Liselerde Farklılıkların Yönetimi: Bireysel Tutumlar, Örgütsel Değerler ve Yönetsel Politikalar

Yıl 2011, Cilt: 7 Sayı: 2, 37 - 53, 08.05.2012

Hasan Memduhoğlu

Öz

Bu araştırmanın amacı, liselerde yönetici ve öğretmenlerin görüşlerine göre çalışanların farklılıklarına yönelik bireysel tutum ve davranışları, örgütsel değer ve normları ve yönetsel politika ve uygulamaları belirlemektir. Tarama modelindeki araştırmanın evreni, Türkiye’deki kamu genel liselerinde görev yapan yöneticiler ve öğretmenlerdir. Araştırmanın örneklemi ise; tabakalı örnekleme yöntemiyle, sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksine göre yedi coğrafi bölgenin her birisinden seçilen üçer il olmak üzere toplam 21 il merkezindeki kamu genel liselerinde görev yapan 400 yönetici ve 450 öğretmenden oluşmaktadır. Çalışmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: Liselerde çalışanların farklılıklarına ilişkin bireysel tutum ve davranışlar, okulun örgütsel değerleri ve normları ile sergilenen yönetsel uygulamalar ve politikalar büyük ölçüde olumludur. Yönetici ve öğretmenlerin görüşleri unvan, cinsiyet, mesleki kıdem ve çalışılan bölge değişkenlerine göre farklılık göstermektedir. Boyutlar arasında en olumlu görüşler sırasıyla yönetsel uygulamalar ve politikalar boyutunda çıkmış, onu bireysel tutum ve davranışlar boyutu ile örgütsel değerler ve normlar boyutu izlemiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk eğitim sistemi, okul yönetimi, lise, farklılık, çeşitlilik, farklılıkların yönetimi

Kaynakça

• Ashkanasy, N. M., Hartel, C. E. J and Daus, C. S. (2002). Diversity and emotion: The new frontiers in organizational behavior research. Journal of Management (28): 3, 307-338.
• Balay, R ve Sağlam, M. (2004). Eğitimde farklılıkların yönetimi ölçeğinin uygulanabilirliği, Burdur: SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(8), 32-46, Aralık-2004.
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Ball, D. A. & Culloch, W. H. (1990). International Busines., Richard D.Irwin Inc.,USA.
• Beer, M., Nohria, N. (2000). Crackin the code of change. Harvard Business Review, (3), 133-141.
• Begeç, S. (2004). Farklılıkların Yönetimi ve Genel Kurmay Başkanlığı Barış İçin Ortaklık Merkezinde Yapılan Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Bhadury, H.; Mighty, E. J. and Damar, H. (2000). Maximizing workforce diversity in project teams: a network flow approach. The International Journal of Management Science, 28, 143-153.
• Certo, S. C. (1997). Modern management. Seventh Edition, Ncw Jcrsey: Prentice Hall.
• Covey, S. R. (2000). Farklılıklara değer vermek. http://www.idea.com.tr/makale /farklilik (erişim: 11.07.2009).
• Cox, T. H. (1994). Culturel diversity in organizations: theory, research and practice. San Francisco, Barrett - Koehler Publishers.
• Cox, T. & Nkomo, S. M. (1990). Invisible men and women: a status report on race as a variable in organization behavior research. Journal of Organizational Behavior. 11, 419-431.
• Cox, T. (1992). Culturel Diversity in Organizations, San Francisco, Berrett - Koehler Publishers.
• Demovsky, S. & Niemuth, J. (1999). The Global Classroom: A Study in Appreciation, Awareness and Acceptance of Different Cultures and People in Ever Changing World. Saint Xavier University &IRI Skylight Field Based Masters Program, Illinois.
• Dinçer, B. ve Özaslan, M. (2004). İlçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması. Ankara: DPT Yayını.
• Ely, R. J. (1994). The effects of organizational demographics and social identity on relationships among professional women. Administrative Science Quarterly, 39, 203-238.
• Foxman, E. & Easterling, D. (1999). The representation of diversity in marketing principles texts: an exploratory analysis. Journal of Education for Business, 74 (4), 285-288.
• Gentile, M. C. (1994). Differences That Work - Organizational Excellence Through Diversity. Boston: Harvard Business School Press.
• Gilbert, J. A. & Ivanchevich, J. M. (2001) Effects of diversity management on attachment. Journal of Applied Social Pshychology. Vol: 31, No. 7, 1331-1349.
• Gilbert, J. A. & Stead, B. A. (1999). Stigmatization revisited: Does diversity management make a difference in applicant succes? Group & Organization Management. 24 (2), 239-256
• Hatch, M. J. (1997). Organization theory: modern symbolic and postmodern perspectives. Oxford: Newyork
• Heilman, M. E. (1994). Affirmative action: some unintended consequences for working women. Research in Organizational Behavior. 16: 125-169
• Wright, P.M. & McMahan, G.C. (1992). Theoretical perspectives for strategic human resource management. Journal of Management,18, 295-320.
• Rynes, S. & Rosen, B (1995). A field survey of factors affecting the adoption and perceived success of diversity training. Personnel Psychology. 48, 247-270.
• Kırby, S. L and Richard, O. C. (2000). Impact of marketing work-place diversity on employee job involvement and organizational commitment. The Journal of Social Psychology. 140 (3), 367-377.
• Laçinler E.K. (1997). İnceleme: farklılıkların ve benzerliklerin yönetimi. HR Dergi. 2
• Lumby ve diğerleri, 2005
• Loosemore, M & Al Muslmani, H. S. (1999). Construction project management in the persian gulf: inter- cultural communication. International Journal of Project Management. 17(2), 95-100.
• Maldonado, R. W., Dreachslin, J. L., Dansky, K.H., Souza, G. and Gatto, M. (2002). Racial/ethnic diversity management and cultural competency: the case of pennsylvania hospitals. Journal of Healthcare Management. 47(2), 111-124.
• Martins, L.L., Miliken, F.J., Wiesenfeld, B.M. and Salgado, S.R (2003). Racioethnic divesity and group memebers’ experiences: the role of the racioethnic divesity of the organizational context. Group & Organization Management, 28 (1), 75-106, Sage Publications.
• McMahan, G. C.; Bell, M. P. and Virick, M. (1998). Strategic human resource management: employee ınvolvement, diversity, and ınternational ıssues. Human Resource Management Review, 8(3), 193- 214.
• Milliken, F.J., Martins, L.L. (1996). Searchinf for common threads: understanding the multiple effects of diversity in organzationl groups. Academy of Management Review. 21 (2), 402-433.
• Mollica, K. A. (2003). The influence of diversity context on white men’s and racial minorities’ reactions to disproportionate group harm. The Journal of Social Psychology (14): 4, 415-431.
• Morrison, M., Lumby, J. and Sood, K. (2006). Diversity and diversity management: messages from recent research. Educational Management Administration & Leadership. 34 (3), 277–295; London, Thousand Oaks and New Delhi: SAGE Publications. Ş. http://www.tisk.org.tr/isvederg/temm2000/endustr.htm (erişim: 26.12.2003) İlişkilerinde Kültürel Etkenler ve Sendikaların Yeni Rolü.
• Hayes, B.C.; Bartle, S. A and Major, D. A. (2002). Climate for opportunity: a conceptual model. Human Resource Management Review, 12, 445-468
• Öncer, A. Z. (2004). İşletmelerde Bireysel, Örgütsel, Yönetsel Farklılık Kaynakları ve Farklılaşma Stratejileri: Unılever Unıty Projesi Kapsamında Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Alvarez, E. B. & Jackson, S. E. (1992). Working through diversity as a Strategic Imperative, in S. E. Jackson (ed.), Diversity in the Workplace. The Guilford Press New York.
• Thomas, D. A. ve Ely, R. J. (1999). Farklılıklara önem kazandırmak: çeşitliliği yönetmek için yeni bir paradigma. İnsanları Yönetmek. (Harvard Business Review). Çev: G. Bulut, İstanbul: MESS Yayınları
• Richard, O. (2000). Racial diversity, business strategy and firm performance: A resource based view. Academy of Management Journal. 43 (32): 164-177
• Richard, O., McMillan, A., Chandwick, K., & Dvyer, S. (2003). Employing an ınnovation strategy in racially diverse workforces. Group and Organization Management. 28, 1 (March): 107-126
• Romano, C. (1995). Managing change, diversity and emotions. Management Rewview. (7): 6-7.
• Sarayönlü, S. K. (2003). Çokuluslu ve Uluslararası Örgütlerde Kültürel Farklılıkların Yönetimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Schermerhon, J. R., Hunt, J. G., And Osborn, R. N. (2000). Organizational Behavior. 7th Ed. John Wiley & Sons Inc. New York.
• Speechley, C. & Wheatley, R. (2001). Developing a Culture for Dİversity in a Week. HodCer & Stoughton, London.
• Tsui, A., Egan, T. & O’Reilly, C. (1992). Being different: Relational demography and organizational attachment. Administrative Science Quarterely. 37, 549-579
• Von Bergen C.V., Soper B. and Foster T. (2000). Unıntended negatıve effects of dıversıty management, Public Personel Management, 3(2) Summer.
• Walton, 1994; Cox ve Smolinski, 1994; Nemeth, 1986
• Watson, W. E., Kumar, K. & Michaelson, L. K. (1993). Cultural diversity’s impact on interaction process and performance: Comparing homogeneous and diverse task groups. Acadeny of Management Journal. 36 (3), 590-602
• Williams, K. and O’Reilly, C. (1998). Demography and diversity in organizations: A review of 40 years of research. Research in Organizational Behavior. 20, 77-140.
• Wright, P.M. & McMahan, G.C. (1992). Theoretical perspectives for strategic human resource management. Journal of Management. 18, 295-320.