HİZMET AKDİ İLE ÇALIŞAN MUHASEBECİLERİN ÇALIŞMA KOŞULLARINA GÖRE SORUNLARININ VE BEKLENTİLERİNİN FARKLILAŞMA ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 76, 1 - 24, 09.09.2025

Aydın Bağdat , Serkan Yücel

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1591306

Öz

Muhasebe mesleği, iş dünyasında yürütülen faaliyetlerin finansal yönetimi ve raporlaması açısından hayati bir rol oynamaktadır. Muhasebe meslek mensupları, işletmelerin mali durumunu doğru bir şekilde analiz etmek ve işletmelerde karar vericilere önemli finansal bilgileri sunmak görevlerini üstlenmektedir. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) verilerine göre meslek odalarına kayıtlı muhasebe meslek mensuplarının %53,8’inin hizmet akdi ile (bağımlı) çalışanlardan oluştuğu, geri kalan meslek mensuplarının ise bağımsız çalıştığı görülmektedir. Bu durum da özel olarak hizmet akdi ile çalışan meslek mensuplarının çalışma koşulları çerçevesinde bir araştırma yapmanın önemini göstermektedir. Çalışmanın amacı, farklı çalışma koşulları altında çalışan muhasebe meslek mensuplarının meslekle ilgili görüşlerini, yaşadıkları mesleki sorunları ve beklentilerini ortaya koyarak, ilgili boyutlar arasında bir farklılaşma olup olmadığını araştırmaktır. Bu kapsamda, çalışma Sakarya ili özelinde yürütülmüş ve Sakarya Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası’na kayıtlı hizmet akdi ile çalışan 63 meslek mensubuna anket uygulanmıştır. Çalışmada Google form yardımıyla anket yöntemi kullanılarak veriler toplanmış olup, örneklem seçiminde de kolayda örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Çalışma ile; meslek mensupları arasında haksız rekabetin söz konusu olduğu, mevzuatın sık değiştiği ve yoğun bürokratik işlerin var olduğu, muhasebe mesleğinin itibarının artırılması çalışmalarına önem verilmesi gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Bununla birlikte muhasebe meslek mensuplarının sorunları ve beklentileri konusunda hizmet akdi ile çalışanların çalışma koşulları açısından belirgin bir farklılığın olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Mesleği , Çalışma Koşulları , Sorunlar , Beklentiler

DIFFERENCE ANALYSIS OF PROBLEMS AND EXPECTATIONS OF ACCOUNTANTS WORKING WITH A SERVICE CONTRACT ACCORDING TO THEIR WORKING CONDITIONS

Öz

The accounting profession plays a vital role in terms of financial management and reporting of activities carried out in the business world. Accountants are responsible for accurately analyzing the financial status of businesses and presenting important financial information to decision makers in businesses. According to the data of the Union of Chambers of Certified Public Accountants and Sworn-in Certified Public Accountants of Turkey (TURMOB), 53.8% of the professional accountants registered to the professional chambers are employees with an employment contract (dependent), while the remaining professional members work independently. This situation also shows the importance of conducting a research specifically within the framework of the working conditions of professional accountants working with an employment contract. The aim of the study is to reveal the opinions of professional accountants working under different working conditions, the professional problems they experience and their expectations, and to investigate whether there is a difference between the relevant dimensions. In this context, the study was conducted in the province of Sakarya and a survey was applied to 63 professional members working with an employment contract registered to the Sakarya Chamber of Certified Public Accountants and Certified Public Accountants. In the study, data were collected using the survey method with the help of Google form, and the convenience sampling method was used in sample selection. With the study; It has been concluded that there is unfair competition among the members of the profession, that the legislation changes frequently and that there is intense bureaucratic work, and that importance should be given to the efforts to increase the reputation of the accounting profession. However, it has been determined that there is no significant difference in the working conditions of those working with employment contracts regarding the problems and expectations of the accounting professionals.

Anahtar Kelimeler

Accounting Profession , Working Conditions , Problems , Expectations

Kaynakça

• Akpınar, T. & Küçükgöksel, N.Ç. (2020). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin İş Yaşamlarında Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 34–53.
• Alagöz, A. & Ceran, Y. (2007). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları, Meslek Örgütünden Beklentileri Ile Mesleki Vizyon Algılarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Konya İli Uygulaması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(14), 291–312.
• Aliusta, H. (2023). Muhasebe Meslek Mensuplarının Demografik Dağılımının Mükellef Sayıları İle İlişkisi. Journal of Public Economy and Public Financial Management, 3(2), 99–116.
• Apak, İ. (2020). Ön Lisans Öğrencilerinin Muhasebe Derslerine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 20(40), 227–36.
• Aratoğlu, T. & Kılıç, M. (2021). Muhasebe Meslek Mensuplarının Yaşadığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Zonguldak-Bartın-Karabük Örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies, 6(2), 40–62.
• Ardahan, F. (2010). Hizmet Üretiminde Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirlerin Mesleki Problemleri, Mesleği Algılama Biçimleri ve İş Tatmin Düzeyleri: Antalya Örneği. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 100–138.
• Arslan, İ. (2022). Muhasebe Mesleğinin Temel Sorunları ve Çözüm Önerileri. Erciyes Akademi, 36(1), 1–18.
• Arslan, R. & Aydemir, İ. (2021). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleğe Bakışı, Beklentileri, Sorunları ve Çözüm Önerileri Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Bir Araştırma. Dicle Akademi Dergisi, 1(2), 98–124.
• Aydemir, İ. & Arslan, R. (2020). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları ve Çözüm Önerileri Mardin İli Uygulaması. Dicle İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 104–33.
• Aydemir, O. (2015). Muhasebe Meslek Mensuplarının Karşılaştıkları Sorunlar Ve Beklentiler. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (67), 71–84.
• Bilici, N. & Aydemir, A.F. (2011). Nuts II TRA1 Açısından (Erzurum – Erzincan – Bayburt Bölgesinde ) SMMM’lerle İlgili Profil Araştırması ve Karşılaştıkları Sorunlar. EKEV Akademi Dergisi, 48(Yaz), 353–72.
• Bişgin, A., Ünlüer, S. & Üyümez, M.E. (2020). Muhasebe Meslek Mensupları Ile Mükelleflerin Beklentileri ve Sorunları: Nitel Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(2), 625–48.
• Çelik, Y. & Şendurur, U. (2020). Muhasebe Meslek Mensuplarının Karşılaştığı Sorunlar ve Beklentileri: Muş ve Ağrı İlleri Örneği. Muhasebe ve Vergi Uygulamalari Dergisi, 13(1), 25–50.
• Deran, A. & Beller, B. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarının Karşılaştıkları Sorunlar ve Bağlı Bulundukları Meslek Odasından Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, (50), 37–56.
• Deran, A., Erduru, İ. & Keleş, D. (2016). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Sorunları ve Meslek Odalarından Beklentilerinin Demografik Özellikler ve Faaliyet Gösterilen Ekonomik Çevre Açısından Değerlendirilmesi: Ordu Örneği. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(32), 84–109.
• Dızman, Ş. & Güney, S. (2015). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları Kamu’da Karşılaşılan Olumsuzluklar ve Beklentiler (Erzincan İli Uygulaması). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(16), 97–110.
• Doğan, Z. & Özulucan, A. (2004). Serbest Muhasebeci , Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Karşı Laştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. TÜRMOB Yayınları, 242, Ankara.
• Ede, Y. & Karahan, M. (2020). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Meslek Mensuplarının Mesleki Faaliyetlerinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentileri: Gaziantep Uygulaması. İzmir YMMO Dergisi, 2(2), 115–28.
• Erol, M. & Kurt T. (2021). Muhasebe Meslek Elemanlarının (SM , SMMM , YMM) Mesleki Başakşehir ve Bahçelievler İlçelerinde Bir Anket Çalışması. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 5(1), 18–34.
• Gökgöz, A. & Zeytin, M. (2012). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Faaliyetlerinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentileri: Bilecik ve Yalova İlleri Uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 477–93.
• Gravetter, F., & Wallnau, L. (2014). Essentials of statistics for the behavioral sciences (8th Edition b.). Belmont: CA:Wadsworth.
• Gülçin, K. (2018). Muhasebe Mesleği̇nin Geli̇şi̇mi̇ ve Meslek Mensuplarının Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Öneri̇leri̇. Journal of International Social Research 11(58), 669–82.
• Gümüş, A. & Karaca, H. (2024). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları ve Beklentileri: Malatya İlinde Nitel Bir Çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 99–116.
• Gündüz, M. & Özen, E. (2016). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları ve Mesleki Memnuniyetlerinin Analizi: Uşak İli Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (70), 67–90.
• Güriş, S. & Astar, M. (2015). Bilimsel Araştırmalarda SPSS ile İstatistik. İstanbul: Der Yayınları.
• İbrahimoğlu, N., Kara, E. & Karaca, C. (2014). Muhasebe Meslek Mensuplarının Yönetim Sel Sorunları Algılamaları Üzerine Bir Araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(3), 589–605.
• Kalaycı, Ş. & Tekşen, Ö. (2006). Muhasebecilik Mesleğinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri: Isparta İl Merkezi Uygulaması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 31, 90–101.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (Vol. 5). Ankara, Turkey: Asil Yayın Dağıtım.
• Karcıoğlu, R. & Yazarkan, H. (2011). Muhasebe Meslek Mensuplarının Faaliyetleri Sırasında Kamu Kurumlarında Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Ampirik Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, Nisan, 1–12.
• Kaya, G. A. (2015). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları ve Çözüm Öneri̇leri̇: Elazığ ’da Bi̇r Araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 41, 207–31.
• Kızıl, C., Aslan, T. & Kızay, Ö. (2019). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları Ilgi̇li̇ Çözüm Öneri̇leri̇: Kocaeli̇ Örneği̇. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 2(1), 23–37. http://www.idaacademia.org/tr/issue/43491/456176 (April 21, 2020).
• Katkat Özçelik, M. (2018). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Sorunları Ve Bu Sorunların Cinsiyet Boyutu: Artvin Ve Rize Örnekleri. Karadeniz Araştırmaları, 58, 99–125.
• Özulucan, A., Bengü, H. & Özdemir, F.S. (2010). Muhasebe Meslek Mensuplarının Güncel Sorunları, Uygulamada Karşılaştıkları Yetersizlikler ve Meslek Odalarından Beklentilerinin Unvanları ve Mesleki Deneyim Süreleri Yönüyle İncelenmesi: Türkiye Genelinde Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, Mayıs, 103–24.
• Şahin, O.N. (2022). The Problems of Certified Public Accountants : A Study on the Certified Public Accountants Registered to Mardin- Şırnak Chamber of Certified Public Accountants. Business, Economics and Management Research Journal, 5(1), 1–12.
• Terzi, A. (2015). Muhasebe Meslek Mensuplarının Meslekleri İle İlgili Beklentilerine, Sorunlarına ve Algılarına Yönelik Biraraştırma: Rize Örneği. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(Ekim), 193–212.
• Tetik, N., Kınay, F. & Ciğer, A. (2008). Antalya İlindeki Muhasebe Meslek Mensuplarına Yönelik Durum Analizi ve Beklentilerini Saptamaya Dönük Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 38, 70–79.
• Tuğay, O. & Tekşen, Ö. (2014). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları : Burdur İlinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 223–32.
• TÜRMOB, (2024). Çalışanların Kütüğe Kayıtlı Olanlar - Olmayanlar Özet Tablosu. https://www.turmob.org.tr/istatistikler/9ce9f5a8-3697-48a0-b4ef-946ca9558f32/ calisanlarin-kutuge-kayitli-olanlar--olmayanlar-tablosu (Erişim: 01.03.2024)
• Uyar, G.F. (2018). SM ve SMMM Unvanlı Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları ve TÜRMOB’ Dan Beklentileri. Journal of Current Researches on Business and Economics, 8(2), 331–43.
• Uzay, Ş. & Göngör Tanç, Ş. (2004). Muhasebecilerin Sorunları ve Beklentileri: Kayseri ve Nevşehir İlleri Uygulaması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 22, 94–104.
• Yanık, A., Toptan, M. & Yıldız, F. (2023). Muhasebe Meslek Mensuplarının Hizmet Verirken Karşılaştıkları Sorunlar ve Beklentileri. Sakarya İktisat Dergisi, 12(2), 220–40.
• Yıldırım, S. & Güney, S. (2012). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Genel Sorunları: Erzurum İli Örneği. Muhasebe ve Denetime Bakış, Nisan, 35–48.