ODTÜ Gelişme Dergisi, makalelerin yayınlanmasında Yayıncılık Etiği Kurulu (Committee on Publication Ethics, COPE) tarafından hazırlanan Temel Uygulamalar ve En İyi Uygulama Kılavuzlarına ( Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing) uymakla yükümlüdür. Hem editörler hem de hakemler sırasıyla Editörler için Cope Kılavuzlarına ve Hakemler için COPE Etik Kılavuzlarına uymayı taahhüt ederler.
METUSD Açık Erişim Dergileri Dizini (Directory of Open Access Journals, DOAJ), Açık Erişim Akademik Yayıncılar Birliği (Open Access Scholarly Publishers Association, OASPA), Budapeşte Açık Erişim Girişimi (Budapest Open Access Initiative, BOAI) kuruluşları tarafından belirtilen açık erişim ölçütlerini uygular. Ayrıca ODTÜ Gelişme Dergisi Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi ve yer aldığı Tübitak Ulakbim çatısı altındaki DergiPark'ın belirlediği yayın ilkelerini dikkate almaktadır.
ODTÜ Gelişme Dergisine çalışmalarını gönderen yazarlar etik kurallara uymakla yükümlüdür ve etik ihlali yapmadıklarını beyan etmiş sayılırlar. Etik ihlal içeren çalışmalar değerlendirme sürecine alınmadan reddedilecek ve yazar(lar)ın diğer başvuruları da değerlendirilmeyecektir. Etik ihlalin belirlenmesi halinde konuya ilişkin rapor yazar(lar)a ve gerekli görülmesi halinde ilgili kurumlara gönderilir.
Bu bağlamda yayım sürecine katkı sağlayan tüm paydaşların (yazarlar, araştırmacılar, hakemler, ve editörler) etik ilkeleri sağlamaya yönelik aşağıdaki sorumlulukları yerine getirmeleri beklenmektedir.
Yazarların Yerine Getirmesi Gereken Etik Sorumluluklar
• Makalelerin bilimsel ve etik kurallara uygunluğu tümüyle yazar(lar)ın sorumluluğundadır. Etik ilkelere uyulmamasından dolayı ortaya çıkacak her türlü sorumluluk yazar(lar)a aittir.
• Yazar(lar) gönderilen makalenin orijinal olduğu, daha önce başka bir yerde yayınlanmadığı ve başka bir yerde ve/veya dilde yayınlanmak üzere değerlendirmede olmadığı konusunda teminat vermiş sayılır(lar).
• Yazar(lar) makale metninin, makalede yer alan tabloların, şekillerin ve resimlerin diğer şahıslara ait olan telif haklarını ihlal etmediğini taahhüt ederler. Birden çok yazarlı makalelerde tüm yazarlar makaleye bireysel olarak katılmış olduklarını, çalışma ile ilgili her türlü sorumluluğu aldıklarını, makalenin son halini gördüklerini ve onayladıklarını taahhüt ederler.
• Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir; böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna sunmayı taahhüt ederler.
• Değerlendirme sürecindeki makaleler için yazarların hiçbirinin ismi, tüm yazarların yazılı izni olmadan silinemez; yeni bir isim yazar olarak eklenemez ve yazar sırası değiştirilemez. Ancak unvan ve kurum değişiklikleri yapılabilir.
• Yazar(lar)ın değerlendirme aşamasındaki veya yayınlanmış çalışmasıyla ilgili bir eksikliği ya da yanlışı fark etmesi(leri) durumunda, dergi editörünü ve/veya yayıncıyı bilgilendirme ve çalışmayı düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle ortak hareket etme sorumluluğu bulunmaktadır.
• Araştırma bir tezden üretilmiş ise bu durum makalenin ilk sayfasında dipnot olarak belirtilmelidir.
• Bir makalede üretken bir yapay zeka aracı veya yapay zeka destekli teknolojiler kullanılarak veri, istatistik, sonuç üretilmesi kabul edilemez. Makalenin herhangi bir bölümü üretken bir yapay zeka aracı veya yapay zeka destekli teknolojiler kullanılarak oluşturulamaz. Bu tür araçlar SADECE çalışmanın okunabilirliğini ve/veya dilinin iyileştirilmesi için kullanılabilinir. Yapay zeka kullanımıyla ilgili daha ayrıntılı bilgiye Destek Süreçlerinde Üretken Yapay Zekânın (ÜYZ) Sorumlu ve Güvenilir Kullanımı Rehberini'nden erişilebilir.
• Yayın ilkelerine uygun olmayan makaleler hakem değerlendirme sürecine alınmaz.
Hakemlerin Yerine Getirmesi Gereken Etik Sorumluluklar
ODTÜ Gelişme Dergisi, çalışmaların değerlendirme sürecini çift taraflı kör hakemlik ilkesiyle yürütmektedir. Bu süreçte değerlendirme formları ve tam metinler üzerindeki hakem yorumları, editör tarafından dergi yönetim sistemi (Dergipark) aracılığıyla yazar(lar)a iletilmektedir. Bu bağlamda dergi için makale değerlendirmesi yapan hakemlerin aşağıdaki etik sorumlulukları dikkate alması beklenmektedir.
• Hakemlerin, sadece uzmanlık alanlarına giren ve değerlendirme için zaman ayırabilecekleri çalışmaları incelemeyi kabul etmeleri beklenmektedir.
• Hakemler, makaleleri, cinsiyet, cinsel yönelim, ırk, etnik köken, uyruk, inanç, politik görüş vb. konulardaki görüşlerinden bağımsız olarak değerlendirmelidir. Hakemler çalışmaların değerlendirilmesinde gizlilik esasına dayalı olarak dürüst, tarafsız ve adil davranmalıdır.
• Hakemler yazar(lar)la, çalışmayla, kurumlarla veya varsa fon sağlayıcılarla çıkar çatışması içinde olmamalıdır. Çıkar çatışması durumunda hakemlikten çekilmelidirler.
• Makale değerlendirme formları her tür hakem kararı (minor revizyon, major revizyon ve ret) için eksiksiz doldurulmalıdır. Ayrıca revizyonlar sonrası, revize edilen makale için nihai karar formu doldurmalıdır. Ret kararı verilmesi halinde ise gerekçeli bir rapor hazırlanmalıdır.
• Hakemler makale değerlendirme süreci sona erdikten sonra da değerlendirilen çalışmaya ve değerlendirme sürecine dair detayları gizli tutmalıdır.
• Hakemler değerlendirilmesinin tamamladığı ancak henüz yayımlanmayan bir makaleye ait herhangi bir veriyi kullanmamalıdır.
Editörlerin Yerine Getirmesi Gereken Etik Sorumluluklar
• Editörler, dergiye gönderilen makalelerin derginin amacı, kapsamı ve yayın ilkelerine, etik kurallara uygunluğunu ve akademik özgünlüğünü değerlendirerek hakemlik sürecinin işletilmesi veya makalenin reddedilmesi kararlarını verebilir.
• Editörler yazarları ve makaleleri, cinsiyet, cinsel yönelim, ırk, etnik köken, uyruk, inanç, politik görüş vb. konulardaki görüşlerinden bağımsız olarak ele alır.
• Editörler; değerlendirilmesi uygun görülen makaleler için dergi yayın politikalarında yer alan kör hakemlik ve değerlendirme süreçlerini uygular. Değerlendirme aşamasında en az iki hakem görüşüne başvurulur, bir kabul bir ret olması halinde üçüncü bir hakemden çalışmayı değerlendirmesi istenir.
• Editörler, gönderilen makaleler ilgili bilgileri sorumlu yazar, hakemler ve editörler kurulu dışında kimseyle paylaşmazlar. Gönderilen makalelere ilişkin tüm bilginin, makale yayınlanana kadar gizli kalacağını garanti ederler.
• Editörler yazar(lar)la, çalışmayla, kurumlarla veya varsa fon sağlayıcılarla çıkar çatışması içinde olmamalıdırlar. Çıkar çatışması durumunda editörlükten çekilirler.
• Editörler tarafından makaleleler ilgili farkedilen veya hakemlerce bildirilen bilimsel yayın etik kurallarına ters düşen durumlar belirlendiğinde editörler Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesine göre hareket ederler.
• Editörler, yazarların açık yazılı izni olmaksızın, kendi araştırma amaçları için dergiye sunulan çalışmalardaki yayınlanmamış bilgileri kullanamazlar.