Aronofsky Sinemasında Tüketimin Sinematografisi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 61 - 83, 30.06.2019

Yıldız Birincioğlu

Öz

Bireyler gündelik hayatta üretim ve tüketimin ikircikli yapısı içerisinde yer alır.  Bu ikircikli yapı içerisinde biyolojik ihtiyaçlardan çok sosyal ihtiyaçlar öncelik kazanır. Popüler kültür bu ihtiyaçların doyuma ulaşmasında merkezi bir rol oynar. Popüler kültür ve tüketim gelişimini modernizmle gelen dönüşümlerle kazanır. Bireyler modenizmle beraber tüketim ihtiyaçlarını karşılamak yerine ihtiyacın kendisi haline gelir. Bu sebeple, kültürün gelişimi tüketim toplumunun ortaya çıkışı ile paralel bir yapıya sahiptir. Postmodernizmde ise tüketime farklı bir anlam yüklenir. Tüketim bireyi ve toplumu doğrudan şekillendiren ve etkileyen bir yapıdır. Kültürel göstergeler, toplumda fetişleştirilerek tüketim nesnesi haline dönüştürülür ve bireyler birbirleriyle yarışarak kendi hayatlarını değiş-tokuş eder. Bu noktadan sonra tüketimin kültürel bir nitelik kazandığı söylenebilir. 

 

Günümüzün en önemli olgularından biri olan tüketim, sinemanın da sıklıkla ağırlık verdiği konulardan biridir. Buradan hareketle çalışma, Darren Aronofsky’ninRequim for a Dream(Bir Rüya İçin Ağıt), The Wrestler(Şampiyon) ve Mother!(Anne!)filmlerinde tüketim toplumuna yönelik geliştirdiği eleştirileri incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada öncelikle postmodern yaklaşımların tüketim olgusuna yükledikleri anlam tartışılmakta ve filmlerde yer alan kodların tüketim kavramıyla olan ilişkisi göstergebilimsel olarak irdelenmektedir. İncelenen filmlerde tüketim ve ezoterizm arasındaki ilişkinin yan anlamlar üzerinden kurulduğu görülmektedir. Tüketimin bireyler üzerindeki etkisi “ön-yansıtıcı bedensel mekanizma” anlayışı çerçevesinde seyirciye sunulmaktadır. Filmlerde yer alan tüketim olgusu popüler kültür ve ezoterizm kavramları eşliğinde yorumlanmakta ve eleştirel bir perspektifle ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hedonizm, Tüketim Toplumu, Postmodernizm, Hiper-gerçeklik

Kaynakça

• Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri. Kültür Bakanlığı.
• Baudrillard, J. (2008). Simgesel Değiş Tokuş ve Ölüm. (O. Adanır, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Baudrillard, J. (2010a). Tüketim Toplumu. (H. Deliceçaylı ve F. Keskin, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Baudrillard, J. (2010b). Simülakrlar ve Simülasyon. (O. Adanır, Çev.). Ankara: Doğu Batı.
• Bauman, Z. (1999). Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. (Ü. Öktem, Çev.). İstanbul: Sarmal.
• Bauman, Z. (2012). Küreselleşme. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bocock, R. (1997). Tüketim. (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost.
• Chaney, D. (1999). Yaşam Tarzları. (İ. Kutluk, Çev.). Ankara: Dost.
• Debord, G. (2012). Gösteri Toplumu (A. Ekmekçi ve O. Taşkent, Çev.). İstanbul Ayrıntı.
• Deleuze, G. ve Guattari, F. (2014). Anti Ödipus: Kapitalizm ve Şizofreni. İstanbul: Bilim ve Sosyalizm.
• Douglas, M. ve Isherwood, B. (1999). Tüketimin Antropolojisi. (E. A. Aytekin, Çev.). Ankara: Dost.
• Erdoğan, İ. (2001). Popüler Kültürde Gasp ve Gayri Meşruluğu. Doğu Batı (15) 65-106.
• Featherstone, M. (1996). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. (M. Küçük, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Fromm, E. (1990). Umut Devrimi, İnsancıllaşmış Bir Teknolojiye Doğru. (Ş. Yeğin, Çev.). İstanbul: Payel.Fiske, J. (1987). Television Culture. London: Methuen.
• Fiske, J. (1990). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Fiske, J. (1999). Popüler Kültürü Anlamak. (S. İrvan, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Fiske, J. (2000). Shopping for Pleasure Malls, Power and Resistance, The Consumer Society Reader, (J, Schor ve D. Holt, Ed.). New York: The New Press. pp.306-331.
• Harvey, D. (2014). Postmodernliğin Durumu. (S. Savran, Çev.). İstanbul: Metis.
• Illch, I. (2002). Tüketim Köleliği. (M. Karaşahan, Çev.). İstanbul: Pınar.
• Işık, S. (2008). http://www.derindusunce.org/estetik-beden-teroru/Erişim Tarihi 12.11.18Jameson, F. (2011). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. (N. Plümer, Çev.). İstanbul: Nirengi Kitap.
• Konyar, H. (2000). Tüketim Kültürünün Belirlediği Yeni Toplumsal Kimlikler, İletişim, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (6) 19-34.
• Laine, T. (2011). Feeling Cinema: Emotional Dynamics in Film Studies. London: Bloomsbury.
• Lefebvre, H. (1996). The Production of Space. Oxford&Cambridge: Blackwell.
• Lefebvre, H. (1998). Modern Dünyada Gündelik Hayat. (I. Gürbüz, Çev.). İstanbul: Metis.
• Marcuse, H. (1990). Tek Boyutlu İnsan. (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea.
• Miller, G. (2012). Tüketimin Evrimi Cinsiyet, Statü ve Tüketim. (G. Vardar, Çev.). İstanbul: Alfa.
• Monaco, J. (2001). Bir Film Nasıl Okunur? (E. Yılmaz, Çev.) Oğlak.
• Oktay, Ahmet (1993). Türkiye’de Popüler Kültür, İstanbul: Yapı Kredi.
• Oskay, Ü. (1983). Popüler Kültürün Toplumsal Ortamı ve İdeolojik İşlevleri Üzerine, K. Alemdar ve R.
• Kaya (Ed.), Kitle İletişiminde Temel Yaklaşımlar, Ankara: Savaş.
• Postman, N. (1994). Televizyon Öldüren Eğlence. (M. Küçük, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Ritzer, G. (2000). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. (Ş. S. Kaya, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Robins, K. (1999). İmaj. İstanbul: Ayrıntı.
• User, İ. (2010). Biyoteknolojiler ve Kadın Bedeni. Yasemin İnceoğlu ve Altan Kar (Ed.) Dişilik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni içinde (s. 133-172). İstanbul: Ayrıntı.
• Stearns, P. (2006). Consumerism in World History. London: Routledge Press.
• Taylor, F.W. (1987). Modernizsm, Post-Modernism, Realism: A Critical Perspective for Art, Winchester Press.
• Veblen, T. (1995). Aylak Sınıf. (İ. User, Çev.). İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Weber, M. (2011). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. (M. Köktürk, Çev.). İstanbul: Bilgesu.
• Wernick. A. (1997). Promosyon Kültürü. (O. Hakınhay, Çev.). İstanbul: Bilim ve Sanat.