CEZA KOVUŞTURMALARININ AKTARILMASI

Yıl 2021, Sayı: 17, 457 - 498, 26.06.2021

Bilgehan Savaşçı Temiz

https://doi.org/10.18771/mdergi.957888

Öz

Ceza kovuşturmalarının aktarılması, suçluların iadesi, yabancı
kararların tanınması ve hükümlülerin nakli ile birlikte uluslararası
işbirliğini öngören adli yardımlaşma kurumlarından birisidir. Tüm
dünyada gi􀄴 ikçe artan insan ve mal trafi ği sınır aşan suçların da
işlenmesini artırmış, bir devle􀄴 e suç işleyen failin başka bir ülkeye
kaçması sık rastlanan bir durum olmuştur. Ceza hukukunda birden fazla
devletin yargılama yetkisi olması halinde yargı makamları arasındaki
yetki uyuşmazlıklarının çözümü özel hukuka göre daha zordur. Ceza
kovuşturmalarının aktarılması ile devletler arasındaki yargı yetkisi
uyuşmazlıkları önlenmeye çalışılmakta, adli işlemlerin daha etkin, usul
ekonomisine uygun ve adil biçimde yürütülebilmesi amaçlanmaktadır.
Bu kurumun önemi soruşturmadan cezanın infazına kadar tüm ceza
muhakemesi sürecinin aktarılmasına imkân sağlamasıdır. Kurum
ile aktarılma olmasaydı cezasız kalabilecek suçluların yargılanması
mümkün hale getirilmektedir. Çalışmanın konusunu oluşturan
Türkiye’nin taraf olduğu 1972 tarihli Ceza Kovuşturmalarının
Aktarılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi ceza alanında kovuşturmaların
aktarılmasına dair araçlara, ceza kovuşturmalarının çokluğuna, ilgili
kişilerin birçok kez kovuşturulma ve mahkûm olma riskine karşı
korunmasına ilişkin hükümler içeren çok önemli uluslararası bir
metindir. Çalışmada öncelikle kovuşturmaların aktarılma nedenleri
sonrasında ise Ceza Kovuşturmalarının Aktarılmasına Dair Avrupa
Sözleşmesi’nde yer alan düzenlemeler 6706 Sayılı Cezai Konularda
Uluslararası Adli İşbirliği Kanunu’nun ilgili hükümleri de dikkate
alınarak incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kovuşturmaların aktarılması, kovuşturmaların çokluğu, yetki paylaşımı, uluslararası adli yardımlaşma, Ceza Kovuşturmalarının Aktarılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi

Kaynakça

• ABBELL, Michael, “International Transfer of Proceedings In Criminal Ma􀄴 ers: United Stated Perspective” in: Extradition to and from the United States, Volume I, 2010.
• AYDIN, Uğur, “Ceza Kovuşturmalarının Aktarılmasına Dair Avrupa Sözleşmesinin Türk Hukukunda Uygulaması” Terazi Hukuk Dergisi, Mayıs 2014, Sayı:93, ss. 14-23.
• BASSİOUNİ, Cheriff M., “Introduction To Transfer Of Criminal Proceedings”, International Criminal Law Volume II: Muliteral and Bilateral Enforcement Mechanisms, Third Edition, Brill, 2008.
• BAŞARAN, Ahmet: “Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İşbirliği Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler”, Uluslararası Hukuk Bülteni, S. 8, ss. 7-9.
• CEBECİ, Şeyma, Türk Ceza Hukuku Bağlamında Ne Bis İn İdem İlkesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2018
• CEZA KOVUŞTURMALARININ AKTARILMASI KONUSUNDA AVRUPA SÖZLEŞMESİ’NİN AÇIKLAYICI RAPORU (ETS NO. 73), Ceza Kovuşturmalarının Aktarılması Konusunda Avrupa Sözleşmesi, Ahmet ULUTAŞ, Ömer Serdar ATABEY, Adalet Yayınevi.
• ERGÜN, Ergin, “Avrupa Konseyi Çerçevesinde Terörle Hukuki Ve Kurumsal Mücadele”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVIII, Y. 2014, S. 3-4, ss. 737-770.
• ERTUĞRUL, Hüseyin, Türk Ceza Hukukunda Hükümlülerin Nakli, Adalet Yayınevi.
• GİRGİNOV, Anton, “Applicable Rules On Extradition And International Legal Assistance (Problems of their Hierarchy in Bosnia and Herzegovina)”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 8, Ocak 2016, ss. 189-217.
• GİRGİNOV, Anton, “The Centralızed Prosecutorıal Model In Internatıonal Judıcıal Cooperatıon In Crımınal Ma􀄴 ers”, ss. 1-19.
• KOCA, Mahmut / ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.
• KUNTER, Nurullah, “Ana Çizgileriyle Ceza Yargılarının Milletlerarası Değeri Konusunda Avrupa Sözleşmesi”, Kubalı’ya Armağan, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Enstitüsü Yayını, Yıl:8,S.1974, ss. 79-92.
• KÜLÇÜR, Erdem İzzet, Ceza Hukukunda Yer Bakımından Uygulama, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017.
• MC CLEAN, David, International Co-operation In Civil And Criminal Ma􀄴 ers, Oxford University Press, 2012.
• MERT, Harun, “6706 Sayılı Kanun’a Göre Yabancı Devle􀄴 e Yürütülen Soruşturma veya Kovuşturmaların Devralınması”, Adalet Dergisi, 2020/2, S. 65, ss.201-236.
• MERT, Harun, “Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu Çerçevesinde Soruşturma veya Kovuşturmanın Yabancı Devlete Devredilmesi”, Yargıtay Dergisi, C. 46, 2020, S. 4, ss.1087-1182.
• ÖZBEK Veli Özer /DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 2019, 10. Baskı.
• ÖZEN, MUSTAFA, “Non Bis İn İdem(Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz) İlkesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIV, Y. 2010, S. 1, ss.389-417.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020, 16. Baskı.
• PLACHTA, Michael, “Transfer of Proceedings and Transfer of Prisoners: New Instruments of Cooperation in Criminal Ma􀄴 ers among the Socialist Countries of Eastern Europe” Connecticut Journal of International Law, Issue 2, Spring, ss. 311-343.
• SCHUTTE, Julian, “The European System”, International Criminal Law Volume II: Muliteral and Bilateral Enforcement Mechanisms Second Edition.
• SOYASLAN, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınevi, 2016, 7. Baskı.
• ŞAHİN, İlyas, “Ceza Kanunlarının Yer Bakımından Uygulanması ve Türk Ceza Kanununda Esas Alınan İlkeler”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. X, S. 1, 2015, ss. 107-144.
• TEZCAN, Dursun/ERDEM, Mustafa Ruhan/ÖNOK, Murat, Uluslararası Ceza Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ocak 2019.
• TURHAN, Faruk, “6706 Sayılı Cezai Konularda Uluslararası İşbirliği Kanunu’nun Kapsamı ve Genel Hükümleri Hakkında Bir Değerlendirme”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, C.21, Özel S. 2019, ss. 3067-3109.
• TURHAN, Faruk, “Türk Ceza Kanununun Yer Bakımından Uygulanmasında Evrensellik İlkesi ve Yeni TCK (Madde 13)”, Hukuki Perspektifl er Dergisi (HPD), S. 4, ss. 197-211.
• ULUTAŞ, Ahmet/ATABEY, Ömer Serdar, “Avrupa Ceza Hukukunda Kovuşturmaların Aktarılması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Ocak Şubat 2013, S. 104, ss. 117-136.
• VAN DEN WYNGAERT, Christine /STESSENS, Guy, “The International Non Bis In Idem Principle: Resolving Some Of The Unanswered Questions”, The International and Comparative Law Quarterly, Vol. 48, No. 4 (Oct.1999),British Institute of International and Comparative Law, ss. 779- 804.
• VOYNOVA, Rali􀄵 a, “Comparıson Of The Transfer Of Crımınal Proceedıng Wıth Other Forms Of Internatıonal Legal Cooperatıon In Criminal Ma􀄴 ers” International Conference KNOWLEDEGE BASE ORGANIZATION, Vol XXI, No 2, 2015, ss. 532-540.
• YAŞAR, Yusuf/İÇER, Zafer, “Tutuklu ve Hükümlülerin Takası ve İadesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 25, S. 2, Prof. Dr. Ferit Hakan Baykal Armağanı, Aralık 2019, ss. 1486-1519.
• YENİSEY, Feridun, Milletlerarası Ceza Hukuku Ceza Yargılarının Milletlerarası Değeri ve Mevzuatı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul, 1988.
• ZAFER, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m.1-75, Beta Yayın, 4. Bası.