Sosyal Bilgiler Dersi Öğrenme Çıktılarında Öğrenci Profilinin Temsili: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli İncelemesi

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: 1, 1297 - 1330, 24.12.2025

Ebru Eskici

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1704998

Öz

Bu araştırma, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde tanımlanan öğrenci profili özelliklerinin, 4–7. sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı öğrenme çıktılarında nasıl ve ne düzeyde temsil edildiğini incelemektedir. Nitel araştırma yöntemine dayanan çalışmada, 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda yer alan toplam 71 öğrenme çıktısı içerik analiziyle değerlendirilmiş; “erdemli ve yetkin insan” anlayışıyla tanımlanan on öğrenci profili özelliğiyle doğrudan, dolaylı veya ilişkisiz şeklinde ilişkilendirilmiştir. Bulgular, öğrenme çıktılarının %45’inin doğrudan, %23’ünün dolaylı olarak öğrenci profiliyle ilişkilendirilebildiğini; %32’sinin ise ilişkisiz kaldığını göstermektedir. Sınıf düzeyi arttıkça, özellikle “ahlaklı”, “üretken”, “cesaretli” gibi kişilik temelli profillerin temsili azalmış; buna karşın “sorgulayıcı” ve “vatansever” profillerin temsili 7. sınıfta artmıştır. Bununla birlikte, “estetik”, “merhametli” ve “sağlıklı” profillerin hiçbir sınıf düzeyinde temsil edilmediği tespit edilmiştir. Bulgular, öğrenci profili sisteminin öğretim programına sınırlı ve dengesiz biçimde yansıdığını ortaya koymakta; karakter eğitiminin pedagojik sürekliliğini desteklemek için öğretim programı düzeyinde yeniden yapılandırma ihtiyacına işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , öğrenci profili , karakter eğitimi , Sosyal Bilgiler , öğretim programı

Etik Beyan

Bu çalışmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi”nde belirtilen kurallara uyulduğunu ve “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler”e dayalı hiçbir işlem yapmadığımı beyan ederim. Aynı zamanda olası tüm etik ihlallerde tüm sorumluluğun makale yazarına ait olduğunu beyan ederim.

Representation of the Student Profile in Social Studies Learning Outcomes: An Examination of the Century of Türkiye Education Model

Öz

This study examines how and to what extent the student profile characteristics defined in the Century of Türkiye Education Model are represented in the learning outcomes of the 4th to 7th grade Social Studies Curriculum. Based on a qualitative research approach, the study analyzes a total of 71 learning outcomes from the 2024 Social Studies Curriculum using content analysis. Each outcome was associated as directly related, indirectly related, or unrelated to the ten student profile traits defined under the vision of the “virtuous and competent individual.” Findings reveal that 45% of the learning outcomes were directly, 23% indirectly related to the student profiles, while 32% had no relation. As grade level increases, the representation of character-based profiles such as “moral,” “productive,” and “courageous” decreases, whereas profiles like “inquisitive” and “patriotic” become more prominent in the 7th grade. Moreover, it was identified that the profiles “aesthetic,” “compassionate,” and “healthy” were not represented at any grade level. The results indicate that the integration of the student profile system into the curriculum is limited and imbalanced, highlighting the need for curriculum-level restructuring to support the pedagogical continuity of character education.

Anahtar Kelimeler

the Century of Türkiye Education Model , student profile , character education

Kaynakça

• Ateş, H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde bahsedilen öğrenci profili “yetkin ve erdemli insan”a ulaşmanın yolu. The Journal of Social Sciences, 71, 13-35. https://doi.org/10.29228/SOBIDER.77101
• Arslan, A., & Çelikel, S. (2025). Okul öncesinden hayat bilgisi dersine erdemdeğer- eylem. Asya Studies, 9(31), 89-106. https://doi.org/10.31455/ asya.1609975
• Aydın, Z. N. (2025). Oz büyücüsünün Maarif Modeli öğretim programları ortak metninde belirtilen ‘yetkin ve erdemli insan’ profili açısından incelenmesi. Bezgek Yabancılara Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(1), 11-21. https://doi.org/10.56987/bezgek.1638870
• Bozkaya, T. (2025). 2018 ve 2024 'Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli' din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programlarının nezaket erdemi ve eğitimi bağlamında karşılaştırmalı analizi. Genç Mütefekkirler Dergisi, 6(1), 305-339.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çağlayan, G. (2025). Erdem-değer-eylem çerçevesi açısından 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin görünümü. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 13(2), 222-240. https://doi.org/10.71084/ ijlet.1670468
• Doğan, S., & Aşlamacı İ. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin değer eğitimi açısından analizi. Çukurova Araştırmaları Dergisi, 24, 72-90. https://doi.org/10.29228/cukar.80525
• Geçimli, M., & Kayahan Yüksel, D. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli erdem-değer-eylem çerçevesi: Güz dönemi 5. sınıf Türkçe ders kitabı bağlamında bir inceleme. Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 8(4), 160-174.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B., & Tağşın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Seçkin Yayıncılık.
• Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology (2th ed.). Sage Publications.
• Lickona, T. (1991). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. New York: Bantam Books. https://insuriponorogo. ac.id/digilib-pps/file_buku/37897a748286a9b08b5468e34a6dfa9c. pdf#page=10.19
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications. Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publications.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ortak metin. https://tymm.meb.gov.tr/upload/brosur/ortak_metin.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Sosyal bilgiler öğretim programı. https://tymm. meb.gov.tr/upload/program/2024programsos4567Onayli.pdf
• Sildir Daşar, E. (2025). Okul öncesinde değerler eğitiminin saldırganlığa alternatif becerileri desteklenmesi: Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli örneği. Temel Eğitim, 7(27), 34-47. https://doi.org/10.52105/temelegitim.1620541
• Taşkın, S. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde değerler eğitimi yaklaşımının analizi. İstanbul Eğitim Dergisi,2, 160-180. https://doi. org/10.71270/istanbulegitim.istj.1640604
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, A. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin 21. yüzyıl insan profili açısından değerlendirilmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(26), 204-220. https://doi.org/10.55605/ejedus.1548121
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, A. (2024a). 2024 sosyal bilgiler dersi öğretim programının 2005, 2015 ve 2018 programlarıyla karşılaştırılmalı analizi. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 8(1), 108-142. https://doi.org/10.46452/baksoder.1485390