberman, A.M. (2019). Nitel Veri Analizi (3. Baskı) içinde (ss. 207-237). (Mazman, G., Çev., Akbaba Altun, S., & Ersoy, A., çev. edt.). Pegem Akademi.
• Orak, S., Karademir, E. & Artvinli, E. (2016). Orta Asya’daki zekâ ve strateji oyunları destekli öğretime dayalı uygulamaların akademik başarıya ve tutuma etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 1(1), 1-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/estudamegitim/issue/45352/595979, Erişim tarihi: 11.12.2019
• Othman, N., & Mohamad, K.A. (2014). Thinking skill education and transformational progress in malaysia. International Education Studies, 7(4), 27-32. www.ccsenet.org/ies, Erişim tarihi: 14.03.2020
• Özdağ, C. (2019). Eleştirel Düşünmenin Ön dayanakları. Felsefe Arşivi, 51, 203-212. http://dx.doi.org/10.26650/arcp2019-5114
• Özdemir, F., & Konyalıoğlu, A.C. (2017). Akıl Yürütme Oyunları (1.Baskı). Ertual Yayıncılık.
• Özsoy, S., & Özsoy, G. (2013). Eğitim araştırmalarında etki büyüklüğü raporlanması. Elementary Education Online, 12(2), 334‐346. http://ilkogretim-online.org.tr, Erişim tarihi: 06.03.2020
• Plano Clark, V.L., & İvankova, N.V. Karma Yöntemler Araştırması Alana Yönelik bir Klavuz (1.Baskı) içinde (ss. 31-132). (Bökeoğlu, Ç.Ö., Kürşad, M.Ş., Taşdemir, F., & Yalçın, S. Çev., Çokluk Bökeoğlu, Ö., çev. edt.). Nobel.
• Reiter, H.B., Thornton, J., & Vennebush, G.P. (2014). Using kenken to build reasoning skills. The Mathematics Teacher,107(5), 341-347. http://dx.doi.org/10.5951 / mathteacher.107.5.0341
• Robert H. E.(1993) Critical thinking assessment. Theory Into Practice, 32(3), 179-186. http://dx.doi.org/10.1080/00405849309543594.
• Rımıene, V. (2002). Assessing and developing students’ critical thinking. Psychology Learning and Teaching, 2(1), 17-22. http://dx.doi.org/10.2304 / plat.2002. 2.1.17
• Ruff, L.G. (2005). The Development of Critical Thinking Skills and Dispositions in First-Year College Students: Infusing Critical Thinking Instruction into A Fırst-Year Transitions Course. Master’s thesis, University of Maryland. https://www.semanticscholar.org/paper/, Erişim tarihi: 11.11.2019
• Sanalan, V.A., Bekdemir, M., Okur, M., Kanbolat, O., Okur, M., Kanbolat, O., Baş, F., & Sağırlı, M.Ö.(2013). Öğretmen adaylarının matematiğin doğasına ilişkin felsefi düşünceleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 155-168. http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/ Makaleler/1136765568, Erişim tarihi: 21.12.2019
• Şekercioğlu, M. (2010). İlköğretim Matematik Beyin Geliştirici Problemler. Platform.
• Şenşekerci, E., & Bilgin, A. (2008). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(14), 15-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosbilder/issue/23093/246714, Erişim tarihi: 17.03.2020
• Şevgin, H., Çetin, B. (2017). Eğitim araştırmalarında güç analizi ve bir uygulama. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. 14(1):1462-1480. http://efdergi.yyu.edu.tr/makaleler/Cilt14/ebodabdyyuefd01022017y.pdf, Erişim tarihi: 10.03.2020.
• Taşpınar, M. (2004). Kuramdan Uygulamaya Öğretim Yöntemleri (1. Baskı). Nobel.
• Uğurel, I. (2003). Ortaöğretimde Oyunlar ve Etkinlikler ile Matematik Öğretimine İlişkin Öğretmen Adayları ve Öğretmenlerin Görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yalçıntaş T. (2015). Akıl Oyunları (1. Baskı). Tudem.
• Yazoğlu, R., & İmamoğlu, T. (2010). Klasik Mantık (1. Baskı). Rağbet.
• Yıldırım, C. (2010). Matematiksel Düşünme (6.Baskı). Remzi Kitabevi.
• Yöndemlı, E., Taş, İ. (2018). Zekâ oyunlarının ortaokul düzeyindeki öğrencilerde matematiksel muhakeme yeteneğine olan etkisi. Turkish Journal of Primary Education, 3 (2), 46-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ tujped/issue/42070/497233, Erişim tarihi: 27.03.2020
• Zimmer, R. (2018). Felsefi Akıl Oyunları (Özgün, S., çev.). Profil Kitap.