SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE SÖZLÜ VE YEREL TARİH UYGULAMALARININ ÖĞRENCİLERDE FARKINDALIK OLUŞMASINA ETKİSİ

Yıl 2019, TEMEL EĞİTİM, 267 - 292, 30.12.2019

Büşra Mert Adem Beldağ

Öz

Sosyal Bilgilerde tarihi konularının öğretiminde sözlü ve yerel tarih uygulamalarının önemi büyüktür. Bu uygulamalar sayesinde öğrenci geçmiş ve gelecek arasında bağ kurup, kendini tarih içerisinde hissedip, yaparak yaşayarak öğrenebilecektir. Öğretim programı sosyal bilgiler dersi amaçları arasında direkt bu kavramlar yer almasa da bu kavramları çağrıştıran ifadelere yer verilmiştir. Kültürel mirasın korunması, milli bilinç, mekânı algılama, insan çevre etkileşimi, tarihsel kalıntı ve değişim ile sürekliliği algılama gibi ifadeler sözlü ve yerel tarihi çağrıştıran ifadelerdir. Bu bağlamda sosyal bilgiler öğretiminde kültür ve miras öğrenme alanında yer alan sözlü ve yerel tarih uygulamalarına ilişkin öğrenci görüşleri doğrultusunda bir değerlendirme yapmak amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma çerçevesinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 4. sınıfta öğrenim gören 13 öğrenci oluşturmaktadır. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan açık uçlu dokuz sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Görüşmeler ses kayıt cihazı kullanılarak kaydedilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırmanın nitel sonuçlarına göre öğrencilerin genel olarak sözlü ve yerel tarih etkinliklerinin uygulamalarına ilişkin olumlu görüş belirttikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Sözlü tarih, Kültür ve miras öğrenme alanı

Kaynakça

• Avcı Akçalı, A. (2007). Yerel tarih ve tarih eğitimine katkısı. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Avcı Akçalı, A. (2013). Tarih öğretiminde merkeze bağımlılığın azaltılması yolunda bir çözüm önerisi: yerel tarih (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Avcı Akçalı, A. & Aslan, E. (2012). Tarih öğretiminin iyileştirilmesi yolunda alternatif bir yöntem: Sözlü tarih. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (2), 669-688.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demircioğlu, İ. H. (2005). Sözlü tarihin bir öğretim yaklaşımı olarak tarih derslerinde kullanımı II. Sos- yal Bilimler Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fa- kültesi, Van.
• Dere, İ. (2017). Sosyal bilgiler derslerinde bir öğrenme ve öğretme yöntemi olarak sözlü tarih (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Gökkaya, A. K &. Yeşilbursa, C. C. & (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 483-506.
• Işık, H. (2002). Yerel tarih konularının sosyal bilgiler (6. sınıf) programı tarih üniteleri ile ilişkilendirilmesine yönelik bir uygulama: Pasinler örneği (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Işık, H. (2008). İlköğretimde tarih konularının yerel tarih ile ilişkilendirilmesinin öğrenci başarısına etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(4).
• İncegül, S. (2010). Sosyal bilgiler dersinde örnek bir sözlü tarih uygulaması (Yüksek Lisans Tezi). htt- ps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Kandemir, K. (2017). Tarih öğretiminde sözlü tarihin yeri ve kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Kaya, M. (2013). Sosyal bilgiler dersinde kullanılabilecek bir öğretim yöntemi olarak sözlü tarih: amaç, içerik, uygulama (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Kılıç, A. (2018). Hayat bilgisi dersi, “dün, bugün, yarın” temasında sözlü ve yerel tarih etkinliklerinin değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresin- den temin edilmiştir.
• Miles, M.B. & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London: Sage.
• Özer. E. (2012). Sosyal bilgiler dersinde yerel ve sözlü tarih etkinliklerinin programlanması (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Öztaşçı, C. A. (2017). Yerel tarih öğretim yöntemini sosyal bilgiler dersinde uygulamaya koymak: bir eylem araştırması (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Sarı, İ. (2007). Sosyal bilgiler öğretiminde sözlü tarih etkinliklerinin öğrenci, başarı, beceri ve tutumlarına etkisi (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Selanik Ay, T. & Deveci, H. (2011). Sosyal bilgiler dersinde yerel toplum çalışmalarından yararlanma: bir eylem araştırması. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 83-115.
• Ulutaş, S. (2018). Sosyal bilgiler öğretiminde bağımsız değişken olarak yerel tarih tekniği (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden temin edilmiştir.
• Uygun, S. (2011). Türkiye’de sözlü tarih araştırmaları ve öğretmen eğitiminde sözlü tarih yönteminin kullanımı Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı 50, 95-112.
• Yeşilbursa, C. C. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihî yerlerin kullanımı. Tübar-XXIII .
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Tıpkı Basım.
• Yuvacı, İ. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yerel tarih ile ilgili uygulamaları ve karşılaşılan sorunlar- Sivas ili örneği (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adre- sinden temin edilmiştir.