Suriyeli Genç Kadın Sığınmacıların Eğitime Erişimdeki Engelleri

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 2, 647 - 668, 20.08.2025

Fevziye Ayşe Balcı Karaboğa , Ebru Akgüç , Nazire Büyükgürses Karaaslan

https://doi.org/10.17860/mersinefd.1642794

Öz

Bu araştırma, ülkelerinde yaşanan savaş nedeniyle Türkiye’ye göç ettikten sonra Mersin’de yaşamlarını sürdüren 15-25 yaş aralığında ve eğitimine devam edememiş Suriyeli sığınmacı kadınların bakış açısından eğitime erişim engellerini anlamayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden olgu bilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Çalışmada 20 katılımcıya kartopu örneklem tekniği ile ulaşılmış ve araştırma verileri yarı yapılandırılmış bir görüşme formu ile yüz yüze görüşmelerle toplanmıştır. Veriler betimsel analiz ile değerlendirilmiştir. 15-25 yaş aralığında eğitime devam edememiş geçici koruma statüsündeki Suriyeli genç kadınların eğitime erişim engelleri göç süreci ve uyum sorunları, eğitim yaşantıları ve gelecek beklentileri çerçevesinde ele alınmıştır. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan Suriyeli genç kadınların savaş nedeniyle yaşadıkları göçün neden olduğu sorunlar başta olmak üzere, uyum problemleri, ekonomik sıkıntılar, dil bariyerleri, güvenlik endişesi ve cinsiyet temelli eşitsizliklerin eğitime devam engelleri oluşturduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar, genç Suriyeli sığınmacı kadınların eğitim hakkına erişiminin çok boyutlu engellerle sınırlandığını ve bu durumun toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini derinleştirdiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet ve eğitime erişim engelleri , kadınların eğitime erişimi Suriye savaşı , göç ve kadın , Suriyeli sığınmacı kadınlar

Destekleyen Kurum

-

Barriers to Educational Access among Young Syrian Refugee Women

Öz

The aim of this research is to understand the barriers to education from the perspective of Syrian refugee women aged 15-25 who migrated to Turkey due to the war in their home country and are currently living in Mersin. For this purpose, a phenomenological research design from qualitative research methods was used. The study reached 20 participants through snowball sampling, and research data were collected through face-to-face interviews using a semi-structured interview form. The data were evaluated through descriptive analysis. The barriers to education for Syrian women under temporary protection status who have been unable to continue their education in the 15-25 age range were examined within the framework of migration and adaptation processes, educational experiences, and future aspirations. The research findings indicate that the issues experienced by the young Syrian women due to migration caused by the war—primarily adaptation problems, economic difficulties, language barriers, security concerns, and gender-based inequalities—constitute obstacles to continuing education. These results highlight that young Syrian refugee women's access to education is obstructed by multidimensional barriers, further deepening gender inequalities.

Anahtar Kelimeler

Gender and educational access , women's access to education and Syrian war , migration and women , Syrian refugee women

Kaynakça

• AFAD. (2014). Türkiye’deki Suriyeli kadınlar. Ankara: Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/17934/xfiles/turkiye_deki-suriyeli-kadinlar_-2014_2_.pdf
• Ak, E. Y. & Aslan, E. (2020). Göçmen kadınların erken yaşta evlilik konusundaki görüşleri: Kalitatif bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(71), 1167-1174. http://sosyalarastirmalar.net/cilt13/sayi71_pdf/8diger_sosyalbilimler/yakitak_eda.pdf
• Anis, R. (2019). Devlet okullarında eğitim gören Suriyeli öğrencilerin akademik başarılarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. (Tez No: 597614). [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi].
• Aydoğdu, Y. (2019). Türkiye’de eğitim gören Suriyeli öğrencilerin sosyo-kültürel problemlerine yönelik bir araştırma. (Tez No: 563574). [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi].
• Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2(1),44-56. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tujped/issue/33596/383643
• Balcı, A. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (16. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Barın H. (2015). Türkiye’deki Suriyeli kadınların toplumsal bağlamda yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Göç Araştırmaları Dergisi, 1(2), 10-56. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/648025 adresinden erişildi.
• Bartels S.A., Michael S., Roupetz S, Garbern S., Kilzar L., Bergquist H., Bakhache, N., Davison, C. & Bunting, A. (2018) Making sense of child, early and forced marriage among Syrian refugee girls: A mixed methods study in Lebanon. BMJ Glob Health, 3(1),1-12. https://doi:10.1136/ bmjgh-2017-000509
• Börü, N., ve Boyacı, A. (2016). Göçmen öğrencilerin eğitim-öğretim ortamlarında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir ili örneği. Turkish Studies, 11(14), 123-158. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=makale_tr_ozet&makale_id=19759
• Büyükhan, M. & Karagöl, E. T. (2021). Suriyeli çocukların eğitime erişimi önündeki engeller: Ankara ili örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(3), 941-972. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/66172/846975
• Coşkun, İ. & Emin, M. (2016). Suriyelerin eğitiminde yol haritası: Fırsatlar ve zorluklar. Seta Yayınları.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. Bütün, M. ve Demir, S.B.). Siyasal Kitabevi.
• Çelik, Z., Yurdakul, S., Bozgeyikli, H. & Gümüş, S., (2017). Eğitime bakış 2017: İzleme ve değerlendirme raporu. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Çetin, M. (2020). Toplumsal bir gerçeklik olarak çocuk gelin kavramı. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 2020(5), 107-122. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1162813.
• Duruel, M. (2016). Suriyeli sığınmacıların eğitim sorunu. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(5), 1399-1414. https://search.trdizin.gov.tr/en/yayin/detay/217396 adresinden erişildi.
• Emin, M.N. (2018). Türkiye’deki Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştığı sorunlar: Ankara ili örneği. (Tez No: 511086). [Yüksek lisans tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi].
• Erdoğan, M. & Ünver, C. (2015). Türk İş Dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler Konusundaki Görüş, Beklenti ve Önerileri. Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Yayın No: 353
• Gencer, T. E. (2017). Göç ve eğitim ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Suriyeli çocukların eğitim gereksinimi ve okullaşma süreçlerinde karşılaştıkları güçlükler. Journal of International Social Research, 10(54), 838-851. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/an-evaluation-of-the-relationship-of-immigration-and-education-education-needs-of-the-syrian-refugee-children-and-challe.pdf.
• Genç, H. D. ve Öztürk, H. (2016). Türkiye’deki Suriyeli kadınlar: Mevcut durumları, sorunlar ve çözüm öneriler. Liberal Düşünce Dergisi, 21(84) 67-91. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/790454
• Glesne, C. (2020), Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev. Ed.). Anı Yayıncılık.
• Gül, M. (2022). Göç sürecinde erken yaşta evlilikleri Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocuklar özelinde düşünmek. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 573-588. https://doi.org/10.30794/pausbed.893915
• Hattar‐Pollara, M. (2019). Barriers to education of Syrian refugee girls in Jordan: Gender‐based threats and challenges. Journal of nursing scholarship, 51(3), 241-251, https://doi:10.1111/jnu.12480.
• Kaysılı, A., Soylu, A. & Sever, M. (2019). Exploring major roadblocks on inclusive education of Syrian refugees in school settings. Turkish Journal of Education, 8(2), 109-128. https://dergipark.org.tr/en/pub/turje/issue/44957/496261 adresinden erişildi.
• MİGİM (2024) Uluslararası koruma ve istatistikler. https://www.goc.gov.tr/uluslararasi-koruma-istatistikler
• Miles, M, B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Sage.
• MEB (2014). Yabancılara yönelik eğitim-öğretim Hizmetleri. Genelge 2014/21. https://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf
• MEB (2015). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı 2015-2019 stratejik planı. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_09/10052958_10.09.2015sp17.15imzasz.pdf
• Namak S., Aboud Syriani, F., Singer, M. & Jahromi Ballard, P. (2022). Barriers to education and employment among Arabic speaking refugee and immigrant women. International Journal of Migration, Health And Social Care,18(2), 125-138. https://doi.10.1108/IJMHSC-03-2021-0024
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
• Sayılıgil, F. (2019). Suriyeli kız çocuklarının eğitimine toplumsal cinsiyet açısından bakmak. (1. baskı). Mavi Kalem Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği. https://www.mavikalem.org/wp-content/uploads/2019/05/booklet-tr.pdf
• SGDD (2018). Türkiye’de Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Kadın ve Kız Çocuklarının İhtiyaç Analizi. Ankara: Birleşmiş Milletler Kadın Birimi. https://www.raporlar.org/wp-content/uploads/2018/09/SGDD-Suriyeli-Kadinlarin-ihtiyac-analizi-2018.pdf
• Şensin, C. (2016). Sınıf öğretmenlerinin Suriye'den göçle gelen öğrencilerin eğitimlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. (Tez No: 445157). [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi].
• Tanrıkulu, F. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocukların eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 22(86), 127-144. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/790380
• Taştan, C., ve Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi. https://www.ebs.org.tr/storage/publication/0zcp0QBkw7Z9eM83wOyofbuHTsrzkDPLPE83J7dX.pdf
• UNHCR (2018). Missing out: Refugee education in crisis. United Nations High Commissioner for Refugees.https://www.unhcr.org/media/missing-out-refugee-education-crisis
• Watkins, P. G., Razee, H. ve Richters, J. (2012). ‘I’m telling you ... the language barrier is the most, the biggest challenge’: Barriers to education among Karen refugee women in Australia, Australian Journal of Education, 56(2) 126–141. https://doi.org/10.1177/000494411205600203.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Seçkin Yayıncılık.