2019 ve 2024 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarının 21. Yüzyıl Becerileri Kapsamında İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 54 Sayı: 1, 385 - 412, 24.12.2025

Özge Can Aran , Deniz Melanlıoğlu

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1709567

Öz

Bu araştırmada, 2019 ve 2024 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programlarında dört dil becerisine (dinleme, konuşma, okuma, yazma) yönelik kazanım/öğrenme çıktıları ve süreç bileşenlerinde 21. yüzyıl becerilerine hangi düzeyde yer verildiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmada, çağın gerektirdiği öğrenme ve inovasyon, bilgi, medya ve teknoloji, yaşam ve kariyer becerilerinin ana dili eğitimi sürecine entegrasyon düzeyi incelenmiş; programların öğrencilerin bireysel, sosyal ve akademik gelişimlerini destekleme potansiyeli değerlendirilmiştir. Betimsel yöntem kullanılan araştırmada nitel veri toplama tekniklerinde doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri tümdengelim yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçları 2019 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın 21. yüzyıl becerilerinden “Yaratıcılık ve İnovasyon, Bilgi, İletişim ve Teknoloji Okuryazarlığı, Esneklik ve Uyum Yeteneği, Sosyal ve Kültürlerarası beceriler, Verimlilik ve Hesap verebilirlik ve Liderlik ve Sorumluluk” becerilerini içermediğini göstermektedir. Öte yandan, 2024 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda ise “Bilgi, İletişim ve Teknoloji Okuryazarlığı ile Liderlik ve Sorumluluk” becerilerine hem öğrenme çıktıları hem de süreç bileşenlerinde yer verilmediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca 2024 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda “Yaşam ve Kariyer” becerilerine yapılan vurguda bir artış olmakla birlikte, her iki öğretim programında da hem “Yaşam ve Kariyer” becerilerine hem de “Bilgi, Medya ve Teknoloji” becerilerine, “Öğrenme ve İnovasyon” becerilerinden çok daha az vurgu yapıldığı gözlenmiştir. Araştırma sonuçlarının ortaokul Türkçe dersinde 21. yüzyıl becerilerine gerekli önemin verilmesi ve bu beceriler yoluyla öğrencilerin çağın gereklerine uygun yetiştirilmesi hususunda, program geliştirme çalışmalarına rehberlik etmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi , Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , öğretim programı , 21. yüzyıl becerileri

Analysis of The 2019 and 2024 Secondary School Turkish Language Curricula in Terms of 21st-Century Skills

Öz

This study aims to determine to what extent 21st-century skills are incorporated into objectives related to the four language skills (listening, speaking, reading, writing) in the 2019 and 2024 Middle School Turkish Language Curricula. Within this scope, the study examined the level of integration of learning and innovation, information, media and technology, and life and career skills required by the era into the mother tongue education process and it evaluated the potential of the curricula to support students' individual, social, and academic development. Document analysis was used as a qualitative data collection technique in this descriptive study. The research data were analyzed using the deductive method. The research findings revealed that the 2019 Middle School Turkish Language Curriculum did not include 21st-century skills such as Creativity and Innovation, Information, Communication, and Technology Literacy, Flexibility and Adaptability, Social and Cross-cultural Skills, Productivity and Accountability, and Leadership and Responsibility. On the other hand, it was concluded that both learning outcomes and process component of 2024 Middle School Turkish Language Curriculum did not include Information, Communication, and Technology Literacy, as well as Leadership and Responsibility skills. In addition, although there was an increase in the emphasis on life and career skills in the 2024 Secondary School Turkish Language Curriculum, it was observed that both life and career skills and information, media and technology skills were given much less emphasis than learning and innovation skills in both curricula. The research findings are expected to provide guidance for the development of the Middle School Turkish Language Curriculum in terms of giving due importance to 21st-century skills and educating students in line with the requirements of the contemporary era through these skills.

Anahtar Kelimeler

Turkish education , curriculum , 21st-century skills. , the Century of Türkiye Education Model

Kaynakça

• Bal, M. (2018). Türkçe dersinin 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Turkish Studies,13(4), 49- 64. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.12922
• Banaz, E. (2024). 2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Türkçe dersi öğretim programının dijital okuryazarlık açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 279-290. https://doi. org/10.48066/kusob.1483671
• Battelle for kids (2019a). P21’s frameworks for 21st century learning. https://www. battelleforkids.org/networks/p21/frameworks-resources
• Battelle for kids (2019a). P21’s frameworks for 21st century learning. https://static. battelleforkids.org/docu- ments/p21/P21_Framework_DefinitionsBFK.pdf
• Battelle for kids (2019). P21 early learning framework for 21st century learning.https:// static.battelleforkids.org/documents/p21/P21EarlyChildhoodFramework. pdf
• Bloom, B. (2012). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (2.Basım). D.A. Özçelik (Çev.). PegemA Yayıncılık.
• Boyacı, Ş. D. B & Özer, M. G. (2019). Öğrenmenin geleceği: 21. yüzyıl becerileri perspektifiyle Türkçe dersi öğretim programları. AJESI, 9(2), 708-738. https://doi.org/10.18039/ajesi.578170
• Cox, C. (2014). 21st century skills and principles of flow in the foreign language classroom [Master’s Thesis]. Brigham Young University.
• Çağlar, M. Ç. (2006). Türkçe öğretim programının ve Türkçe ders kitabının dil bilim açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Deniz, S. & İzci, E. (2025). 2019 yılı ilkokul Türkçe dersi öğretim programının 21. yüzyıl becerilerini destekleme düzeyine ilişkin öğretmen görüşleri. Millî Eğitim, 54(246), 609-648. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1527497
• Dilekçi, A. & Karatay H. (2021). Türkçe dersi öğretim programlarında 21. yüzyıl becerileri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(4), 1430-1444.
• Erdamar, G. & Barası, M. (2021). 21. yüzyıl becerileri açısından ortaokul Türkçe dersi öğretim programı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(1), 312-342. https://doi.org/10.37217/tebd.868788
• Eroğlu, A. (2025). 21. yüzyıl becerileri bağlamında 2024 ortaokul Türkçe dersi öğretim programı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 14(2), 587-600. https://doi.org/10.7884/teke.1621698
• Friedman, T. (2005). The world is flat: A brief history of the globalized world in the 21st century. Penguin.
• Gelen, İ. (2017). P21-Program ve öğretimde 21. yüzyıl beceri çerçeveleri (ABD Uygulamaları). Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15-29.
• Hamarat, E. (2019). 21. yüzyıl becerileri odağında Türkiye’nin eğitim politikaları. SETA. https://setav.org/assets/uploads/2019/06/rapor_21yy.pdf
• İşeri, K. & Baştuğ, M. (2024). Yeni Türkçe dersi öğretim programlarının değerlendirilmesi. IJLA, 4(4), 17-35.
• Kalaycı, N. & Yıldırım, N. (2020). Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi (2009-2017-2019). Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 238-262. https://doi.org/10.24315/tred.580427
• Kaya, M. & Aydın, E. (2024). 2019 Türkçe dersi öğretim programı ile 2024 Türkçe dersi öğretim programının karşılaştırılması. Harran Maarif Dergisi, 9(1), 108-146. https://doi.org/10.22596/hej.1482003
• Kayhan, E., Altun, S. & Gürol, M. (2019). Sekizinci sınıf Türkçe öğretim programının (2018) 21. yüzyıl becerileri açısından değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 20-35.
• Kurudayıoğlu, M. & Soysal, T. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü̈ Dergisi, 5(2), 483-496.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1-8. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/ Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20 %C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. https://tymm.meb.gov.tr/upload/brosur/ortak_ metin.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024b). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ortaokul Türkçe dersi öğretim programı (5, 6, 7 ve 8. sınıflar). https://tymm.meb. gov.tr/ogretim-programlari/ders/ortaokul-turkce-dersi
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. https://tymm.meb.gov.tr/upload/brosur/ortak_ metin.pdf
• Melanlıoğlu, D., & Can Aran, Ö. (2023). K-12 düzeyinde Türkçe öğrenen yabancılar için 21. yüzyıl beceriler çerçevesinin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 52(1), 323-366.
• Memiş, M. & Kalyoncu, M. R. (2024). 2024 Türkçe öğretim programı ile 2019 Türkçe öğretim programının karşılaştırmalı incelenmesi. IJLA, 12(2), 176-199. https://doi.org/10.29228/ijla.76352
• Miles, M.B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Sage Publications.
• Pearlman B. (2009). Making 21st century schools: Creating learner-entered schoolplaces/workplaces for a new culture of students at work. Educational Technology, 49(5), 11-19.
• Saleh S. E (2019). Ctitical thinking as a 21st centruy skill: Conceptıons, implementation and challenges ın the efl classroom. European Journal of Foreign Language Teaching, 4(1), ….. https://doi.org/10.5281/ zenodo.2542838
• Taş, H. & Kıroğlu, K. (2018). 2017 ilkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 17(2), 697-716.
• Tunagür, M. & Aydın, E. (2021). Türkçe öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerilerini kullanım yeterlikleri. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 10(4), 1562-1580.
• Uçak, S. & Erdem, H. H. (2020). Eğitimde yeni bir yön arayışı bağlamında 21. yüzyıl becerileri ve eğitim felsefesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 76-93.
• Ünveren Kapanadze, D. (2019). 2018 Türkçe öğretim programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri bağlamında incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 48(223), 83-112.
• Wagner, T. (2008). Rigor redefined. Educational Leadership, 68(2), 20-24.
• Woods-Groves, S., Choi, T., Bruhn, A. L. & Fernando, J. (2019). Examining teachers’ perceptions of K-11 students’ 21st century skills and student performance. Psychology in the Schools, 56(9), 1434–1454.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.