A Validity and Reliability Study of Good Citizenship Cognitive and Emotional Scale for Secondary School

Yıl 2023, , 119 - 138, 20.12.2023

Samet Çiçek , Nadire Emel Akhan

https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1311778

Öz

The purpose of this research was to develop a measurement tool to determine the good citizenship cognitive and affective levels of the secondary school 7th grade students. The other research studies in the literature were examined in terms of the purpose of the study and the scale development stages were carried out. Thus the 19-item "Middle School Good Citizenship Cognitive Scale" and the 33-item "Middle School Good Citizenship Affective Scale" were prepared in a 5-point Likert type. The prepared scales were applied to 600 seventh grade students studying at secondary schools in the central districts of Antalya in the 2022-2023 academic year. Exploratory Factor Analysis (EFA) was applied on the obtained data set, and it was found out that a one-dimensional structure of 14 items for the cognitive scale and a one-dimensional structure of 16 items for the Affective Scale were obtained. Then, using the scale form created from the scale items obtained as a result of EFA, the CFA study of the scales was carried out with 300 people. As a result of Confirmatory Factor Analysis; it was concluded that cognitive scale and affective scale items showed a high level of agreement, and the structure discovered by EFA was confirmed properly. As a result, it is possible to say that a valid and reliable scale has been obtained to determine the good citizenship cognitive and affective levels of the secondary school students.

Anahtar Kelimeler

Secondary school, Good citizenship, Cognitive, Emotional, Scale

Ortaokul İyi Vatandaşlık Bilişsel ve Duyuşsal Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin iyi vatandaşlık bilişsel ve duyuşsal düzeylerini belirlemek için ölçme aracı geliştirmektir. Çalışmanın amacına yönelik alan yazındaki örnekler incelenmiş ve ölçek geliştirme aşamaları gerçekleştirilerek 19 maddelik “Ortaokul İyi Vatandaşlık Bilişsel Ölçeği” ve 33 maddelik “Ortaokul İyi Vatandaşlık Duyuşsal Ölçeği” 5’li likert tipinde hazırlanmıştır. Hazırlanan ölçekler 2022-2023 eğitim öğretim yılında Antalya ili merkez ilçelerinde bulunan ortaokullarda öğrenim gören 600 yedinci sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Elde edilen veri seti üzerinden Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) uygulanarak bilişsel ölçek için 14 maddelik tek boyutlu bir yapı ve Duyuşsal Ölçek için ise 16 maddelik tek boyutlu bir yapı elde edilmiştir. Daha sonra AFA sonucu elde edilen ölçek maddelerinden oluşturulan ölçek formu kullanılarak 300 kişi ile ölçeklerin Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) çalışması gerçekleştirilmiştir. Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucunda ise; bilişsel ölçek ve duyuşsal ölçek maddelerinin yüksek düzeyde uyumu gösterdikleri, AFA ile keşfedilen yapının doğrulandığı sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak, ortaokul öğrencilerinin iyi vatandaşlık bilişsel ve duyuşsal düzeylerini belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek elde edilmiştir, demek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul, İyi Vatandaş, Bilişsel, Duyuşsal, Ölçek

Kaynakça

• Akbaş, F. (2018). Yenilenen coğrafya öğretim programına göre 9. sınıf ders kitabının bilişsel düzey yeterliliği ve içerik bakımından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Akhan, N. E., & Çiçek, S. (2019). Karşılaştırmalı sosyal bilgiler öğretimine bir örnek: Türk ve Rus ortaokul öğrencilerinin “iyi vatandaşlık algıları”. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(27), 177-195.
• Akhan, N. E., Çiçek, S., & Mert, H. (2019). Cumhuriyetten günümüze sosyal bilgiler öğretim programlarında değişen “iyi vatandaşlık” algısı. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 9-19.
• Bakioğlu, A. & Kurt, T. (2009). Öğretmenlerin demokrasi vatandaşlık ve vatanseverlik algılarının nitel olarak incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 19-39.
• Bilicioğlu Güneş, A. (2021). Faktör Analizi. K. Z. Deniz (Ed.), İstatistikolay 2: Çok değişkenli istatistik içinde (s. 249-312). Ankara: Nobel Akademi.
• Brown, T. A. (2015). Introduction to CFA. T. D. Little (Ed.), In confirmatory factor analysis for applied research (2nd Ed., pp. 35-87). New York: The Guilford Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, spss uygulamları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çalışkan, H., & Yıldırım, Y. (2020). Ortaokul öğrencileri için etkin vatandaşlık değerleri ölçeğinin geliştirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(228), 335-364. https://doi.org/10.37669/milliegitim.742091
• Çelik, R. (2022). Beceri temelli fen bilimleri sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Çevik, M. S., & Erçetin, Ş. Ş. (2021). Vatandaşlık Algısı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. OPUS International Journal of Society Researches, 18(43), 6445-6477.
• Çevik-Kansu, C., & Öksüz, Y. (2014). Developing an active citizenship scale for the fourth grade primary school students. Anthropologist, 18(3), 969-980. https://doi.org/10.1080/09720073.2014.11891630
• Çiçek, S., & Akhan, N. E. (2020). İyi vatandaşlık algısı ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(33), 342-358.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2021).Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Dere, İ. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ‘iyi vatandaş’ kavramı hakkındaki metaforik algıları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 434-456.
• Durosaro, I. A., Otaru, B. M., & Akerele, P. O. (2020). Education for good citizenship: The role of counselling. University of Ilorin, Nigeria.
• Durualp, E. (2016). Ortaokul öğrencilerinin vatandaşlık algılarının bazı sosyolojik değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Durualp, E., & Doğan, İ. (2017). Vatandaşlık algısı ölçeğinin faktör yapısının incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 62, 65-83.
• Elçi, A. C., & Sarı, M. (2016). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersinde dijital vatandaşlık: Bir ölçek geliştirme çalışması. Journal of Human Sciences, 13(2), 3602-3613. Doi:10.14687/jhs.v13i2.3838
• Erdem, C., & Koçyigit, M. (2019). Exploring undergraduates' digital citizenship levels: Adaptation of the digital citizenship scale to Turkish. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 7(3), 22-38.
• Ersoy, A., F. (2012). Annelerin vatandaşlık algısı, çocuklarında vatandaşlık bilinci geliştirme uygulamaları ve karşılaştıkları sorunlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 2111-2124.
• Feldt, L. S., & Qualls, A. L. (1996). Bias in coefficient alpha arising from heterogeneity of test content. Applied Measurement in Education, 9(3), 277-286.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (4th Ed.). London: SAGE Publishing. George, D., & Mallery, P. (2020). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and Reference (6th Ed.). New York: Routledge.
• Guttman, L. (1945). A basis for analyzing test-retest reliability. Psychometrika, 10, 255-282. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R., E. (2010). Multivariate data analysis. (7th Ed.). New York: Pearson.
• İçen, M., Öztürk, C., & Yılmaz, A. (2017). Vatandaşlık duygusu ölçeği güvenirlik ve geçerlik çalışması. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 3(2), 26-36.
• Kaiser, H., F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39, 31-36.
• Kara, C., Topkaya, Y., & Şimşek, U. (2012). Aktif vatandaşlık eğitiminin sosyal bilgiler programındaki yeri. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken, 4(3), 147 -159.
• Karadağ, A., & Kapusızoğlu, M. (2022). Vatandaşlık okuryazarlığı ölçeği: Geliştirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 37-71.
• Kılınç, E., & Dere, İ. (2013). Lise öğrencilerinin iyi vatandaş kavramı hakkındaki görüşleri. Sosyal Bilgiler Araştırmaları Dergisi, 4(2), 103-124.
• Kızılay, N. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenim: Bana göre iyi vatandaş. Turkish Studies International Periodical for the Languages. Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 987-1006.
• Kligler-Vilenchik, N. (2017). Alternative citizenship models: Contextualizing new media and the new “good citizen”. New Media & Society, 19(11), 1887-1903.
• Koğar, H. (2022). Faktör analizi yaklaşımı. R ile geçerlik ve güvenirlik analizleri içinde (s. 45-121). Ankara: Pegem Akademi.
• Kuş, Z., Güneş, E., Başarmak, U. & Yakar, H. (2017). Gençlere yönelik dijital vatandaşlık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Computer and Education Research, 5(10), 298-316. https://doi.org/10.18009/jcer.335806
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A. (2005). SPSS for Intermediate Statistics: Use and Interpretation (2nd Ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum.
• McDonald, R. P. (1999). Test theory: A unified treatment. New York: Psychology Press.
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara.
• Merey, Z. (2015). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde vatandaşlık ve insan hakları eğitimi. M. Safran (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 719-742). Ankara: Pegem A Akademi.
• Metin, Ö., & Cin, M. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına yönelik Dijital Vatandaşlık Yeterlik Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11(2), 445-469. https://doi.org/10.17943/etku.897150
• O'Brien, J. L., & Smith, J. M. (2011). Elementary education students’ perceptions of “good” citizenship. Journal of Social Studies Education Research, 2(1), 21-36.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Yayınları
• Pallant, J. (2003). SPSS Survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for windows (verison 10 and 11). Philadelphia: Open University Press.
• Print, M. (2015). The “Good” Citizen for the 21st century: A curriculum perspective. Educating “Good” Citizens in a Globalising World for the Twenty-First Century, 33-48.
• Sağlam, H. İ. (2011). Öğretmen adaylarının etkili vatandaşlık yeterlik düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 39-50.
• Şahin, İ. F., & Çermik, F. (2014). Küresel vatandaşlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Eastern Geographical Review, 31, 207-218.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6th Ed.). Pearson.
• Tonga, D. (2013). 8. sınıf öğrencilerinin vatandaşlık bilinci düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tupper, J. A., Cappello, M. P. & Sevigny, P. R. (2010) Locating citizenship: Curriculum, social class, and the ‘good’ citizen. Theory & Research in Social Education, 38(3), 336-365.
• Ünal, F. (2019b). Vatandaşlık becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. VI. Uluslararası Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi (EJER) Tam Metin Kitabı içinde (s. 442-446). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ünal, F. (2019a). Vatandaşlık Bilgisi Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. XII. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi (EAB) Tam Metin Kitabı (s. 1368-1374). Rize, Türkiye.
• Üner, S. (2010). IX. ve X. sınıf kimya ders kitaplarındaki ve kimya sınavlarındaki soruların bloom taksonomisi’ne göre analizi ve öğrencilerin bilişsel düzeyleriyle ilişkisinin tespit edilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Westheimer, J., & Kahne, J. (2002). Educating the “good” citizen: The politics of school-based civic education programs. Political Science & Politics, 37, 241-247. ERIC: ED474166.
• Yeşilbursa, C. C. (2015). Turkish pre-service social studies teachers’ perceptions of “good” citizenship. Educational Researchand Reviews, 10(5), 634-640.
• Yıldırım, C., & Türkoğlu, A. (2017). Democratic citizenship attitude scale: A validity and reliability study. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(2), 649-664. https://doi.org/10.14812/cuefd.303672