Defne yaprağı ve limon kabuğu özütlerinin çiğ balıklardaki toplam bakteri ve E. coli sayısına etkileri

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 253 - 261, 25.08.2021

Zehra Batu Reyhan İrkin Elif Naz Sevgi Hande Pelin Katık Meltem Hürcan Melis Akhalil Nedime Gündüz

https://doi.org/10.26559/mersinsbd.795354

Öz

Amaç: İnsan beslenmesinde önemli yeri olan balık, yüksek protein ve diğer azotlu bileşikler içermesi nedeniyle mikrobiyal bozulmaya yatkın bir su ürünüdür. Besinlerde mikrobiyal yükü azaltmaya yönelik sentetik ve doğal birçok koruyucu madde kullanılmaktadır. Bitki özütleri antimikrobiyal özellikler taşımakta ve doğal oldukları için tüketiciler tarafından tercih edilmektedir. Bu çalışmada ayıklanmış hamsi balıklarının, farklı oranlarda limon (Citrus limon) kabuğu ve defne (Laurus nobilis L.) yaprağı özütleri içeren yıkama sularında bekletilmesinin Escherichia coli (E. coli) ve toplam bakteri sayısına etkileri incelenmiştir. Yöntem: Çalışmada balık yıkama suları olarak steril musluk suyu, limon kabuğu özütü (%50, %100 v/v), defne yaprağı özütü (%50, %100 v/v) ile çalışılmıştır. Özütler soxhelet cihazı ile ekstrakte edilmiştir. Hamsi balıkları iç organları çıkarılıp temizlenmiş şekilde satın alındıktan sonra yıkama sularında bekletilmiş, numunelerde toplam bakteri ve E. coli miktarları (log kob/g) tespit edilmiştir. Kullanılan özütlerin pH değerleri belirlenmiştir. Bulgular: Limon kabuğu ve defne yaprağı özütleri ile işlem görmüş balıklarda E. coli sayıları gruplar arasında farklılık göstermezken (p>0.05) toplam bakteri sayısı kontrol grubuna göre daha düşük bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: Bu ekstraktların yüksek antibakteriyel etkileri nedeniyle çiğ balıklar için pişirme öncesi yıkama suyu olarak kullanılmasının uygun olacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

balık, limon kabuğu özütü, defne yaprağı özütü, Escherichia coli, toplam canlı sayısı

Effects of laurel leaf and lemon peel extracts on total bacteria and E. coli counts in raw fish

Öz

Aim: Fish, which has an important place in human nutrition, is an aquatic product susceptible to microbial spoilage due to its high protein and other nitrogenous compounds. Many synthetic and natural preservatives are used to reduce microbial load in foods. Plant extracts have antimicrobial properties and are preferred by consumers because they are natural. In this study, the effects of soaking the picked anchovies in washing water containing different proportions of lemon (Citrus lemon) peel and laurel (Laurus nobilis L.) leaf extracts on the number of Escherichia coli (E. coli) and total bacteria were investigated. Method: In the study, sterile tap water, lemon peel extract (50%, 100% v/v), laurel leaf extract (50%, 100% v/v) were used as fish washing water. The extracts were extracted with a soxhelet apparatus. After the anchovies were purchased (internal organs were removed and cleaned) they were kept in washing water and the total amount of bacteria and E. coli in the samples (log cfu / g) were determined. Also, the pH values of the extracts were measured. Results: While the number of E.coli in the fishes treated with lemon peel and bay leaf extracts did not differ between the groups (p> 0.05), the total number of bacteria was found to be lower than the control group (p <0.05). Conclusion: It was concluded that these extracts should be used as pre-cooking washing water for raw fishes due to their high antibacterial effects.

Anahtar Kelimeler

fish, lemon peel extract, bay leaf extract, Escherichia coli, total bacterial count

Kaynakça

• 1. Duman M, Çoban ÖE, Özpolat E. Biberiye ve Kekik Esansiyel Yağları Katkısının Marine Edilmiş Kerevitlerin (Astacus leptodactylus Esch., 1823) Raf Ömrüne Etkisinin Belirlenmesi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 2012;18(5): 745-751.
• 2. Kuş B. Altınotu ve ökseotu bitki ekstrelerinin alabalık filetosu üzerindeki antimikrobiyal ve antioksidan etkilerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Çukurova Üniversitesi Yayınlanmamış tez, Adana, 2012;96s.
• 3. Mutlu A , Bi̇lgi̇n Ş . Zeytin (Olea europaea L.) Yaprağı ve Yağ Gülü (Rosa damascena Mill.) Ekstraktlarının Buzdolabı Koşullarında (4±1°C) Depolanan Sıcak Dumanlanmış Alabalık (Oncorhynchus mykiss) Filetolarının Raf Ömrüne Etkisi. Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research 2016; 2(1): 19-29.
• 4. Cerit LS. Bazı baharat uçucu yağlarının antimikrobiyal özellikleri (Yüksek Lisans Tezi) Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış tez, Denizli, 2008.
• 5. Nair MKM, Vasudevan P, Venkitanarayanan K. Antibacterial effect of black seed oil on Listeria monocytogenes. Food Control 2005;16(5): 395-398.
• 6. Soomro AH, Masud T, Anwaar K. Role of lactic acid bacteria (LAB) in food preservation and human health-a review. Pakistan Journal of Nutrition 2002;1(1):20-24.
• 7. Sobrino-López A, Martín-Belloso O. Use of nisin and other bacteriocins for preservation of dairy products. International Dairy Journal 2008;18(4):329-343.
• 8. Tajkarimi MM, Ibrahim SA, Cliver DO. Antimicrobial herb and spice compounds in food. Food Control 2010;21(9):1199-1218.
• 9. Gyawali R, Ibrahim SA. Natural products as antimicrobial agents. Food Control 2014; 46:412-429.
• 10. Çoban, ÖE, Çoban MZ. Meyan Kökü Ekstraktı İle Zenginleştirilmiş Kitosan Kaplamanın Alabalık (Oncorhynchus Mykiss) Filetolarının Kalitesi Üzerine Etkisi. Ecological Life Sciences 2019;14(4):83-92.
• 11. Kykkidou S, Giatrakou V, Papavergou A, Kontominas MG, Savvaidis IN. Effect of thyme essential oil and packaging treatments on fresh Mediterranean swordfish fillets during storage at 4 C. Food Chemistry 2009;115(1):169-175.
• 12. Özyurt G, Kuley E, Balıkçı, E, Kaçar Ç, Gökdoğan S, Etyemez M, Özoğul F. Effect of the icing with rosemary extract on the oxidative stability and biogenic amine formation in sardine (Sardinella aurita) during chilled storage. Food and Bioprocess Technology 2012;5(7):2777-2786.
• 13. Keser E, İzci L. Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss)’ndan Elde Edilen Balık Köftelerinde Biberiye ve Defne Uçucu Yağlarının Mikrobiyolojik ve Duyusal Kaliteye Etkisi. Acta Aquatica Turcica 2020;16(1):13-21
• 14. Dev C, Nidhi SRRS. Basketful benefit of Citrus limon. International Research Journal of Pharmacy 2016;7(6):1-3.
• 15. Mohanapriya M, Ramaswamy L, Rajendran R. Health and medicinal properties of lemon (Citrus limonum). International Journal Of Ayurvedic And Herbal Medicine 2013;3(1):1095-1100.
• 16. Karankı, E. Ülkemizde yaygın olarak kullanılan bazı baharatların antimikrobiyal aktivitesinin belirlenmesi (Doktora Tezi), Yayınlanmamış tez, Niğde Üniversitesi, Niğde, 2013.
• 17. Sánchez-González L, Pastor C, Vargas M, Chiralt A, González-Martínez C, Cháfer M. Effect of hydroxypropylmethylcellulose and chitosan coatings with and without bergamot essential oil on quality and safety of cold-stored grapes. Postharvest Biology and Technology 2011;60(1):57-63.
• 18. Bölükbaşı Aktaş ŞC. Narenciye kabuk yağlarının etlik piliçlerde doku yağ asidi kompozisyonu ve raf ömrü üzerine etkileri. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 2017;12(2):157-166.
• 19. Randazzo W, Jiménez-Belenguer A, Settanni L, Perdones A, Moschetti M, Palazzolo E, ... Moschetti G. Antilisterial effect of citrus essential oils and their performance in edible film formulations. Food Control 2016;59:750-758.
• 20. Çoksever E. Farklı oranlarda turunç albedosu ilavesinin sucuk kalitesi üzerine etkisi (Doktora Tezi), Yayınlanmamış tez, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2009.
• 21. Erecevit P, Kırbağ S. Probiyotik Maya Olarak Saccharomyces cerevisiae’nın Gelişimine, Citrus limon (L.) Burm. f. (Limon)’un Bazı Fitokimyasal Etkileri. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 2017;6(2):49-6
• 22. Keskin S, Şin E, Akarca G, Tomar O. Çeşitli Bitki Ekstraktlarının Çiğ köfte Üzerindeki Antimikrobiyal Etkisi. Kocatepe Veterinary Journal 2018;11(3):266-278
• 23. Özpolat E. Limon (Citrus limon) ve acı Portakal (Citrus aurantium) uçucu yağlarının 4±1°C’de muhafaza edilen gökkuşağı alabalıklarının (Oncorhynchus mykiss) mikrobiyolojik kalitesi üzerine etkileri. Gıda 2019;44(2):185-190.
• 24. Verzera A, Trozzi A, Dugo G, Di Bella G, Cotroneo A. Biological lemon and sweet orange essential oil composition. Flavour and Fragrance Journal 2004;19(6):544-548.
• 25. Fisher K, Phillips CA. The effect of lemon, orange and bergamot essential oils and their components on the survival of Campylobacter jejuni, Escherichia coli O157, Listeria monocytogenes, Bacillus cereus and Staphylococcus aureus in vitro and in food systems. Journal of Applied Microbiology 2006;101(6):1232-1240.
• 26. Teixeira B, Marques A, Ramos C, Neng NR, Nogueira JM, Saraiva JA, Nunes ML. Chemical composition and antibacterial and antioxidant properties of commercial essential oils. Industrial Crops and Products 2013;43:587-595.
• 27. Erden, Ü. Akdeniz Defnesi (Laurus nobilis L.)’nde Mevsimsel Varyabilite ve Optimal Kurutma Yöntemlerinin Araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi) Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Tez, Adana, 2008.
• 28. Fiorini C, Fouraste I, David B, Bessiere JM. Composition of the Flower, Leaf and Stem Essential Oils from Laurus nobilis. Flavour and Fragrance Journal 1997;12(2): 91-93.
• 29. O'Gara EA, Hill DJ, Maslin DJ. Activities of garlic oil, garlic powder, and their daily constituents against Helicobacter pylori. Applied and Environmental Microbiology 2000;66(5): 2269-2273.
• 30. Akgül A, Kıvanç M. Sensitivity four foodborne moulds to essential oils from Turkish spices, herbs, and citrus Peel. Journal of the Science of Food and Agriculture 1989;47(1):129-132. 31. Armani M, Civettini M, Conedera G, Favretti M, Lombardo D, Lucchini R, ... & Arcangeli, G. Evaluation of hygienic quality and labelling of fish distributed in public canteens of northeast Italy. Italian Journal of Food Safety 2016;5(4).
• 32. Strunjak-Perovic I, Kozacinski L, Jadan M, Brlek-Gorski D. Microbiological quality of marketed fresh and frozen seafood caught off the Adriatic coast of Croatia. Veterinarni Medicina 2010;55(5):233-241.
• 33. Bryan FL. Epidemiology of foodborne diseases transmitted by fish, shellfish and marine crustaceans in the United States, 1970–1978. Journal of Food Protection 1980;43(11):859-876.
• 34. Gangarosa EJ, Bisno AL, Eichner ER, Treger MD, Goldfield M, DeWitt WE, ... & Feldman J. Epidemic of febrile gastroenteritis due to Salmonella java traced to smoked whitefish. American Journal of Public Health and the Nations Health 1968;58(1):114-121.
• 35. Sanjee SA, Karim M. Microbiological quality assessment of frozen fish and fish processing materials from Bangladesh. International Journal Of Food Science 2016.
• 36. Baer EF, Duran AP, Leininger HV, Read RB, Schwab AH, Swartzentruber A. Microbiological quality of frozen breaded fish and shellfish products. Applied and Environmental Microbiology 1976;31(3):337-341.
• 37. de Le’on R, Ridelman JM, de Cabrera S, Constanti-nides S, Lee TC, Chichester CO. Micro-biologic quality of fish on sale in the city of Guatermala. Revista de Biología Tropical 1978;26:153-163
• 38. Jeyasanta KI, Aiyamperumal V, Patterson, J. Prevalence of antibiotic resistant Escherichia coli in sea foods of Tuticorin coast, Southeastern India. Advances in Biological Research 2012;6:70-77
• 39. Broekaert K, Heyndrickx M, Herman L, Devlieghere F, Vlaemynck G. Seafood quality analysis: Molecular identification of dominant microbiota after ice storage on several general growth media. Food Microbiol. 2011;28(6):1162-1169.
• 40. Mikrobiyoloji- Escherichia coli sayımında genel teknikler, MPN tekniği standardı. Türk Standartları Enstitüsü, TSE 6063, Ankara, 1996.
• 41. Halkman AK. (2005). Gıda Mikrobiyolojisi Uygulamaları. 1. Basım, Ankara, Başak Matbaacılık ve Tanıtım Hizmetleri Ltd.Şti. 2005 :358.
• 42. Ouibrahim A, Tlili-Ait-kaki Y, Bennadja S, Amrouni S, Djahoudi AG, Djebar MR. Evaluation of antibacterial activity of Laurus nobilis L., Rosmarinus officinalis L. and Ocimum basilicum L. from Northeast of Algeria. African Journal of Microbiology Research 2013;7(42):4968-4973
• 43. Moosavy MH, Hassanzadeh P, Mohammadzadeh E, Mahmoudi R, Khatibi SA, Mardani K. Antioxidant and antimicrobial activities of essential oil of Lemon (Citrus limon) peel in vitro and in a food model. Journal of Food Quality and Hazards Control 2017;4(2):42-48.
• 44. Yıldız PO. Turunçgil kabuk yağlarının gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) filetolarının raf ömrü üzerine etkileri. Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research 2019;5(1):17-26.
• 45. Öntaş C, Baba E, Kaplaner E, Küçükaydin S, Öztürk M, Ercan MD. Antibacterial activity of citrus limon peel essential oil and Argania spinosa oil against fish pathogenic bacteria. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 2016;22(5):741-749.
• 46. Sürengil G. Defne (Laurus nobilis) ve Fesleğen (Ocimum basilicum) Ekstratları Kullanılarak Üretilen Yenilebilir Filmlerin Alabalık (Oncorhynchus mykiss) Filetolarına Etkilerinin Tespiti (Yüksek Lisans Tezi) Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış tez, Ankara, 2014.
• 47. Ali, J., Das, B., & Saikia, T. Antimicrobial activity of lemon peel (Citrus limon) extract. International Journal of Current Pharmaceutical Research 2017;9(4):79-81.
• 48. Henderson AH, Fachrial E, Lister INE. Antimicrobial Activity of Lemon (Citrus limon) Peel Extract Against Escherichia coli. American Scientific Research Journal for Engineering, Technology, and Sciences 2018;39(1):268-273.