Farklı Yöntemlerle Ölçme Değişmezliğinin İncelenmesi: Pisa 2012 Örneği

Yıl 2017, Cilt: 13 Sayı: 1, 243 - 253, 16.04.2017

Alperen Yandı , İbrahim Alper Köse , Ömür Uysal

https://doi.org/10.17860/mersinefd.305952

Cited By: 10

Öz

Bu çalışmada istatistiksel varsayımlar açısından
farklı olan yöntemler kullanılarak aynı veri setinin ölçme değişmezliği ile
ilgili sonuçların incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca normallik varsayımını
gerektiren ve gerektirmeyen yöntemlerin normallik varsayımı sağlanamayan
durumlarda farklı sonuçlar gösterip göstermediğine bakılmıştır. Bu amaca göre
PISA 2012 alt ölçeklerinden beş maddeden oluşan Problem Çözmeye Açıklık ölçeği
Türkiye ve Finlandiya örneklemleri veri seti üzerinde yapısal eşitlik
modellemesi çatısı altındaki ortalama kovaryans yapılarının değişmezliği
analizi ve örtük sınıf analizi çatısı altındaki çoklu grup örtük sınıf analizi
yöntemi analizler gerçekleştirilmiştir. Ortalama kovaryans yapılarının
değişmezliği analizi için Lisrel 8.72; çoklu grup örtük sınıf analizi için ise
Latent Gold 5.1 programları kullanılmıştır. Ortalama kovaryans yapılarının
değişmezliği analizi için yapısal değişmezlik ile başlayan ve katı değişmezlik
aşaması ile biten aşamalı test etme yöntemi adımları takip edilmiştir. Örtük
sınıf analizi için ise örtük sınıf sayısının belirlenmesinden sonra heterojen,
kısmi homojen ve homojen model test edilmiştir. Analizlerden önce Kolmogorv
Smirnov testi kullanılarak her bir maddenin normalliği incelenmiştir. Alt
örneklemler ve tüm grup için hiç bir madde normal dağılım göstermemiştir.
Normallik varsayımı gerektiren ortalama kovaryans yapılarının değişmezliği
analizi sonuçlarına göre katı değişmezlik kabul edilmiştir. Bir başka deyişle
ölçme değişmezliği sağlanmıştır. Fakat normallik varsayımı gerektirmeyen çok
gruplu örtük sınıf analizi için kısmi homojen model kabul edilmiştir. Kısmi
homojen model ortalama kovaryans yapılarının analizi adımlarından zayıf
değişmezliğe karşılık gelmektedir. Elde edilen sonuçlara göre varsayımlar
açısından farklılaşan metotlar kullanıldığında ölçme değişmezliği bulguları
değişiklik göstermiştir. Bu bağlamda yöntemler için gerekli varsayımlar mutlaka
incelenmeli ve gizil ve gözlenen değişken yapıları göz önünde bulundurularak
uygun yöntem seçmeye dikkat edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Ölçme değişmezliği, ortalama kovaryans yapılarının değişmezliği yöntemi, çoklu grup örtük sınıf analizi, normallik varsayımı

Kaynakça

• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme – I. Ankara: PegemA Yayıncılık
• Messick, S. (1994). Validity of psychological assessment: Validation of inferences from persons’ responses and performances as scientific inquiry into score meaning. American Psychologist, 50, 741-749
• Başusta, N.B. ve Gelbal, S. (2015). Gruplararası karşılaştırmada ölçme değişmezliğinin test edilmesi: PISA öğrenci anketi örneği. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 80-90.
• Bryne, B. M. and Watkins, D. (2003). The issue of measurement invariance revisited. Journal of Cross-Cultural Psychology, 34(2), 155-175.
• Flowers, C.P., Raju, N.S. and Oshima, T. C. (2002). A comparison of measurement equivalence methods based on confirmatory factor analysis and item response theory. Paper presented at the Annual Meeting of the National Council on Measurement in Education, New Orleans.
• Little, T. D. (1997). Mean and covariance structures (MACS) analyses of cross-cultural data: Practical and theoretical issues. Multivariate Behavioral Research, 32(1), 53-76.
• Meredith, W. (1993). Measurement invariance, factor analysis and factorial invariance. Psychometrika, 58(4), 525-543.
• Steenkamp E. M. and Baumgartner H. (1998). Assessing measurement invariance in cross-national consumer research. Journal of Consumer Research, 25(1). Oxford University Press.
• Kankaras, M., Vermunt, J. K. and Moors, G. (2011). Measurement equivalence of ordinal items: A comparison of factor analytic, item response theory, and latent class approaches. Sociological Methods & Research, 40(2), 279-310.
• Kankaras, M. and Moors, G. (2009). Measurement equivalence in solidarity attitudes in Europe. Insights from a multiple group latent class factor approach. International Sociology, 24(4), 557-579.
• Güngör, D., Korkmaz, M. ve Somer, O. (2013). Çoklu-Grup Örtük Sınıf Analizi ve Ölçme Eş Değerliliği. Türk Psikoloji Dergisi. 28(72), 48-57.
• Güngör, D., Korkmaz, M. ve Sazak, H. S. (2015). Örtük Sınıf Analiziyle Yapılan Ölçme Eşdeğerliği Çalışmalarında Model Seçimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi . 30(1), 90-105.
• Vandenberg, R. J. and Lance, C. E. (2000). A review and synthesis of the measurement invariance literature: suggestions, practices, and recommendations for organizational research. Organizational Research Methods, 3, 4-69.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Önen, E. (2009). Ölçme değişmezliğinin yapısal eşitlik modelleme teknikleri ile incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Cheung, G.W. and Rensvold, R.B. (2002). Evaluating goodness-of-fit indexes for testing measurement invariance. Structural Equation Modeling, 9(2), 233-255.
• Wu, A. D., Li, Z. and Zumbo, B. D. (2007) Decoding the meaning of factorial invariance and updating the practice of multiple-group confirmatory factor analysis: A demonstration with TIMSS data. Practical Assessment, Research and Evaluation, 12, 1-26.
• Moors, G. and Wennekers, C. (2003 ). Comparing moral values in western european countries between 1981 and 1999. A multigroup latent-class factor approach. International Journal of Comparative Sociology, 44, 155-172.