Akran Zorbalığına Uğrayan Kurbana Karşı Empati Ölçeğinin Türk Kültürü’ne Uyarlanması

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 2, 840 - 851, 31.08.2018

Aygül Nalbant Emine Babaoğlan , Ejder Çelik

https://doi.org/10.17860/mersinefd.330394

Cited By: 2

Öz

Araştırmalarda
kullanılan ölçme aracının geçerli ve güvenilir olması, araştırmanın sonuçları
bakımından çok önemlidir. Bu çalışmanın amacı Akran Zorbalığına Uğrayan Kurbana Karşı Empati ölçeğini Türk Kültürü’ne
uyarlamaktır. Ölçek Pöyhönen, Karna ve Salmivalli (2008) tarafından geliştirilmiş
olup likert tipi yedi maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin Türkçe formu Türkiye’de
(Yozgat İlinde) 5-12. sınıflara devam eden 343 öğrenciye uygulanmıştır. Ölçeğin
Türkçe formunun yapı geçerliği açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör
analiziyle incelenmiştir. Analizler sonucunda ölçek analiz değerlerinin normal
olduğu görülmüştür. Analizler sonunda ölçeğin 7 maddeden oluştuğu, ayrıca bilişsel
empati ve duyuşsal empati olarak iki boyutlu bir yapı oluşturduğu görülmüştür.
Bu çalışmada adaptasyonu yapılan ölçeğin iki boyutlu olarak Türkiye’de ortaokul
ve lisede 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda eğitim gören 10-19
yaşlarındaki öğrencilere uygulanabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

saldırganlık, kurban, ölçek uyarlama, geçerlik, bilişsel empati, duyuşsal empati

Kaynakça

• Anderson, J. C., ve Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two step approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411-423.
• Andreou, E. (2001). Bully / victim problems and their association with coping behavior in conflictual peer interactions among school-age children. Educational Psychology, 21(1), 59-66.
• Barhight, L. R., Hubbard, J. A. ve Hyde, C. T. (2013). Children’s physiological and emotional reactions to witnessing bullying predict bystander intervention. Child Development, 84(1), 375–390.
• Başaran, A. G. (2014). Rize İli Lise Öğrencilerinde Akran Zorbalığı ve Zorbalığı Önleme Eğitimi Etkisinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Batsche, G. M. and Knoff, H. M. (1994). Bullies and their victims: Understanding a pervasive problem in the schools. Social Psychology Review, 23(2), 165-174.
• Browne M. W. ve Cudeck R. (1989). Single sample cross-validation indices for covariance structures. Multivar Behavarior Research, 24(4), 445-55.
• Büyüköztürk, Ş. ve Akbaba-Altun, S. (2011). Değişim eğitimleri ölçeğinin geliştirilmesi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 73-90.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma, Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. 7. Baskı. Ankara: PEGEM Yayınları.
• Can, A. (2013). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: PEGEM Yayınları Carney, A. G. and Merrell, K. W. (2001). Bullying in schools: Perspectives on understanding and preventing an international problem. School Psychology International, 22(3), 364-382.
• Craig, W. M., Peters, R. D. and Konarski, R. (1998). Bullying and victimization among Canadian School Children. Applied Research Branch Strategic Policy Human Resources Development Canada. Erişim: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.489.6922&rep=rep1&type=pdf
• Çokluk, Ö, Şekercioğlu, G ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çocuk Değişkenliİstatistik: SPSS ve LİSREL Uygulamaları. Ankara: PEGEM yayınları.
• Dökmen, Ü. (2002). İletişim Çatışmaları ve Empati. (20. Baskı). Ankara: Sistem Yayıncılık. Duy, B. ve Yıldız, M. A. (2014). Farklı zorbalık konumunda olmak empatik eğilim ve yaşam doyumu bağlamında bir fark yaratır mı? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3). 31-47.
• Endresen, I. M. ve Olweus, D. (2001). Self-reported empathy in Norwegian adolescents: Sex differences, age trends, and relationship to bullying. In A. Bohart ve D. Stipek (Eds.), Constructive and destructive behavior: Implications for family, school, and society (pp. 147–165.). Washington, DC: American Psychological Association.
• Feshbach, N. (1978). Studies in empathic behavior in children. In B. Maher (Ed). Progress in Experimental Personality Research, 8, 1-47, New York: Academic Press.
• Findlay, L.C, Girardi, A. ve Coplan, R. J. (2006). Links between empathy, social behavior, and social understanding in early childhood. Early Childhood Research Quarterly, 21(3). 347-359.
• Gorsuch, R. L. (1997). Exploratory factor analysis: its role in item analysis. Journal of Personality Assessment, 68(3), 532-60. Harrington, D. (2009). Assessing Confirmatory Factor Analysis Model Fit and Model Revision. Confirmatory Factor Analysis. 1. Edd. New York: Oxford University Press.
• Holmgren, R. A., Eisenberg, N. ve Fabes, R. A. (1998). The relations of children's situational empathy related emotions to dispositional prosocial behaviour. International Journal of Behavior Development, 22(1), 169-193.
• Hu L. T. ve Bentler P. M. (1995). Evaluating model fit. In: R. H. Hoyle (Ed.) Structural Equation Modeling: Concepts, Issues, and Applications. 1. Ed. US America: Sage Publications; p. 76-99. Jolliffe, D. ve Farrington, D. P. (2006). Examining the relationship between low empathy and Bullying. Aggressive Behavior, 32(6), 540-550.
• Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural Equation Modeling with the Simplis Command Language. Lincolnwood: Scientific Software International.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Kaplan, R. M ve Saccuzzo, D. P. (2005). Psychological testing. Belmont CA: Thomson Watsworth. Karna, A., Voeten, M., Little, T. D., Poskiparta, E., Kaljonen, A., ve Salmivalli, C. (2011). A large-scale evaluation of the KiVa antibullying program: Grades 4–6. Child Development, 82(1), 311–330.
• Kaukiainen, A., Björkqvist, K., Lagerspetz, K., Österman, K., Salmivalli, C., Rothberg, S. ve Ahlbom, A. (1999). The relationships between social intelligence, empathy and three types of aggression. Aggressive Behavior, 25, 81–89. Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. 3. Ed. New York: The Guilford Press. Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge. Marsh, H. W., Balla, J. R., ve McDonald, R. P. (1988). Goodness of fit indices in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 102, 391-410.
• Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Cambridge, MA: Blackwell. O’Moore, M. and Kirkham, C. (2001). Self-esteem and its relationship to bullying behavior. Aggressive Behavior, 27(4), 269-283.
• Özkan, Y., ve Gökçearslan-Çiftçi, E. (2009). The effect of empathy level on peer bullying in schools. Humanity and Social Sciences Journal, 4(1), 31-38.
• Pekel-Uludağlı, N. ve Uçanok, Z. (2005). Akran zorbalığı gruplarında yalnızlık ve akademik başarı ile sosyometrik statüye göre zorba/kurban davranış türleri. Türk Psikoloji Dergisi, 20(56), 77-95. Pekel, N. (2004). Akran zorbalığı grupları arasında sosyometrik statü, yalnızlık ve akademik başarı durumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pişkin, M. ve Ayas, T. (2005). Zorba ve kurban lise öğrencilerinin utangaçlık, içedönüklük, dışadönüklük ve özsaygı değişkenleri bakımından incelenmesi. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde Sunulmuş Bildiri (21-23 Eylül). Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Pöyhönen, V., Karna, A., ve Salmivalli, C. (2008, July). Classroom-level moderators of the empathy-defending link. In Rene´ Veenstra (Chair), Bullying and victimization, Symposium conducted at the biennial meeting of the International Society for the Study of Behavioral Development, Würzburg, Germany.
• Randall, P. (1997). Pre-school routes to bullying. In D. Tattum ve G. Herbert (Eds.), Bullying: Home, School and Community, 5–16. London: David Fulton. Rigby K., ve Slee, P.T. (1991). Bullying among Australian school children: Reported behavior and attitudes toward victims. The Journal of Social Psychology, 131, 615-627.
• Salı, G. (2016). An examination of violent and empathic tendencies in adolescents by different variables. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(2), 147-180.
• Salı, G. (2014). Okulöncesi dönem çocuklarında akran ilişkilerinin ve akran şiddetine maruz kalmanın çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 195-216.
• Salı G. (2013). İlköğretim ikinci kademe çocukların empatik eğilimlerinin ve benlik kavramlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(4), 496-519.
• Sharma, S. (1996). Applied multivariate techniques. New York: John Wiley & Sons Inc. Siyez, D. M. ve Kaya, A. (2011). Akran zorbalığı gruplarında empatik eğilim. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 23-43.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49- 74.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçünlerde güvenirlik ve geçerlik. 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları, Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. 4. Ed.. New York: Allyn & Bacon.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. 2. Baskı. Ankara: Nobel Yayınları.
• Tekindal, S. (2002). Okullarda ölçme ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Warden, D. ve Mackinnon, S. (2003). Prosocial children, bullies and victims: An investigation of their sociometric status, empathy and social problem-solving strategies. British Journal of Developmental Psychology, 21(3), 367-385.
• Woods, S.ve Wolke. D. (2005). Emotion recognition abilities and empathy in bullies and victims. Conference symposium paper submitted to the XIIth European Conference on Developmental Psychology, August.