Deleuzeyen Perspektifle Dalgaları Aşmak Filmi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 67 - 80, 30.05.2023

Mustafa Uğural

https://doi.org/10.56202/mbsjcs.1292200

Öz

Gilles Deleuze’ün, zaman-imge kavramında boşluklar, kopmalar vardır. Zaman-imge içerisinde sebep-sonuç unsuru yoktur. Deleuze, imgelerin, sinematografiyle olan ilişkisinin, izleyicide farklı türde düşünce ve duygulanımlar yarattığına değinmiştir. Bu çalışmada, Lars Von Trier’in Dalgaları Aşmak (1996) filmi, Gilles, Deleuze’ün zaman-imge sineması dahilinde, duygulanım-imge, aynı zamanda Gerçeküstücülük ve Dogma 95 akımlarıyla ilişkili şekilde incelenmiştir. Dogma 95 ve Gerçeküstücülük akımlarının ortak özellikleri olan zaman sıçramaları, anlatıda boşluk bırakma durumu, Gilles Deleuze’ün zaman-imge kavramı içerisinde tartışılmıştır. Dalgaları Aşmak filminin, kamera hareketleri, çerçevelemeleri, Deleuze’ün duygulanım-imge kavramı içerisinde tartışılmaktadır. Deleuze’ün duygulanım- imge kavramında bulunan, duygulanım plan, film içerisinde tartışılması gereken bir nokta olarak belirlenmiştir. Öte yandan film içerisinde Dogma 95 akımının bir unsuru olan gereksiz aksiyon sahnelerinin kullanılmaması, Gilles Deleuze’ün zaman-imgesindeki, boşlukları karşımıza çıkartmaktadır. Çalışma kapsamında Çalışma kapsamında Dalgaları Aşmak filminde yer yer zaman-imge, yer yer hareket-imge unsurları bulunmaktadır. Hareket-imgenin bileşenlerinden olan duygulanım-imge oldukça fazla bulunmakta olduğu açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gerçeküstücülük, Dogma 95, Gilles Deleuze, Duygulanım İmge

Breaking the Waves with a Deleuzian Perspective

Öz

There are gaps and breaks in Gilles Deleuze's concept of time-image. There is no cause-effect element in time-image. Deleuze mentioned that the relationship between images and cinematography creates different kinds of thoughts and feelings in the audience’s mind. In this study, Lars Von Trier's movie “Breaking the Waves (1996)”- included in Gilles Deleuze's time-image cinema- was analysed with relation to affection-image, but also Surrealism and Dogma 95 currents. Time warps, which are the common features of Dogma 95 and Surrealism movements, and the situation of leaving a gap in the narration are discussed in Gilles Deleuze's concept of time-image. The camera movements and framing of the movie “Breaking the Waves” are discussed in the context of Deleuze's affectionimage concept. The affect plan in Deleuze's affection-image concept has been determined as a point to be discussed in the film. On the other hand, the fact that unnecessary action scenes, which are an element of the Dogma 95 movement, are not used in the movie, copies the slots in Gilles Deleuze's time-image. The scope of the work consists of time-image, movement-image elements in the movie "Crossing the Waves". It will be tried to be explained because the affection-image from the journey of the movement-image contains quite a lot.

Anahtar Kelimeler

Surrealism, Dogma 95, Gilles Deleuze, Affection image

Kaynakça

• Antmen, A. (2021). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. Sel Yayıncılık.
• Berger, J. (1986). Görme Biçimleri. Salman, Yurdanur (Çev.). Metis Yayınları.
• Colebrook, C. (2013). Gilles Deleuze. Cem Soydemir (Çev.). Doğu Batı Yayınları
• Deleuze, G. (2011). Nietzsche ve Felsefe. Ferhat Taylan (Çev.). Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2014). Hareket İmge. (1. Baskı). (Ece Nahum, Burcu Yalım ve Emre Koyuncu (Çev.). Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2019). Quad ve Bitik. Can Gündüz ve Ayşe Orhun Gültekin (Çev.). Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2021a). Bergsonculuk. Hakan Yücefer (Çev.). Alfa Kitap.
• Deleuze, G. (2021b). Spinoza Üzerine Onbir Ders. (Ulus Baker (Çev.). Meltem Kabalcı Yayınevi.
• Deleuze, G. (2021c). Sinema 2 Zaman-İmge. Burcu Yalım ve Emre Koyuncu (Çev.). Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. ve Guattari, F. (2020). Anti-Ödipus Kapitalizm ve Şizofreni. Fahrettin Ege, Hakan Erdoğan ve Mustafa Yiğitalp (Çev.). Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
• Deleuze, G. ve Guattari, F. (2020). Felsefe Nedir?. Turhan Ilgaz (Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Gevgili, A. (1989). Çağını Sorgulayan Sinema. Bağlam Yayınları.
• Richardson, M. (2006). Surrealism and Cinema. New York: Berg.
• Spinoza, B. (2011). Etika. Hilmi Ziya Ülken (Çev.). Dost Kitapevi.
• Sutton, D. ve Jones, M. D. (2020). Yeni Bir Bakışla Deleuze. Murat Özbank ve Yetkin Başkavak (Çev.). Kolektif Kitap.
• Sütçü, Y. Ö. (2005). Gilles Deleuze’de İmge Hareketi Olarak Sinema Felsefesi. İstanbul: Es Yayınları.
• Topçu, G. (2016). Beyazperdeyi Aydınlatan Kuramlar Sinema Kuramları 2. Saf Sinemaya Dönüş Denemesi. Özarslan. Z (Der.) (s. 193-222). İstanbul: Su Yayınevi.
• Trier, L. V. (Yönetmen). (1996). Breaking the Waves. Denmark: Zentropa Entertainments. Mubi, https://mubi.com/films/breaking-the-waves
• Zourabichvili, F. (2021). Deleuze: Bir Olay Felsefesi. Aziz Ufuk Kılıç (Çev.). Bağlam Yayıncılık.