“Makul”ü Öldürmek: Kalifat Dizisinde Müslüman Kimliğinin Temsili

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 237 - 250, 31.12.2021

Şükrü Balcı , Muhammet Emin Çifçi

https://doi.org/10.47951/mediad.1011477

Cited By: 1

Öz

İslam’a ve Müslümanlara yönelik temelsiz bir korku ve düşmanlık halini ifade eden İslamofobi, Avrupa’da aşırı sağın yükselişine paralel olarak şiddetini artırmaktadır. Özellikle 11 Eylül saldırıları sonrası İslam’a ve Müslümanlara sürekli olarak olumsuz temsillerle yer veren Batı medyası, İslamofobinin güçlenmesine ve bunun bir sonucu olarak Batı’da yaşayan Müslümanların İslamofobik gruplar için bir hedef haline gelmesine yol açmıştır. İslamofobi’nin tırmanışa geçmesinde diğer medya araçları kadar sinema filmleri ve diziler de etkili olmuştur. İsveç yapımı Kalifat (Hilafet) dizisinde Müslüman kimliğinin nasıl temsil edildiğine odaklanan bu çalışmada, söylemin arkasında gizli yapıları ortaya çıkarabilmek ve Müslüman kimliğinin ne şekilde inşa edildiğini ortaya koyabilmek amacıyla söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucuna göre, dizide Müslüman yahut Müslüman kökenli karakterler iki aşırı uçta temsil edilmiştir. Batılı değerleri sahiplenen, asimile olmuş seküler göçmen kimliğinin karşısına “makul” bir dindar kimliği değil, IŞİD terörüne destek verecek denli radikal bir dindar profil yerleştirilmiştir. Dindar olarak temsil edilen karakterlerin tamamı IŞİD destekçisi olup “ortalama” bir dindar kimliğiyle hayatını sürdüren hiçbir karakter yoktur. Buna paralel olarak dizide IŞİD’i desteklemeyen Müslüman kökenli karakterlerin tamamı son derece seküler yaşamlarla temsil edilmişlerdir. Bu anlamda, Kalifat dizisinin tasavvurundaki İsveç’te sıradan bir dindar Müslüman’a yer yoktur. Dindarlığı radikalleşme ve terörizmle eşdeğer şekilde sunan dizi, böylelikle İslamofobinin yeniden üretilmesine aracılık etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Medya, Temsil, İslamofobi, İsveç, Kalifat

Killing the “Average”: Representation of Muslim Identity in Kalifat

Öz

Expressing an unfounded fear and hostility towards Islam and Muslims, Islamophobia is gaining strength in parallel with the rise of the far right in Europe. Especially after the September 11 attacks, the Western media, which constantly included Islam and Muslims with negative representations, led to the strengthening of Islamophobia and as a result, Muslims living in the West became a target for Islamophobic groups. In this study, which focuses on how the Muslim identity is represented in the Swedish TV series Kalifat, the method of discourse analysis is used to reveal how the Muslim identity is constructed. According to the result of the study, Muslim or Muslim-origin characters were represented at two extremes in the series. Instead of an “average” religious identity, a religious profile that is radical enough to support ISIS terrorism is placed against the assimilated secular immigrant identity that embraces Western values. All of the characters represented as religious are supporters of ISIS, and there is no character who lives with an “average” religious identity. Parallel to this, all of the Muslim-origin characters who do not support ISIS in the series are represented by extremely secular lives. In this sense, there is no place for an ordinary devout Muslim in Sweden in the imagination of the Kalifat series. Presenting religiosity as equivalent to radicalization and terrorism, the series thus mediated the reproduction of Islamophobia.

Anahtar Kelimeler

Media, Representation, Islamophobia, Sweden, Kalifat

Kaynakça

• Abdullahi, M. (2016). Forgotten women: The impact of Islamophobia on Muslim women in Sweden. European Network against Racism, Brüksel.
• Aguayo, M. (2009). Representations of Muslim bodies in the Kingdom: Deconstructing discourses in Hollywood. Global Media Journal, 2(2), 41-56.
• Ahmed, S., and Matthes, J. (2017). Media representation of Muslims and Islam from 2000 to 2015: A meta-analysis. The International Communication Gazette, 79(3), 219-244.
• Akgül Durakçay, F. ve Güneş Gülal, A. G. (2017). Fransa’da yükselen nefret söylemi ve nefret suçu: Tematik bir çözümleme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergis, 5(10), 126-145.
• Altuntas, A. (2019, Nisan 18). Half of internet hate crimes target Muslims in Sweden. https://www.aa.com.tr/en/europe/half-of-internet-hate-crimes-target-muslims-in-sweden/1457252 adresinden alındı
• Arvas, N. (2016). Hollywood sinemasında öteki sorunsalı bağlamında Müslüman kimlik temsili. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden alındı
• Aydın, M. Z. ve Yardım, M. (2007). Belçika›da İslamofobi. K. Canatan ve Ö. Hıdır (Ed.) içinde, Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm (s. 373-403). Ankara: Eski Yeni Yayınları.
• Bayraklı, E. (2020). Islamophobia in Germany: National report 2019. E. Bayraklı, and F. Hafez (Ed.) içinde, European Islamophobia Report 2020 (s. 329-356). İstanbul: SETA.
• Bayraklı, E., and Hafez, F. (2018). The state of Islamophobia in Europe. E. Bayraklı, and F. Hafez (Ed.) içinde, European Islamophobia Report 2017 (s. 7-31). İstanbul: SETA.
• Bayraklı, E., & Hafez, F. (2020). The state of Islamophobia in Europe in 2019. E. Bayraklı, and F. Hafez (Dü) içinde, European Islamophobia Report 2020 (s. 7-31). İstanbul: SETA.
• Buehler, A. F. (2014). İslamofobi: Batı’nın “karanlık tarafı”nın bir yansıması. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 55(1), 123-140.
• Burr, V. (2012). Sosyal inşacılık. Ankara: Nobel.
• Cervi, L., Tejedor, S., and Gracia, M. (2021). What kind of Islamophobia? Representation of Muslims and Islam in Italian and Spanish media. Religions, 12(6), 427.
• Çağlar, Ş. (tarih yok). Medya analiz yöntemleri. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
• Çelik, H. ve Ekşi, H. (2008). Söylem analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27(27), 99-117.
• Demir, T. (2020). Amerikan Hollywood sinemasında İslamofobi: Keskin Nişancı film örneği incelemesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden alındı
• Deniz, Ş. (2010). Türkiye’de yazılı basında kadınların siyasal temsili: 3 Kasım 2002 ve 22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri. Journal of Yaşar University, 5(19), 3199-3220.
• Ekinci, B. T. (2014). ARGO filmi bağlamında Hollywood sinemasında söylem ve yeni oryantalizm. Atatürk İletişim Dergisi(6), 51-66.
• European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia. (2006). Muslims in the European Union: Discrimination and Islamophobia. EUMC.
• Fatima, S. (2016). Muslim in movies: The Hollywood construction. Pakistan Journal of Society, Education and Language (PJSEL), 2(1), 54-75.
• Gardell, M., and Muftee, M. (2018). Islamophobia in Sweden: National report 2017. E. Bayraklı, and F. Hafez (Ed.) içinde, European Islamophobia Report 2017 (s. 617-646). İstanbul: SETA.
• Göker, G. ve Keskin, S. (2015). Haber medyası ve mülteciler: Suriyeli mültecilerin Türk yazılı basınındaki temsili. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(41), 229-256.
• Gölcü, A. ve Aydın Varol, F. B. (2018). Yükselen bir trend olarak İslamofobi endüstrisi: Amerikan medyasına yönelik araştırmaların bir panoraması. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 1(1), 73-88.
• Gölcü, A. ve Çuhadar, M. (2017). Batı toplumlarında İslamofobi›nin üretilmesinde medyanın rolü. Ombudsman Akademik(7), 71-99.
• Hall , S. (2003). Introduction. S. Hall (Ed.) içinde, Representation (s. 1-12). London: Sage Publications.
• Halliday, F. (1999). ‘Islamophobia’ reconsidered. Ethnic and Racial Studies, 22(5), 892-902.
• Hussain, D. (2015, Ocak 12). The rise of Islamophobia and the far-right in Sweden. https://5pillarsuk.com/2015/01/12/the-rise-of-islamophobia-and-the-far-right-in-sweden/ adresinden alındı
• Kabir, N. (2006). Representation of Islam and Muslims in the Australian media, 2001-2005. Journal of Muslim Minority Affairs, 26(3), 313-328.
• Karaduman, S. (2017). Eleştirel söylem çözümlemesinin eleştirel haber araştırmalarına katkısı ve sunduğu perspektif. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(2), 31-46.
• Kiran, U., Qamar, A., Adnan, M., and Youssef, E. Y. (2021). Muslims depiction in Hollywood movies: A qualitative study. PalArch’s Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology, 18(8), 1126-1136.
• López, F. B. (2011). Towards a definition of Islamophobia: Approximations of the early twentieth century. Ethnic and Racial Studies, 34(4), 556-573.
• Oumlil, K. (2009). Arabs and Muslims in Hollywood: Breaking down The Siege. M. Guggisberg, and D. Weir (Ed.) içinde, Understanding Violence: Context and Portrayals (s. 15-24). Oxford: Inter-Disciplinary Press.
• Özer, Ö. (2011). Haber söylem ideoloji: Eleştirel haber çözümlemeleri. Konya: Literatürk Yayınları.
• Polat, H. (2018). Geleneksel medyada temsil sorunu: Alternatif bir mecra olarak yeni ̇medya. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi(38), 45-60.
• Posos Devrani, A. E. (2017). Medyada “öteki”nin temsili: Etnik komedi̇ler. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 926-949.
• Reid, J. (2015). The age of sympathy: Re-examining discourses of Muslim terrorism in Hollywood beyond the’pre-’ and ‘post 9/11’dichotomy. PLATFORM: Journal of Media & Communication, 6(2), 95-107.
• Reiermann, J., and Andersen, T. (2019, Ekim 21). Hver fjerde dansker: Muslimer skal ud af Danmark. https://www.mm.dk/artikel/hver-fjerde-dansker-muslimer-skal-ud-af-danmark adresinden alındı
• Riots in Sweden after far-right activists burn copy of Quran. (2020, 29 Ağustos). https://www.aljazeera.com/news/2020/8/29/riots-in-sweden-after-far-right-activists-burn-copy-of-quran adresinden alındı
• Sarı, E. ve Klein, L. (2020). Fransız popüler sinemasında Fransız Müslümanların temsili ve kültürlerarasılığın inşası. Intermedia International e-Journal, 7(12), 217-237.
• Sevimli, M. A. ve Kasım, M. (2019). Alışıldık tanımlamaların gölgesinde İslami inancın Batı Sineması’nda yeniden sunumu: Taken 2. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (AKİL), 2019, 340-357.
• Shaheen, J. G. (2003). Reel bad Arabs: How Hollywood vilifies a people. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 588, 171-193.
• Söğüt, F. (2019). Yeni medya ve temsil: İnternet gazeteciliğinde cinsiyet kimliklerinin sunumu. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (AKİL)(31), 212-231.
• Temel, M. (2019). Türkiye’de medya ve İslamofobi araştırmaları. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 2(1), 93-121.
• Temel, M. ve Koçak, Ö. F. (2020). İslam karşıtı söylemlerin Avrupa medyasındaki izleri. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 3(2), 181-196.
• The Runnymede Trust. (1997). Islamophobia a challenge for us all. https://www.runnymedetrust.org/companies/17/74/Islamop adresinden alındı
• Tomson, D. L. (2020). The rise of Sweden democrats: Islam, populism and the end of Swedish exceptionalism.
• https://www.brookings.edu/research/the-rise-of-sweden-democrats-and-the-end-of-swedish-exceptionalism/ adresinden alındı
• Türkdoğan, O. ve Gökçe, O. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemi. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Türkmen, M. Y. ve Özçınar, M. (2020). 11 Eylül sonrası Hollywood sinemasında İslamofobinin yeniden üretimi.
• Erciyes İletişim Dergis, 7(2), 1321-1343.
• Uluç, G. ve Küngerü, A. (2018). Sinemada Arapların temsiline bir örnek: “Keskin Nişancı” filmi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi(68), 1-13.
• van Dijk, T. A. (1997). The study of discourse. T. A. van Dijk (Ed.) içinde, Discourse as Structure and Process (s. 1-34). London: SAGE Publications.
• van Dijk, T. A. (2006). Ideology and discourse analysis. Journal of Political Ideologies, 11(2), 115-140.
• Varol, S. F. (2014). Medyada yer alan temsillerin kimlik edinme sürecindeki rolü. The Journal of Academic Social Science Studies(26), 301-313.
• Willig, C. (1999). Introduction: Making a difference. C. Willig (Dü.) içinde, Applied Discourse Analysis: Social and Psychological Interventions (s. 1-21). Buckingham: Open University Press.
• Yardım, M. (2017). Aşırı sağ ve çokkültürlülük: Avrupa’da ötekileştirilen “göçmenler”. Akademik İncelemeler Dergisi, 12(2), 217-234.
• Yel, A. M. (2018). Medya ve sinemada temsil edilme biçimleriyle İslam karşıtlığı. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (MEDİAD), 1(1), 5-16.