LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MERHAMET DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2021, , 305 - 334, 23.08.2021

Eşref Nas , Ramazan Sak , Fuat Tanhan

https://doi.org/10.37669/milliegitim.737212

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın amacı lise öğrencilerinin merhamet düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesidir. Tarama modelinin kullanıldığı bu çalışmanın örneklemini 460 lise öğrencisi oluşturmuştur. Çalışmada veriler, Nas ve Sak (değerlendirmede) tarafından geliştirilen Merhamet Ölçeği ile toplanmış, veri analizinde bağımsız örneklemler için t-testi ve Tek Faktörlü ANOVA kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, lise öğrencilerinin merhamet düzeyleri yaşlarına, kardeş sayılarına, devam ettikleri sınıfa, anne eğitim durumuna, anne çalışma durumuna, baba çalışma durumuna, kaçıncı çocuk olma durumlarına ve devam ettikleri lise türüne göre merhamet ölçeğinin hiçbir alt boyutunda ve ölçeğin genel toplamında anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Cinsiyetlerine ve başarı belgesi alma durumlarına göre başkalarına merhamet ve diğer canlılara merhamet alt boyutlarında ve ölçeğin genel toplamında anlamlı farklılık bulunmuştur. Babalarının eğitim durumuna göre başkalarına merhamet alt boyutunda ve ölçeğin genel toplamında aradaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur. Ayrıca, ailelerinin aylık gelirine göre kendine merhamet alt boyutunda anlamlı bir farklılık bulunduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

merhamet, merhamet düzeyi, lise öğrencileri, çeşitli değişkenler

Kaynakça

• Ameli, R. (2016). 25 Farkındalık dersi-Şimdi sağlıklı yaşama zamanı. (1.Basımdan çeviri). (Çev. Ed. Z. Atalay ve K. Ögel). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Ay, V. (2013). Nietzsche’de ‘merhamet’ kavramının yeniden değerlendirilmesi. Beytülhikme An International Journal of Philosophy, 3(1), 199-215.
• Aydemir, B. (2018). Öğretmenlerdeki merhamet düzeylerinin cinsiyet, kıdem, branş ve algılanan anne-baba tutumlarına göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Baş, S. (2012). Bir merhamet şairi olarak Mehmet Akif. Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 193-217.
• Beresford, A. (2016). The compassionate mind: A correlational ınvestigation ınto the relationship between self-compassion and compassion for others. Manchester Metropolitan University, 1-17.
• Bluth, K., ve Blanton, P. (2014). The influence of self-compassion on emotional well-being among early and older adolescent males and females. Journal of Positive Psychology, 10(3), 219–230. doi:10.1080/17439760.2014.936967.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (17.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. (5.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cooper, R. ve Frearson, J. (2017). Adapting compassion focused therapy for an adult with a learning disability – a case study. Br J Learn Disabil, 45, 142-150.
• Coşkun, İ. (2019). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersinin 2010 yılı ve 2018 yılı öğretim programlarının din eğitimi açısından karşılaştırılması-Merhamet değeri örneği-. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Crocker, J. ve Canevello, A. (2008). Creating and undermining social support in communal relationships: the role of compassionate and self-image goals. Journal of Personality and Social Psychology, 95(3), 555-575. DOI: 10.1037/0022-3514.95.3.555
• Çapan, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin merhamet ve öz-anlayış düzeylerinin kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi
• Çingöl, N., Çelebi, E., Zengin, S. ve Karakaş, M. (2018). Bir sağlık yüksekokulu hemşirelik bölümü öğrencilerinin merhamet düzeylerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 21, 61-67.
• Deane-Drummond, C. (2017). Empathy and the evolution of compassion: from deep history to infused virtue. Zygon, 52(1), 258-279.
• Doğan, S., Uğurlu, C. T. ve Çetinkaya, M. (2013). Öğretmenlerin Değerler Eğitimi Üzerine Görüşleri (Nitel Bir Çalışma). VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Eldor, L. (2018). Public service sector: the compassionate workplace – the effect of compassion and stress on employee engagement, burnout, and performance. Journal of Public Administration Research and Theory, 28(1), 86-103.
• Erdoğan, B. (2017). Yetişkinlerde mutluluğun merhamet ve saldırganlıkla ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi.
• Genç, M. F. (2018). Merhamet eğitiminin saldırganlık davranışını azaltmadaki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 45, 61-82.
• Gilbert, P. (2009). Introducing compassion-focused therapy. Advances in Psychiatric Treatment, 15, 199-208. DOI: 10.1521/ijct.2010.3.2.97
• Gilbert, P. (2014). The origins and nature of compassion focused therapy. British Journal of Clinical Psychology, 53, 6–41. DOI:10.1111/bjc.12043
• Goetz, J. L., Keltner, D. ve Simon-Thomas, E. (2010). Compassion: an evolutionary analysis and empirical review. Psycholoical Bulletin, 136(3), 351-374. DOI: 10.1037/a0018807
• Gregory, W. E., Glazer, J. V. ve Berenson, K. R. (2017). Self-compassion, self-injury, and pain. Cogn Ther Res, 41, 777-786. DOI 10.1007/s10608-017-9846-9
• Hacıkeleşoğlu, H. ve Kartopu, S. (2017). Merhamet ve dindarlık: üniversite öğrencileri üzerine ampirik bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 59, 203-227.
• Houston, E. (2019). Cultivating compassion through training. https://positivepsychology.com/compassion-training/ Erişim tarihi: 02.10.2019.
• Hökelekli, H. (2013). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. (2.Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
• İşgör, İ. Y. (2017a). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ve akademik başarının merhamet üzerindeki yordayıcı etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 82-99.
• İşgör, İ. Y. (2017b). Merhametin öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı etkisinin incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 16 (2), 425-436. DOI: 10.21547/jss.290441
• Jazaieri, H. (2018). Compassionate Education from preschool to graduate school: bringing a culture of compassion into the classroom. Journal of Researh in Innovative Teaching & Learning, 11(1), 22-66. DOI 10.1108/JRIT-08-2017-0017
• Jazaieri, H., McGonigal, K., Jinpa, T., Doty, J. R., Gross, J. J. ve Goldin, P. R. (2014). A randomized controlled trial of compassion cultivation training: effects on mindfulness, affect, and emotion regulation. Motivation and Emotion, 38(1), 23-35. DOI 10.1007/s11031-013-9368-z
• Kaykı, H. F. (2019). Esma’nın insan üzerindeki etkileri-Merhamet. (1.Baskı). İstanbul: Foliant Yayınevi.
• Kirby, J. N., Tellegen, C. S. and Steindl, S. R. (2017). A meta-analysis of compassion-based interventions: current state of knowledge and future directions. Behavior Therapy, 48, 778-792.
• McClelland, L. E., Gabriel, A. S. ve DePuccio, M. T. (2018). Compassion practices, nurse well-being, and ambulatory patient experience ratings. Medical Care, 56(1), 4-10. ISSN: 0025-7079/18/5601-0004
• Murdock, N. L. (2013). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları-olgu sunumu yaklaşımıyla. (2.Basım). (Çeviri Ed.: Akkoyun, F.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Nas, E. ve Sak, R. (2020). Merhamet ve merhamet odaklı terapi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 64-84. Doi: 10.18026/cbayarsos.525744
• Nas, E. ve Sak, R. (Değerlendirmede). A new compassion scale for children and its psychometric properties.
• Neff, K. (2003). The development of validation of a scale to measure self compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250. DOI: 10.1080/15298860390209035
• Neff, K. D. ve McGehee, P. (2010). Self-compassion and psychological resilience among adolescents and young adults. Self and Identity, 9(3), 225-240. http://dx.doi.org/10.1080/15298860902979307
• Özan, A. (2019). Yoğun bakım hemşirelerinde merhametin ve merhamet yorgunluğunun belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Polat, F. (2016). Merhamet yorgunluğu düzeyinin çalışma yaşam kalitesi ile ilişkisi: sağlık profesyonelleri örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Polat, F. N. ve Erdem, R. (2017). Merhamet yorgunluğu düzeyinin çalışma yaşam kalitesi ile ilişkisi: sağlık profesyonelleri örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 291-312.
• Reddy, S. D., Negi, L. T., Dodson-Lavelle, B., Osawa-de Silva, B., Pace, T. W. W., Cole, S. P., Raison, C. L. ve Craighead, L. W. (2013). Cognitive-based compassion training: a promising prevention strategy for at-risk adolescents. J Child Fam Stud, 22, 219-230. DOI 10.1007/s10826-012-9571-7
• Salazar, L. R. (2016). The relationship between compassion, interpersonal communication apprehension, narcissism and verbal aggressiveness. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(1), 1-14.
• Schopenhauer, A. (2017). Merhamet. (4. Baskı). (Çev: Kocatürk, Z.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Sinclair, S., Kondejewski, J., Raffin-Bouchal, S., King-Shier, K. M. ve Singh, P. (2017). Can self-compassion promote healthcare provider well-being and compasssionate care to others? Results of a systematic review. Applied Psychology: Health and Well-Being, 9(2), 168-206. Doi:10.1111/aphw.12086
• Sousa, R., Castilho, P., Vieira, C., Vagos, P. ve Rijo, D. (2017). Dimensionality and gender-based measurement invarience of the compassion scale in a community sample. Personality and Individual Differences, 117, 182-187. http://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2017.06.003
• Sprecher, S., ve Fehr, B. (2005). Compassionate love for close others and humanity. Journal of Social and Personal Relationships, 22, 629-652. DOI: 10.1177/0265407505056439
• Şirin, M. ve Yurttaş, A. (2015). Hemşirelik Bakımının Bedeli: Merhamet Yorgunluğu, DEUHFED, 8(2), 123-130.
• Tarhan, N. (2017). Duyguların psikolojisi ve duygusal zekâ. (21.Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Taymur, Z. A. (2015). İlkokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma, Batman il örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Zirve Üniversitesi/Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. (2020). http://www.tdk.org.tr Erişim Tarihi: 20.03.2020.
• Twenge, J. M. (2013). “Ben” nesli. (Çev.: Öztürk, E.). (4.Basım). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Vivino, B. L., Thomson, B. J., Hill, C. E. ve Ladany, N. (2009). Compassion in psychotherapy: the perspective of therapists nominated as compassionate. Psychotherapy Research, 19(2), 157-171. DOI: 10.1080/10503300802430681
• Werner, K. H., Jazaieri, H., Goldin, P. R., Ziv, M., Heimberg, R. G. ve Gross, J. J. (2012). Self-compassion and soxial anxiety disorder. Anxiety Stress Coping, 25(5), 543-557. doi:10.1080/10615806.2011.608842.
• Williams, C. R. (2008). Compassion, suffering and the self a moral psychology of social justice. Current Sociology, 56(1), 5-24. DOI: 10.1177/0011392107084376
• Yas, A. (2014). Justice and mercy in the Merchant of Venice. Unpublished Master Thesis. Ankara: Çankaya University.
• Yoon, D. J. (2017). Compassion momentum model in supervisory realitnships. Human Resource Mangement Review, 27, 473-490.