Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Öz Yeterlik Düzeyleri ve Öğretmenlik Mesleğine Hazır Bulunuşluk Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 167 - 185, 31.12.2022

Derya Aksoy , Sena Sancaklı , Fahretdin Hasan Adagideli

https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1104463

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı okul öncesi öğretmen adaylarının öz yeterlik düzeyleri ile öğretmenlik mesleğine hazırbulunuşluk düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırma temel olarak ilişkisel tarama modelindedir. Ayrıca nedensel karşılaştırmalı model de kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini İstanbul’daki devlet ve vakıf üniversitelerinde öğrenim gören 456 okul öncesi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Bu doğrultuda Tepe (2011) tarafından geliştirilen Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları Ölçeği ve Yıldırım ve Köklükaya (2017) tarafından geliştirilen Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Hazırbulunuşluk Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada öğretmen adaylarının öz yeterlik ve mesleğe hazırbulunuşluk düzeyi arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman-Brown Sıra Farkları Korelasyon Katsayısı hesaplanmıştır. Onların öz yeterlik ve öğretmenlik mesleğine hazırbulunuşluklarının demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için Kruskal Wallis-H Testi ve Mann Whitney-U Testi kullanılmıştır. Bulgulara göre öğretmen adaylarının öz yeterlilik inançları ile mesleğe hazırbulunuşluk düzeyleri arasında yüksek düzeyde pozitif anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (r= 0,81; p<,05). Öğretmen adaylarının toplam öz yeterlik inanç puanları onların sınıf düzeylerine ve sosyoekonomik düzeylerine göre anlamlı bir şekilde farklılık göstermektedir (p<,05). Ayrıca, mesleğe hazırbulunuşluk puanları onların mezun oldukları lise ve sınıf düzeylerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır (p<,05).

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik Mesleğine Hazırbulunuşluk, Öz Yeterlik, Okul Öncesi Eğitim, Okul Öncesi Öğretmen Adayları

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

2209 - A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı

Teşekkür

2209 - A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenen araştırmamız için TÜBİTAK'a teşekkürlerimizi iletiriz.

Investigation of the Relationship Between Preschool Teacher Candidates’ Self-Efficacy Levels and their Readiness Levels for the Teaching Profession

Öz

This study aims to examine the relationship between preschool teacher candidates' self-efficacy levels and their readiness levels for the teaching profession. This is a mainly correlational study. Besides, the causal-comparative method is used. Participants consist of 456 preschool teacher candidates enrolled in state and foundation universities in Istanbul. Preschool Teachers' Self-Efficacy Beliefs Scale developed by Tepe (2011) and Readiness for Teaching Profession Scale developed by Yıldırım and Köklükaya (2017) are used. In the study, Spearman's Rank-order Correlation Coefficient is used to determine the relationship between teacher candidates’ self-efficacy and readiness for the teaching profession. Kruskal Wallis-H Test and Mann Whitney-U Test are used to examine whether there are differences in teacher candidates’ levels of self-efficacy and readiness for the teaching profession based on their demographic characteristics. According to findings, there is a high significant positive relationship between preschool teacher candidates' self-efficacy levels and their readiness levels for the teaching profession (r=0.81; p<.05). There are significant differences in preschool teacher candidates' self-efficacy based on their grade level and socioeconomic status (p<.05). Moreover, their readiness for the teaching profession significantly differentiates according to their high school and grade level (p<.05).

Anahtar Kelimeler

Readiness for the Teaching Profession, Self-Efficacy, Preschool Education, Preschool Teacher Candidates

Proje Numarası

2209 - A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı

Kaynakça

• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24–33.
• Akbulut, Y. (2012). Veri çözümleme teknikleri. A. Şimşek (Edt.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (ss. 162-195). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Akhan, O., Dolmacı, A. ve Altıntaş, S. (2019). Son sınıf öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik hazırbulunuşluk düzeylerinin belirlenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(1), 55-64.
• Arseven, A. (2016). Öz yeterlilik: Bir kavram analizi. Electronic Turkish Studies, 11(19), 63-80.
• Arslan, T. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 443522)
• Aslan, D. (2017). Gelişim ile ilgili temel kavramlar. A. Köksal Akyol (Edt.), Erken çocukluk döneminde gelişim 1 (ss. 83-107). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bacanlı, H. (2016). Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bulut-Üner, A. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri, fen ve matematik öğretimine yönelik tutumları ve öz yeterlik inançları arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 527497)
• Cüceloğlu, D. ve Erdoğan, İ. (2018). Öğretmen olmak bir cana dokunmak. İstanbul: Final Yayıncılık.
• Çetinkaya, F. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 557242)
• Demir, E., Saatçioğlu, Ö. ve İmrol, F. (2016). Uluslararası dergilerde yayımlanan eğitim araştırmalarının normallik varsayımları açısından incelenmesi. Current Research in Education, 2(3), 130-148.
• Gömleksiz, M. N. ve Serhatlıoğlu, B. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(7), 201-221.
• Güven, M. ve Gökdağ-Baltaoğlu, M. (2017). Öğretmen adaylarının özyeterlik algıları, öğrenme stilleri ve öğrenme stratejilerinin incelenmesi: Anadolu Üniversitesi örneği. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 7(2), 288-337.
• Göksu, Z, (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin genel öz yeterlilik algıları ile iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 628207)
• Hamurcu, H. (2002). Okulöncesi öğretmen adaylarının kullandıkları öğrenme stratejileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 127-134.
• Inel-Ekici, D. (2018). Development of pre-service teachers’ teaching self-efficacy beliefs through an online community of practice. Asia Pacific Education Review, 19(1), 27-40.
• Karademir, N. (2012). Coğrafya öğretmen adaylarının mesleki yeterliklerine yönelik hazır bulunuşluk düzeyleri (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 311047)
• Karademir, Ç. A. (2013). Öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerinin öğretmen öz yeterlik düzeyine etkisi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 344730)
• Karakaya, F., Uzel, N., Gül, A., ve Yılmaz, M. (2019). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe hazır olma düzeyleri. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 39(1), 373-396.
• Kesgin, E. (2006). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin öz-yeterlilik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımlarını kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 210955)
• Knoblauch, D. & Hoy, A. W. (2008). “Maybe I can teach those kids.” The influence of contextual factors on student teachers’ efficacy beliefs. Teaching and Teacher Education, 24(1), 166-179.
• Koçak-Macun, B., Macun, B. ve Safalı, S. (2019). Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik inanç düzeyleri ile iş hayatına hazırbulunuşluklarının incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(1), 549-567.
• Koçyiğit, S. (2016). Okul öncesi eğitim kurumunda personel. G. Uyanık-Balat (Edt.), Okul öncesi eğitime giriş (ss. 197-221). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kurbanoğlu, S. S. (2004). Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi. Bilgi Dünyası, 5(2), 137-152.
• Lin, H. L., Gorrell, J. & Taylor, J. (2002). Influence of culture and education on US and Taiwan preservice teachers' efficacy beliefs. The Journal of Educational Research, 96(1), 37-46.
• Mehmetlioğlu, D. ve Haser, Ç. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının mesleğe hazırbulunuşlukları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 91-102.
• Milli, M. S. (2015). Müzik öğretmeni adaylarının genel özyeterlik ve müzik yeteneğine yönelik özyeterlik algılarının incelenmesi. International Journal of Social Science, 41, 417-431.
• Oğuz, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 281-290.
• Özdemir, F. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının oyun severlik eğilimleri ile mesleki öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 662673)
• Rajić, V., Hosgorur, T., & Drvodelić, M. (2015). An international perspective on the teacher qualities issue: The case of Croatia and Turkey. Croatian Journal of Education, 17(1), 37-62.
• Romi, S. & Leyser, Y. (2006). Exploring inclusion preservice training needs: A study of variables associated with attitudes and self‐efficacy beliefs. European Journal of Special Needs Education, 21(1), 85-105.
• Schunk, D. H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational Psychologist, 26(3-4), 207-231.
• Schratz, M. (2010). What is a “European teacher”?. In O. Gassner, L. Kerger, & M. Schratz (eds.) ENTEP the first ten years after Bologna (pp. 97-102). Bucareste: Editura Universitãtii din Bucuresti.
• Semerci, D. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri, öz yeterlik algıları ve mesleki motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 451116)
• Şimşek, A. (2012a). Araştırma modelleri. A. Şimşek (Edt.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (ss. 80-106). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Şimşek, A. (2012b). Evren ve örneklem. A. Şimşek (Edt.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (ss. 108-133). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Taşgın, A. (2018). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile mesleki özyeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. A. İşcan (Edt.), Eğitim bilimlerinde örnek araştırmalar (ss. 87-105). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Tepe, D. (2011). Okulöncesi öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ölçeği’ni geliştirme (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 286745)
• Uysal, İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226.
• Var, L. (2018). The analysis of teacher candidates' self-sufficiency about their teaching abilities at different departments. Asian Journal of Education and Training, 4(3), 246-249.
• Yeğin, F. (2020). Öğretmen adaylarının genel öz yeterlik ve çocuk istismarına yönelik farkındalıkları ile çocuklarda cinsel istismara karşı tutum düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 655689)
• Yel, E. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ile bilgisayar destekli eğitim yapmaya ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 535041)
• Yeler, M. ve Oğuz, A. (2019). Öğretmen adaylarının öğretme-öğrenme ortamı algıları ile öğretmenliğe hazır olma düzeylerinin incelenmesi. The 7th International Congress on Curriculum and Instruction, 347-361.
• Yenen, E. T. ve Durmaz, A. (2019). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik hazırbulunuşluk düzeylerinin incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 922-940.
• Yıldırım, E. G. ve Köklükaya, A. N. (2017). Öğretmenlik mesleğine yönelik hazırbulunuşluk ölçeğinin geliştirilmesi ve fen bilgisi öğretmen adaylarının hazırbulunuşluk düzeylerinin belirlenmesi. International Journal of Social Science, 56, 67-82.
• Yılmaz, D. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen özyeterlik inançları ile matematik ve ilk okuma yazma öğretimi özyeterlik inançları (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 552134)
• Yörük, C. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile aile işlevlerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 317663)
• Yüksel, H. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri, öz yeterlik inançları ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alındı. (Yayın No. 641594)