FİRMAYA ÖZGÜ VE MAKROEKONOMİK FAKTÖRLERİN SERMAYE YAPISI KARARLARINA ETKİLERİ: BİST’DE BİR UYGULAMA

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 60 - 88, 31.03.2022

Gökhan Özer , Onur Şuataman , İlhan Çam

https://doi.org/10.31460/mbdd.880622

Öz

Sermaye yapısı literatüründeki önceki çalışmalar ağırlıklı olarak firmaya özgü faktörler üzerinde durmuşlar ve ilgili teorileri de bu faktörler üzerine inşa etmişlerdir. Bu çalışmada sermaye yapısı üzerindeki firmaya özgü faktörlerin yanı sıra makroekonomik faktörlerin de etkisi incelenmiştir. Çalışma kapsamına 1987-2017 yılları arasında BİST teknoloji, sınai ve hizmetler sektöründe halka açık olarak faaliyet gösteren 223 firma dâhil edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, Türkiye'deki halka açık firmaların sermaye yapıları, firmanın varlık yapısı, kârlılığı, büyüklüğü, borç dışı vergi kalkanı, büyüme olanakları, likiditesi, piyasa faiz oranları ve borsa gelişmişlik düzeyi gibi faktörlerden etkilenmektedir. Bu faktörlerin istatistiksel olarak anlamlı işaretleri, sermaye yapısı teorilerinin beklentileri ile kıyaslandığında Türkiye'de halka açık olarak faaliyet gösteren firmaların sermaye yapısı davranışlarında ağırlıklı olarak Finansman Hiyerarşisi Yaklaşımı’nı benimsedikleri bulgusuna ulaşılmıştır. Bu bulgular önceki birçok çalışmayla tutarlıdır.

Anahtar Kelimeler

Sermaye Yapısı, Vade Yapısı, Finansman Hiyerarşisi Teorisi, Ödünleşme Teorisi, Panel Veri Analizi

THE EFFECTS OF FIRM SPECIFIC AND MACROECONOMIC FACTORS ON CAPITAL STRUCTURE DECISIONS: THE CASE OF BORSA İSTANBUL

Öz

Previous studies in the capital structure literature mainly focused on the firm-specific factors and were built on theories based on the relationship between these factors and capital structure. In this study, the effects of firm-specific factors as well as macroeconomic factors on capital structure were investigated. 223 companies listed in the BIST Technology, BIST Industrial, and BIST Services indices between 1987 and 2017 are included in the scope of the study. According to the findings, the capital structures of publicly traded firms in Turkey are affected by the following factors: firms' asset structure, profitability, size, non-debt tax shield, growth opportunities, liquidity and market interest rates and stock market development. When statistically significant signs of these factors are compared with the expectations of capital structure theories, it has been found that firms operating publicly in Turkey follow predominantly the pecking-order theory in their capital structure behavior. These findings are consistent with previous studies.

Anahtar Kelimeler

Capital Structure, Debt Maturity, Pecking Order Theory, Trade Off Theory, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Akay, E.Ç., & Efsun, A. (2016). Bist’de listelenen imalat sanayi firmaları için sermaye yapısının analizi ve değerlendirilmesi: Kaplan Meier ve Cox Nispi Hazard Modeli. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(1), 8-21.
• Akgüç, Ö. (1998). Finansal yönetim. Yenilenmiş 7. Basım, Avcıyol Basımevi.
• Akgül, E.F., & Sigali, S. (2018). Determinants of Capital Structure: An Application on BIST Transportation Index. Journal of Accounting & Finance, (77).
• Akman, E., Gokbulut, R.I., Nalin, H.T., & Gokbulut, E. (2015). Capital structure in an emerging stock market: the case of Turkey. Cankiri Karatekin Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 5(2), 639-661.
• Alsu., E. & Yarımbaş, E. (2017). Sermaye yapılarının belirlenmesinde finansal hiyerarşi teorisi ve ödünleşme teorisi: imalat sektörü üzerine ekonometrik bir analiz. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 95-113.
• Alves, P.F.P. & Ferreira, M.A. (2011). Capital structure and law around the world. Journal of Multinational Financial Management, 21(3), 119-150.
• Alves, P. & Francisco, P. (2015). The impact of institutional environment on the capital structure of firms during recent financial crises. The Quarterly Review of Economics and Finance, 57, 129-146.
• Arellano, M. & Bover, O. (1995). Another look at the instrumental variable estimation of error-components models. Journal of Econometrics, 68(1), 29-51.
• Awartani, B., Belkhir, M., Boubaker S. & Maghyereh, A. (2016). Corporate debt maturity in the MENA region: does institutional quality matter?, International Review of Financial Analysis, 46, 309-325.
• Baker, M. & Wurgler, J. (2002). Market timing and capital structure. Journal of Finance 57, 1–32.
• Belkhir, M., Maghyereh, A. & Awartani, B. (2016). Institutions and corporate capital structure in the MENA Region. Emerging Markets Review, 26, 99-129.
• Blundell, R. & Bond, S. (1998). Initial Conditions and moment restrictions in dynamic panel data models. Journal of Econometrics, 87(1), 115-143.
• Booth, L., Aivazian, V., Demirgüç-Kunt, A. & Maksimovic, V. (2001). Capital structures in developing countries. Journal of Finance, 56, 87–130.
• Burucu, H. & Öndeş, T. (2016). Türk imalat sanayi firmalarinin sermaye yapisini etkileyen faktörlerin analizi. Cankiri Karatekin Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 6(1), 201.
• Cansız, S. & Sayılgan, G. (2017). Sermaye yapısı teorilerinin reel sektör firmaları özelinde test edilmesi. Verimlilik Dergisi, (2), 135-161.
• Cheng, S.R. & Shiu, C.Y. (2007). Investor protection and capital structure: international evidence. Journal of Multinational Financial Management, 17(1), 30-44.
• Cho, S.S., El Ghoul, S., Guedhami, O. & Suh, J. (2014). Creditor rights and capital structure: evidence from international data. Journal of Corporate Finance, 25, 40-60.
• Deesomsak, R., Paudyal, K. & Pescetto, G. (2004). The determinants of capital structure: evidence from the Asia Pacific Region. Journal of Multinational Financial Management, 14(4-5), 387-405.
• Demirgüç-Kunt, A. & Maksimovic, V. (1999). Institutions, financial markets and firm debt. Journal of Financial Economics, 54, 295–336.
• Demirhan, D. (2009). Sermaye yapisini etkileyen firmaya ozgu faktorlerin analizi: IMKB hizmet firmalari uzerine bir uygulama. Ege Academic Review, 9(2), 677-697.
• Dinçergök, B. (2017). Sermaye yapısı kararlarında firma büyüklüğünün rolü: bist imalat sektörü firmalarında bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 89-109.
• Doğukanlı, H. & Acaravcı, S. (2004). Türkiye’de sermaye yapısını etkileyen faktörlerin imalat sanayiinde sınanması. İktisat İşletme ve Finans, 19(225), 43-57.
• Donaldson, G. (1961). Corporate Debt Capacity; A Study of Corporate Debt Policy and The Determination of Corporate Debt Capacity. Boston: Graduate School of Business Administration, Harvard University.
• Durand, D. (1959). The cost of capital, corporation finance, and the theory of investment: comment. American Economic Review, 49(4), 639–655.
• Ege. İ. & Topaloğlu, T.N. (2017). Sahiplik yapısının sermaye yapısı kararlarına etkisi: Borsa Istanbul’da bir uygulama. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 471-492.
• Esen, F.S., Ozturk, S.P. & Esen, U.B. (2014). The determinants of capital structure: an application on food firms quoted on Borsa Istanbul. Journal of Economics Finance and Accounting, 1(3), 173-183.
• Fan, J.P., Titman, S. & Twite, G. (2012). An international comparison of capital structure and debt maturity choices. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 47(1), 23-56.
• Frank, M.Z. & Goyal, V.K. (2009). Capital structure decisions: which factors are reliably important?. Financial Management, 38(1), 1-37.
• Gao, W. & Zhu, F. (2015). Information asymmetry and capital structure around the World. Pacific-Basin Finance Journal, 32, 131-159.
• González, V.M. & González, F. (2008). Influence of bank concentration and institutions on capital structure: new international evidence. Journal of Corporate Finance, 14(4), 363-375.
• Gönüllü, O. (2018). Makroekonomik faktörlerin sermaye yapısı kararları üzerindeki etkisi: BİST sanayi şirketleri üzerine bir uygulama", Turkish Studies, 13(23), 133-146.
• Gülşen, A.Z. & Ülkütaş, Ö. (2012). Sermaye yapısının belirlenmesinde finansman hiyerarşisi teorisi ve ödünleşme teorisi: imkb sanayi endeksinde yer alan firmalar üzerine bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(15), 49-59.
• Halaç, U. & Durak, M.G. (2013). İMKB'de işlem gören işletmeler için para politikası ve sermaye yapısı ilişkisi. Ege Akademik Bakis, 13(4), 497.
• Harris, C. & Roark, S. (2019). Cash flow risk and capital structure decisions. Finance Research Letters, 29, 393-397.
• Harris, M. & Raviv, A. (1991). The theory of capital structure. The Journal of Finance, 46(1), 297-355.
• Hoechle, D. (2007). Robust standard errors for panel regressions with cross-sectional dependence. The Stata Journal, 7(3), 281-312.
• Jensen, M. & Meckling, W. (1976). Theory of the firm: managerial behavior, agency costs and ownership structure. Journal of Financial Economics 3, 305–360.
• Kara, E. & Erdur, D.A. (2015). Determinants of Capital structure: a research on sectors that contribute to exports in Turkey", Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 44(2), 27-38.
• Karacaer, S., Temiz, H. & Güleç, Ö.F. (2019). Determinants of capital structure: an application on manufacturing firms in Borsa Istanbul. International Academic Journal of Accounting and Financial Management, 3(2), 47-59.
• Kiracı, K., & Aydin, N. (2018). Factors that determine the capital structure: an empirical study on low-cost airlines. Scientific Annals of Economics and Business, 65(3), 227-246.
• Kraus, A., & Litzenberger, R. (1973). A state-preference of optimal capital structure and corporate debt capacity. Journal of Finance 33, 45–63.
• Krivogorsky, V., Joh, G.H. & DeBoskey, D.G. (2018). The Influence of supply side factors on firm's borrowing decisions: European evidence. Global Finance Journal, 35, 202-222.
• Modigliani, F., & Miller, M. (1958). The Cost of capital, corporation finance and the theory of investment. American Economic Review, 48, 261–297.
• Modigliani, F., & Miller, M. (1963). Corporate income taxes and the cost of capital: a correction", American Economic Review 53, 433-443.
• Myers, S.C. & Majluf, N. (1984). Corporate Financing and investment decisions when firms have information that investors do not have. Journal of Financial Economics, 13, 187–221.
• Myers, S.C. (1984). The capital structure puzzle. Journal of Finance 39, 574–592.
• Okuyan, H.A. & Taşci, H.M. (2010). Sermaye yapısının belirleyicileri: Türkiye’deki en büyük 1000 sanayi işletmesinde bir uygulama. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 4(1), 105-120.
• Öztekin, Ö. (2015). Capital Structure decisions around the world: which factors are reliably important. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 50(3), 301-323.
• Rajan, R., & Zingales, L. (1995). What do we know about capital structure? Some evidence from international data", Journal of Finance, 50, 1421–1460.
• Sarıoğlu, S.E., Kurun, E., & Güzeldere, H. (2013). Sermaye yapısının belirleyicileri: İMKB’de işlem gören çimento, otomotiv ve bilişim sektörlerinin sermaye yapısı analizi. Ege Akademik Bakış, 13(4), 481-496.
• Sayılgan, G., & Uysal, B. (2011). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası sektörel bilançoları kullanılarak sermaye yapısını belirleyen faktörler üzerine bir analiz. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(4), 101-124.
• Sayılgan, G., Karabacak, H. & Küçükkocaoğlu, G. (2006). The firm-specific determinants of corporate capital structure: evidence from Turkish panel data. Investment Management and Financial Innovations, 3(3), 125-139.
• Stiglitz, J.E. (1969). A re-examination of the Modigliani-Miller Theorem. American Economic Review 59(5), 784–793.
• Topaloğlu, E.E. (2018). Sermaye yapısına etki eden firmaya özgü faktörlerin panel veri analizleri ile belirlenmesi: kurumsal yönetim endeksi üzerine bir uygulama. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(640), 63-100.
• Turaboglu, T.T., Erkol, A. Y., & Topaloglu, E.E. (2017). Finansal başarısızlık ve sermaye yapısı kararları: bıst 100 endeksindeki firmalar üzerine bir uygulama. Business & Economics Research Journal, 8(2), 247-258.