LİSE ÖĞRETMENLERİNİN EPİSTEMOLOJİK İNANÇLARI İLE ÖĞRETME ÖĞRENME ANLAYIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: 217, 77 - 96, 09.02.2018

Salih Akyıldız

Öz

Bu araştırmanın amacı; lise öğretmenlerinin epistemolojik inançları ile öğretme-öğrenme anlayışlarını arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma

ilişkisel tarama modeline dayalı yürütülmüştür. Veriler 1581 lise öğretmeninden, beşli likert tipinde iki farklı ölçekle toplanmıştır. Araştırmada, öğretmenlerin, epistemolojik inançların bilginin kaynağı uzmandır ve öğrenme yetenek işidir boyutunda gelişmiş epistemolojik inanca sahip oldukları, öğrenme çabaya bağlı değildir boyutunda güçlü bir inanç taşımadıkları, bilgi tek ve kesindir boyutunda ise pozitivist inanca daha yakın durdukları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin yapılandırmacı öğrenme anlayışını benimsedikleri, geleneksel öğrenme anlayışı konusunda ise kararsız oldukları anlaşılmıştır. Epistemolojik inançlar ve öğretme öğrenme anlayışlarının bazı boyutlarında kadın öğretmenlerin lehine bulgulara ulaşılmıştır. Yapılandırmacı anlayış ile epistemolojik inançlar arasında pozitif yönde; geleneksel anlayış ile epistemolojik inançlar arasında ise genelde

olumsuz yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, liselerde görev yapan öğretmenlerin gelişmiş epistemolojik inançlara sahip olmaları için hizmetiçi eğitimler düzenlemesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Epistemolojik inançlar, Öğretme-öğrenme anlayışı, Yapısalcı yaklaşım, Geleneksel yaklaşım, Lise öğretmenleri

Kaynakça

• AYDIN, Mehmet (2010). Matematik Öğretmenlerinin Matematik Eğitimine Yönelik İnanışlarındaki Değişimin İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana bilim Dalı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Trabzon
• AYPAY, Ayşe (2011). “Epistemolojik İnançlar Ölçeğinin Türkiye Uyarlaması ve Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançlarının İncelenmesi.” Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 12(1). 1-15.
• BACANLI, Kurt Cemile (2010). Öğretmenlerin Epistemolojik İnançları ve Değişime Direnme Tutumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• BALCI, Ali (1995). Sosyal Bilimlerde Araştırma, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
• BEŞOLUK, Şenol ve ÖNDER, İsmail (2010). “Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımları, Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi”, İlköğretim Online, 9(2).
• BROWNLEE, Joanne; PURDIE, Nola; BOULTON-LEWIS, Gillian (2001). “Changing Epistemological Beliefs İn Pre-Service Teacher Education Students”, Teaching in higher Education, 6(2), 247-268.
• BUEHL, Michelle M. (2008). “Assessing The Multidimensionality of Students’ Epistemic Beliefs Across Diverse Cultures. In Knowing, Knowledge And Beliefs” (pp. 65-112). Springer Netherlands.
• BÜYÜKKARAGÖZ, S. Savaş; MÜŞTA, Muammer; C, YILMAZ, Hasan ve PİLTEN Önder (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Konya, Mikro Basım-Yayım- Dağıtım.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analiz Elkitabı, Pegem A Yaınları, Ankara
• CHAI, Ching Sing; KHINE, Myint Swe; TEO, Timothy (2006). “Epistemological Beliefs on Teaching And Learning: A Survey Among Pre-Service Teachers İn Singapore”, Educational Media International, 43(4), 285-298.
• CHAN, Kwok-Wai; ELLIOTT, Robert G. (2004). “Relational Analysis of Personal Epistemology and Conceptions About Teaching and Learning”, Teaching and Teacher Education, 20 (8), 817-831.
• CHAN, Kwok-Wai (2003). “Hong Kong Teacher Education Student’s Epistemological Beliefs and Approaches to Learning”, Research in Education, 69, 36-50.
• CHAN, Kwok-Wai. ve ELLIOTT, Robert. G. (2000). “Exploratory Study of Epistemological Beliefs to Hong Kong Teacher Education Students: Resolving Conceptual and Empirical Issues”, Asia Pasific Journal of Teacher Education, 28 (3), 225-34.
• CHAN, Kwok-Wai (2008). “Epistemological Beliefs, Learning, and Teaching: The Hong Kong Cultural Context. Knowing, Knowledge and Beliefs: Epistemological Studies across Diverse Cultures”, M. S. Khine (ed.), Springer Science + Business Media B.V. e-ISBN 978-1-4020-6596-5.
• CHENG, May. M. H.; CHAN, Kwok. W.; TANG, Sylvia. Y. F., and CHENG, Annie. Y. N. (2009). “Pre-Service Teacher Education Student’ Epistemological Beliefs and Their Conceptions of Teaching”, Teaching and Teacher Education, 25, 319-322.
• ÇEPNİ, Salih (2010). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, Trabzon
• ÇOBAN, Ünal; ATEŞ, Gül; ŞENGÖREN, Özlem ve KAYA, Serap (2011). “Epistemological Views of Prospective Physics Teachers”, International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1224-1258.
• DERYAKULU, Deniz ve Bıkmaz, H. F. (2003). “Bilimsel Epistemolojik İnançlar Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4, 243-257.
• DERYAKULU, Deniz ve BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2005). “Epistemolojik İnanç Ölçeğinin Faktör Yapısının Yeniden İncelenmesi: Cinsiyet ve Öğrenim Görülen Program Türüne Göre. Epistemolojik İnançların Karşılaştırılması,” Eğitim Araştırmaları, Vol: 18, ss. 57-70.
• DUELL, Orpha K.and SCHOMMER-AIKINS, Marlene (2001). “Measures of People’s Beliefs About Knowledge And Learning”, Educational Psychology Review, 13(4), 419-449.
• EKİZ, Durmuş (2006). Öğretmen Eğitimi ve Öğretimde Yaklaşımlar, Nobel Yayınları, Ankara
• EREN, A. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Genel ve Alan Odaklı Epistemolojik İnançlarının İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Bolu
• EROĞLU, Sursan Erkan ve GÜVEN, Kemal (2006). “Üniversite Öğrencilerinin Epistemolojik İnançlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 295-312.
• FULLAN, Michael (2001). The New Meaning of Educational Change, Routledge: London Cassel Educational Limited.
• GESS-NEWSOME, Julie (2001). “Secondary Teachers’ Knowledge and Beliefs About Subject Matter and Their İmpact on İnstruction” Examining Pedagogical Contente Knowledge. (Edited by Julie Gess-Newsome and Norman G. Lederman. Scienceve Technology Education Library. London: Kluwer Academic Publishers
• GÜRBÜZTÜRK, Oğuz, ŞAD ve Süleyman Nihat (2009). “Student Teachers’ Beliefs About Teaching And Their Sense of Self-Efficacy: A Descriptive and Comparative Analysis”, Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 10(3).
• HOFER, Barbara K. and PINTRICH, Paul R. (1997). “The Development of Epistemological Theories: Beliefs About Knowledge and Knowing and Their Relation to Learning”, Review of Educational Research, 67(1), 88-140.
• HOFER, Barbara. K. (2000). “Dimensionality And Disciplinary Differences İn Personal Epistemology”, Contemporary Educational Psychology, 25(4), 378-405.
• HOFER, Barbara K. (2001). “Personal Epistemology Research: Implications For Learning And Teaching”, Educational Psychology Review, 13(4), 353–383.
• HOFER, Barbara K. (2008). “Personal Epistemology and Culture” Knowing, Knowledge and Beliefs: Epistemological Studies across Diverse Cultures. M. S. Khine (ed.), (pp. 3-22). Springer Netherlands.
• İÇEN, Mustafa (2012). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Epistemolojik İnançlarının Sınıf İçi Uyguladıkları Öğretim Stratejileri İle İlişkisi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzincan
• KARASAR, Niyazi (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi, 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd., Ankara
• KARHAN, İlknur (2007). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Epistemolojik İnançlarının Demografik Özelliklerine ve Bilgi Teknolojilerini Kullanma Durumlarına Göre İncelenmesi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• KHADER, Fakhri R. (2012). “Teachers’ Pedagogical Beliefs and Actual Classroom Practices İn Social Studies”, American International Journal of Contemporary Research, Vol. 2 No. 1, ss. 73-92
• KISSACK, Michael (2002). “Hermeneutik ve Eğitim: İnsan Bilimleri Öğretmenleri İçin Düşünceler”, (Çev. Vefa Taşdelen). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 35, sayı: 1-2
• KIZILGÜNEŞ, Berna; TEKKAYA, Ceren; SUNGUR, Semra. (2009). “Modeling The Relations Among Students’ Epistemological Beliefs, Motivation, Learning Approach, And Achievement”, The Journal of Educational Research, 102 (4), 243-255.
• MERAL, Mustafa, ve ÇOLAK, Esma (2009). “Öğretmen Adaylarının Bilimsel Epistemolojik İnançlarının İncelenmesi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27.
• OECD (2009). “Teaching Practices, Teachers’ Beliefs And Attitudes”, Creating Effective Teaching and Learning Environments: First Results from TALIS.
• OKUT, Levent (2009). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Eğitime İlişkin İnançlarına Göre Etkili Öğretmen Özellik ve Davranışlarına Sahip Olma Dereceleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Teftişi Doktora Programı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• ÖNDER, İsmail ve BEŞOLUK, Şenol (2010). “Düzenlenmiş İki Faktörlü Çalışma Süreci Ölçeği’nin (R-SPQ-2F) Türkçeye Uyarlanması”, Eğitim ve Bilim, 35(157), 55-67.
• ÖNGEN, Demet (2003). “Epistemolojik İnançlar İle Problem Çözme Stratejileri Arasındaki İlişkiler: Eğitim Fakültesi Öğrencileri Üzerinde Bir Çalışma”, Eğitim Araştırmaları, Sayı: 13. ss: 155-163
• ÖZKAL, Kudret; TEKKAYA, Ceren; ÇAKIROĞLU, Jale, ve SUNGUR, Semra (2009). “A Conceptual Model of Relationships Among Constructivist Learning Environment Perceptions, Epistemological Beliefs, And Learning Approaches”, Learning and Individual Differences, 19, 71-79.
• PAJARES, M. Frank (1992). “Teachers’ Beliefs And Educational Research: Cleaning Up A Messy Construct”, Review of Educational Research, Vol. 62, No. 3., pp. 307-332.
• PHAN, Huy. P. (2008). “Predicting Change İn Epistemological Beliefs, Reflective Thinking And Learning Styles: A Longitudinal Study”, British Journal of Educational Psychology, 78, 75-93.
• RAKICIOĞLU, Anıl Şaziye (2005). İngiliz Dili Eğitimi Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançları ve Öğretmen Yeterliği İnançları Arasındaki İlişki, Abant İzzet Baysal Üniversitesi,
• Sosyal Bilimler Enstitüsü Yabancı Diller İngilizce Dil Öğretimi Bölümü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bolu
• RAVINDRAN, Bhuvaneswari, GREENE, Barbara A., DEBACKER, Teresa K. (2005). “Predicting Preservice Teachers’ Cognitive Engagement with Goals and Epistemological Beliefs”, The Journal of Educational Research, Vol: 98, No:4.
• RODRÍGUEZ, Lourdes and CANO, Francisco. (2006) “The Epistemological Beliefs, Learning Approaches and Study Orchestrations of University Students”, Studies in Higher Education, 31, 617–636.
• SCHOMMER, Marlene (1990). “Effects of Beliefs About The Nature of Knowledge On Comprehension”, J. Educ. Psychol. 82: 498–504. SCHOMMER, Marlene (1998). “The Influence of Age and Schooling on Epistemological Beliefs”, The British Journal of Educational Psychology, s. 68: 551-562.
• SCHOMMER-AIKINS, Marlene (2002) “An Evolving Theoretical Framework For An Epistemological Belief System”. In B. K. Hofer and P. R. Pintrich (Eds) Personal Epistemology: The Psychology of Beliefs about Knowledge and Knowing, New Jersey: Erlbaum
• SCHOMMER-AIKINS, Marlene (2004). “Explaining The Epistemological Belief System: Introducing The Embedded Systemic Model And Coordinated Research Approach”, Educational Psychologist, 39, 19–29.
• SCHUNK, Dale H. (2009). Yapılandırmacı Teori. Öğrenme Teorileri Eğitimsel Bir Bakış. (Çev. Mahmut Yasin Demir). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım sf. 234-277
• STIPEK, Deborah.; J., GİVVİN, Karen.; B., SALMON, Julie, M. and MACGYVERS, Valanne, L. (2001). Teachers’ Beliefs and Practices Related to Mathematics İnstruction, Teaching and Teacher Education, 17, 213-226.
• TAŞKIN, Çiğdem. Şahin (2013). Epistemolojik İnançlar: Öğretmen Adaylarının Öğrenme Yaklaşımlarını Yordayıcı Bir Değişken/Epistemological Beliefs: As Predictors of Preservice Teachers’ Learning Aprroaches. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19).
• TEO, Timothy; CHAİ, Ching, Sing; HUNG, David., and LEE, Chwee. Beng (2008). Beliefs about teaching and uses of technology among preservice teachers. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 36(2), 163-174.
• TSAI, Chin‐Chung (2007). Teachers’ Scientific Epistemological Views: The Coherence With İnstruction And Students’ Views. Science Education, 91, 222-243.
• TURGUT, Gülşen Şengül (2007). Yapılandırmacı Yaklaşıma Dayalı Öğretimin Lise Fizik Öğrencilerinin Epistemolojik İnanışlarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Orta Öğretim Fen ve Matematik Alanları Ana Bilim Dalı Fizik Öğretmenliği Bilim Dalı.
• WONG, Angel Kit-yi; CHAN, Kwok-Wai and LAİ, Po-yin (2009). Revisiting the Relationships Epistemological Beliefs and Conceptions about Teaching and Learning of Pre-service Teachers in Hong Kong. The Asia Pacific Education Researcher 18: 1, pp. 1-19