The Spiral Structure of Conceptual Skills in Curricula: An Evaluation in the Context of the Century of Türkiye Education Model

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 769 - 793, 24.12.2025

Pınar Harmanlı , Hasan Fehmi Özdemir , Ömer Nayci

https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1732512

Öz

The purpose of this study is to reveal the general structure and distribution of conceptual skills included in the Mathematics, Science and Social Studies Curricula at the basic education level within the scope of the TYMM’s Framework. In line with this purpose, the distribution of conceptual skills according to grade levels and the general structure of these skills were analyzed. In the study, conceptual skills were examined in three dimensions: basic, integrated, and higher-order thinking skills within the model’s framework. Accordingly, curricula developed in terms of TYMM context were examined and the reflections of conceptual skills across different disciplines at various grade levels and educational stages were addressed. As a result of the research, it was found that the most frequently employed skills in the curricula were "Analysis" at the primary school level and "Interpretation" at the middle school level for Mathematics; "Observation" and "Inference Making" at the primary school level and "Data Collection" at the middle school level for Science; and "Critical Thinking" at the primary school level and "Interpretation" at the middle school level for Social Studies. However, it was observed that certain conceptual skills were not included at different grade levels and stages in the curricula.

Anahtar Kelimeler

skill-based approach , conceptual skills , curricula , the Century of Türkiye Education Model

Öğretim Programlarında Kavramsal Becerilerin Sarmal Yapısı: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Bağlamında Bir Değerlendirme

Öz

Bu çalışmanın amacı TYMM Öğretim Programları Ortak Metni kapsamında temel eğitim düzeyinde Matematik, Fen Bilimleri ve Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında yer verilen kavramsal becerilerin genel yapısı ve dağılımının ortaya konulmasıdır. Bu amaç doğrultusunda öğretim programlarında yer verilen kavramsal becerilerin sınıf düzeylerine göre dağılımı ve bu becerilerin genel yapısı analiz edilmiştir. Çalışmada kavramsal beceriler; TYMM kapsamında yer alan temel, bütünleşik ve üst düzey düşünme becerileri olmak üzere üç boyutta ele alınmıştır. Buna göre TYMM bağlamında geliştirilen öğretim programları incelenmiş, kavramsal becerilerin farklı disiplinler açısından sınıf ve öğretim kademelerine yansımaları ele alınmıştır. Araştırma sonucunda; öğretim programlarında en sık işe koşulan becerilerin Matematik dersi için ilkokul kademesinde “Çözümleme”, ortaokul kademesinde “Yorumlama”, Fen Bilimleri dersi için ilkokul kademesinde “Gözlemleme” ve “Çıkarım Yapma”, ortaokul kademesinde “Bilgi Toplama”, Sosyal Bilgiler dersi için ilkokul kademesinde “Eleştirel Düşünme”, ortaokul kademesinde “Yorumlama” becerileri olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Bununla birlikte öğretim programlarında farklı sınıf ve kademelerde bazı kavramsal becerilere yer verilmediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Beceri temelli yaklaşım , kavramsal beceriler , öğretim programları , Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli

Etik Beyan

Araştırma kapsamında araştırma verilerinin toplanmasından önce Şırnak Üniversitesi Etik Kurulu’nda 06/03/2025 tarih ve 2025/123429 sayılı izin alınmıştır.

Kaynakça

• Akturan, U. (2013). Doküman incelemesi. T. Baş & U. Akturan (Ed.), Nitel araştırma yöntemleri: Nvivo ile nitel veri analizi, örnekleme, analiz, yorum (2. baskı, ss. 117-126). Seçkin Yayıncılık.
• Altheide, D. L., & Schneider, C. J. (2013). Qualitative media analysis (2nd ed.). SAGE.
• Baş, K. (2016). Sosyal bilgiler dersinin kendine özgü becerilerinin kazandırılma düzeyi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 1-19.
• Binkley, M., Erstad, O., Herman, J., Raizen, S., Ripley, M., Miller-Ricci, M., & Rumble, M., (2012). Defining twenty-first century skills. P. Griffin, B. McGaw, & E. Care (Eds.) Assessment and teaching of 21st century skills (pp. 17–66). Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-007-2324-5_2
• Demirel, Ö. (2010). Öğretme sanatı: Öğretim ilke ve yöntemleri (17. baskı). Pegem Akademi.
• Fletcher, K., Hicks, V., Johnson, R., Laverentz, D., Phillips, C., Pierce, L., Wilhoite, D., & Gay, J. (2019). A concept analysis of conceptual learning: A guide for educators. The Journal of nursing education, 58(1), 7-15. https://doi.org/10.3928/01484834-20190103-03
• Göçer, V., & Kuzu, O. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli temelinde matematik alan becerilerinin yatay ve dikey bağlamda çok yönlü analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(2), 1061-1109. https://doi.org/10.17679/inuefd.1637696
• Klofutar, Š., Jerman, J., & Torkar, G. (2020). Direct versus vicarious experiences for developing children’s skills of observation in early science education. International Journal of Early Years Education, 30(4), 863–880. https://doi.org/10.1080/09669760.2020.1814214
• Knöchelmann, N., Krueger, S., Flack, A., & Osterhaus, C. (2019). Adults’ ability to interpret covariation data presented in bar graphs depends on the context of the problem. Frontline Learning Research, 7(4), 58-65. https://doi.org/10.14786/flr.v7i4.471
• Kurbanoğlu, S., & Akkoyunlu, B. (2001). Öğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 81-88.
• Kılıçkaya, M., & Toptaş, V. (2017). Problem çözme: Literatür incelemesi. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, (2), 20–31.
• Kuzu, O., Göçer, V., & Akçay, A.O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında ilkokul matematik dersi öğretim programının incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (41), 640-667. https://zenodo.org/record/13337757
• Kuzu, O., Toptaş, V., & Göçer, V. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli perspektifinde 2018 ve 2024 ilkokul matematik dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 114-140. https://doi.org/10.29299/kefad.1545275
• Lamb, S., Maire, Q., & Doecke, E. (2017). Key skills for the 21st century: An evidence-based review. Project Report. NSW Department of Education, Sydney.
• Lansangan, R., & Orleans, A. (2024). Exploring Filipino students’ critical thinking skills: Basis for enhancement of science laboratory class delivery. Science Education International, 35(3), 281-290. https://doi.org/10.33828/sei.v35.i3.11
• Malalina, Putri, R. I. I., Zulkardi., & Hartono, Y. (2024). Developing mathematics teaching materialsusing maritime context for higher-order thinking in junior high school. Journal on Mathematics Education, 15(1),173-190. http://doi.org/10.22342/jme.v15i1.pp173-190
• Millî Eğitim Bakanlığı (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. 10 Ekim 2025 tarihinde https://tymm.meb.gov.tr/upload/brosur/ortak_metin.pdf adresinden edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. 18 Nisan 2025 tarihinde https://tymm.meb.gov.tr/upload/brosur/ortak metin.pdf adresinden edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024b). Fen bilimleri dersi öğretim programı. (3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) (Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli). 27 Nisan 2025 tarihinde https://tymm.meb.gov.tr/ogretim-programlari/fen-bilimleri-dersi adresinden edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024c). İlkokul matematik dersi öğretim programı. (1,2,3 ve 4. Sınıflar) (Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli). 20 Nisan 2025 tarihinde https://tymm.meb.gov.tr/ogretim-programlari/ilkokul-matematik-dersi adresinden edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024d). Ortaokul matematik dersi öğretim programı. (5,6,7 ve 8. sınıflar) (Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli). 22 Nisan 2025 tarihinde https://tymm.meb.gov.tr/ogretim-programlari/ortaokul-matematik-dersi adresinden edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024e). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. (4,5,6 ve 7. sınıflar) (Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli). 25 Nisan 2025 tarihinde https://tymm.meb.gov.tr/ogretim-programlari/sosyal-bilgiler-dersi adresinden edinilmiştir.
• Miles, A. (2015). The (re)genesis of values: Examining the importance of values for action. American Sociological Review, 80(4), 680-704. https://doi.org/10.1177/0003122415591800
• Novitasari, I., Astuti, Y., Safahi, L., & Rakhmawati, I. (2023). Science process skills: Exploring students' interpretation skills through communication skills. Biosfer: Jurnal Tadris Biologi, 14(1), 123-130. https://doi.org/10.24042/biosfer.v14i1.17860
• Odinga, T. M., Kibaara, J., & Nyaga, P. (2024). School principals’ conceptual skills and students’ academic performance in public secondary schools in Kakamega County. Journal of Education, 4(8), 15-26. https://doi.org/10.70619/vol4iss8pp15-26
• Pecore, JL., Nagle, C., Welty, T., Kim, M. ve Demetrikopoulos, M. (2022). Deneyimsel bilinçli uygulama kullanılarak sanal bir simülasyonda fen bilgisi öğretmeni adaylarının soru sorma ve tartışma becerisi performansı. Fen Bilgisi Öğretmeni Eğitimi Dergisi, 34 (4), 415–435. https://doi.org/10.1080/1046560X.2022.2111775
• Pitorini, D. E., Suciati., & Harlita. (2025). Using an e-module based on problem-based learning combined with socratic dialogue to develop students’ critical thinking skills: A qualitative study. Journal of Educators Online, 22(1), 1-15. https://doi.org/10.9743/JEO.2025.22.1.18
• Rice, M., & Wijekumar, K. (K.). (2024). Okuma için çıkarım becerileri: Öğretim uygulamalarının bir meta-analizi. Eğitim Psikolojisi Dergisi, 116(4), 569–589. https://doi.org/10.1037/edu0000855
• Rice, M., Wijekumar, K., Lambright, K., & Stack, A. (2024). Promoting inference generation: Using questioning and strategy instruction to support upper elementary students. Reading Teacher, 78(2). 121-130. https://doi.org/10.1002/trtr.2353
• Sankar, V. (2025). Holistic development in education: Nurturing well-rounded individuals for a complex world. Shanlax International Journal of Arts, Science and Humanities. 12(S2), 103-106. https://doi.org/10.34293/sijash.v12is2-jan.8884.
• Senemoğlu, N. (2022). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya (28.Baskı). Anı Yayıncılık.
• Singh, C. K. S., Tao, H., Singh, T. S. M., Tee, T. K., Ong, E. T., Maniam, M., Gopal, R., & Hj Zaini, M. F. (2023). Teachers’ self-assessment of, and perceptions on higher order thinking skills practices for teaching writing. Pegem Journal of Education and Instruction, 13(3), 337-349. https://doi.org/10.47750/pegegog.13.03.34
• Sriyanta, S., Mujahid, K., & Suranto, M. (2025). Pendidikan holistik dalam pengembangan karakter siswa. TSAQOFAH, 5(2), 1639-1646. https://doi.org/10.58578/tsaqofah.v5i2.4899.
• Sumaji, S., Widianingrum, E., Wanabuliandari, S., & Premprayoon, K. (2025). The effectiveness of problem-basedlearning assisted with the ethnomathematics-based Geocube e-module on problem-solving skills. JRAMathEdu (Journal ofResearch and Advances in Mathematics Education), 10(3), 135–145. https://doi.org/10.23917/jramathedu.v10i3.3228
• Tugirin, Masak., Husen, M., & Kuswanto, H. (2025). A systematic literature review oncritical thinking skills in physics education. International Journal of Education in Mathematics, Science, and Technology (IJEMST), 13(5), 1268-1282. https://doi.org/10.46328/ijemst.5709
• Wijnen, F., Walma van der Molen, J., & Voogt, J. (2023). Primary teachers’ attitudes towards using new technology and stimulating higher-order thinking in students: A profile analysis. Education and Information Technologies, 28(6), 6347-6372. https://doi.org/10.1007/s10639-022-11413-w
• Wilcox, B. R., Pollock, S. J., & Bolton, D. R. (2020). Retention of conceptual learning after an interactive introductory mechanics course. Physical Review Physics Education Research, 16(1), Article 010140. https://doi.org/10.1103/PhysRevPhysEducRes.16.010140
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.