AHMET HAMDİ TANPINAR’IN ESERLERİNDE İNSAN

Yıl 2021, Sayı: 11, 367 - 383, 30.03.2021

Simel Parlak

https://doi.org/10.32579/mecmua.861166

Öz

Çok yönlü oluşuyla ve verdiği eserlerle, edebiyat tarihinde önemli bir yere sahip olan Ahmet Hamdi Tanpınar, edebiyat alanı yanında felsefe ve psikoloji alanında çalışan uzmanların da dikkatini çekmiştir. Eserleri psikolojik ve felsefi değerlendirmelerle incelenmiştir. Tanpınar şiir, hikaye, roman, deneme, inceleme-araştırma ve çeviri alanlarında olmak üzere geniş bir yazın yelpazesinde eserler vermiştir. Tanpınar’ın eserleri incelendiğinde, eserlerinde yer alan karakterlerin hem içsel dünyaları hem de bulundukları toplumsal ve siyasal bağlam içinde ele alındığı görülmektedir. Tanpınar, geçmişle bağı zayıflamış, yeni ile ilişkilenemeyen, kültürel ve manevi değerlerinde çatışma ve anlamsızlık duyguları yaşayan bireyin ruhsal ve toplumsal dünyasını tasvirlemiştir. Bireyin yaşadığı anlamsızlık duygusundan çıkmasının yolunu ise süreklilik hissini verecek ve geçmiş, gelecek ve şu an arasında bağ kurulmasını sağlayan mimari, kültürel öğeler ve toplumsallık olduğunu ifade etmiştir. Bu çalışmada Tanpınar’ın yaşamı ve insana bakış açısı, kadın ve aşk, erkek ve aşk kavramları üzerinden psikoloji penceresinden ele alınmaya çalışılmıştır. Tanpınar’ın eserlerindeki bireyin, ölüm düşüncesinin, yalnızlığının pençesinde parçalanma yaşadığı ve bulunduğu toplumsal ve kültürel çevrenin ikiliği içinde kendisinden ne beklenildiği konusunda belirsizlik içinde bocaladığı, yaşamına dair anlamı oluşturamadığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, İnsan, Kadın,, Erkek,, Aşk,, Psikoloji

Kaynakça

• Adler, A. ( 2011). Yaşamın anlam ve amacı. (Çev. Şipal, K.). İstanbul:Say.
• Alangu, T.(2008). Ahmet Hamdi Tanpınar:Eserleri üzerine düşünceler.Uçman, A. ve İnci, H (Ed.). “Bir gül bu karanlıklarda” Tanpınar üzerine yazılar. s.147-160. İstanbul:3F
• Alptekin, T. (2001). Ahmet Hamdi Tanpınar bir kültür bir insan. İstanbul:İletişim
• Aral, V. (1992). İnsan ve mutlu yaşam yaşamın anlamı. İstanbul: Der.
• Balcı, Y. (2009). Bir sanatkârın bilim adamı olarak portresi: Ahmet Hamdi Tanpınar. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4 (1-I), 5-28
• Demiralp, O. (2001). Kutup noktası Ahmet Hamdi Tanpınar üzerine eleştirel deneme. İstanbul:YKY
• Dirin, İ.; Anar, T. ve Özdemir, Ş.(2004).Mücevherlerin sırrı.İstanbul:YKY
• Enginün, İ ve Kerman, Z. (2007). Günlüklerin ışığında Tanpınar’la baş başa. İstanbul: Dergah
• Frankl, V. E. (2012). İnsanın anlam arayışı. (Çev. Budak, S.). İstanbul: Okuyan Us.
• Geçtan, E. (1984). İnsan olmak: varoluşun bireysel ve toplumsal anlamı. İstanbul: Adam.
• Gündüz, O.(2002). Türkiye’nin batılılaşma serüveninde özgün bir portre:Ahmet Hamdi Tanpınar. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3),13-28
• Hilav, S. (2008). Tanpınar üzerine notlar. Uçman, A. ve İnci, H (Ed.). “Bir gül bu karanlıklarda” Tanpınar üzerine yazılar.s.187-200. İstanbul:3F
• İnci, H. (2012a). Ahmet Hamdi Tanpınar Tanpınar zamanı son bakışlar. İstanbul:Kapı
• İnci, H. (2012b). Dünyam Ahmet Hamdi Tanpınar. İstanbul: Küçükçekmece Belediyesi
• İnci, H.(2014).Orpheus’un şarkısı Tanpınar’ın romanlarında aşk ve kadın. İstanbul:YKY
• Kaplan, M. (1963). Tanpınar’ın şiir dünyası. İstanbul:Dergah
• Kaplan, M.(2008). Saatleri ayarlama enstitüsü. Uçman, A. ve İnci, H (Ed.). “Bir gül bu karanlıklarda” Tanpınar üzerine yazılar. s.110-111. İstanbul:3F
• Kantarcıoğlu, S. (2004). Ahmet Hamdi Tanpınar yapıbozumcu ve semiotik yaklaşımlar ışığında Tanpınar hikayesi. Ankara:Akçağ
• Kırımlı, B. (2006). Bir “aşk” romanı: huzur veya “ben neyim ve bu hâl neyin nesi?.TÜBAR-XIX, 343-362
• Moran, B. (1983). Türk romanına eleştirel bir bakış 1 Ahmet Mithat’tan A.H. Tanpınar’a.İstanbul:İletişim
• Orakçı, C. (2003).Ahmet Hamdi Tanpınar. Ankara: Altenatif
• Okay, O.(2010). Bir hülya adamının romanı Ahmet Hamdi Tanpınar. İstanbul:Dergah
• Sarup, M. (2004). Post-yapısalcılık ve postmodernism (Çev.Güçlü, A).Ankara:Bilim ve Sanat
• Şahin, İ. ve Okumuş, S. (2012).Ahmet Hamdi Tanpınar’ın romanlarında zaman ve mekân bağlamında yabancılaşmanın tezahürleri. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 3(5), 108-120
• Tanpınar, A. H. (1996). Yaşadığım gibi. İstanbul:Dergah
• Tanyol, C.(2008). Ahmet Hamdi Tanpınar’a ve huzur romanına dair. Uçman, A. ve İnci, H (Ed.). “Bir gül bu karanlıklarda” Tanpınar üzerine yazılar.s.42-45. İstanbul:3F
• Törenek, M. (2012). Başka hayatlar peşinde Tanpınar’ın romanları üzerine bir inceleme. İstanbul:Kitabevi
• Uçman, A. ve İnci, H.(2008). “Bir gül bu karanlıklarda” Tanpınar üzerine yazılar. İstanbul:3F
• Wong, P. T. P. (1999). Towards an integrative model of meaning-centered counselling and therapy. The International Forum for Logotherapy, 22(1), 47-55 . Yücel, T. (2008). Saatleri ayarlama enstitüsü. Uçman, A. ve İnci, H (Ed.). “Bir gül bu karanlıklarda” Tanpınar üzerine yazılar. s.110-111. İstanbul:3F