Kutadgu Bilig'de "Bey" Figürünün Otantik Liderlik Yaklaşımı Açısından Analizi

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 125, 202 - 214, 20.03.2020

Duygu Terzi Çoban , Hasan Tutar

Öz

Son zamanlarda yönetim ve organizasyon literatürüne özellikle Batılı zihin kalımlarını yansıtan bizim kültür ve zihin dünyamızda herhangi bir karşılığı olmayan birçok kavram girmektedir. Bu kavramlardan birçoğunun olgusal dünyada bir karşılığı olmadığı gibi, bizim zihin dünyamızda ve evren tasavvurumuzda da herhangi bir karşılığı bulunmamaktadır. Söz konusu içeriksiz ve sadece anlamsız bir retorikten ibaret olan bu kavramlarla üretildiği düşünülen bilimsel çalışmalar aslında bilimsel süreçlere bir katkı sağlamadığı gibi, emek, zaman ve zihin israfına neden olmaktan başka bir anlam ifade etmemektedir. Boş bir entelektüel çabadan ve hevesten ibaret kalan bu tür kavramlara ve çalışmalara dikkat çekmek bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Kutadgu Bilig’deki bey figürünün otantik liderlik ile karşılaştırılarak analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın diğer amacı, kendi kültürel köklerimizden ve kadim geleneğimizden kaynaklanan “bey” kavramının anlam içeriği ile batılı düşünce biçimlerinin ürettiği lider kavramı arasında karşılaştırma yapmak suretiyle, farklı kültür havzalarında aklın bir noktada buluşmasını ve bilimsel süreçlerde kendi kültür köklerimize dayalı düşünmenin önemini ortaya koymaktır. Araştırmada Otantik liderlik yaklaşımının Kutadgu Bilig’deki bey figürünü açıklama potansiyeli nedir sorusu cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Araştırmada doküman analizi ve betimsel analiz tekniklerinden yararlanılmıştır. Örneklem seçiminde araştırma sorularının cevaplandırılabilmesi ve belli ölçütleri sağlayan durumların seçilebilmesi için amaçsal örnekleme tekniklerinden ölçüt örnekleme stratejisine başvurulmuştur. Araştırmanın örneklemi Kutadgu Bilig metnindeki beyin özelliklerini ifade eden ve bey adının geçtiği dizelerdir. Bu dizelerden doğrudan alıntılar yapılarak, bey imgesinin otantik liderliğin bileşenlerini açıklama yeteneğine bakılmıştır. Otantik liderliğin Kutadgu Bilig’de bey imgesi ile karşılaştırmalı analizi yapılırken, özellikle Batının kendi özgün koşullarından kaynaklanan düşünme biçimlerini kendi kültürümüzden herhangi bir kavramla meşrulaştırma yoluna gitmemeye özel bir önem verilmiştir. Bu çalışmada, Batıda üretilen bir kavrama bizden bir karşılık bulmak yerine, bizdeki kavram-sal zenginliğin çağdaş olarak nitelendirilen kavramları fazlasıyla karşıladığı, dolayısıyla kendi toplumumuzun kültürel ve zihinsel kodlarıyla düşünmenin daha doğru bir yaklaşım olacağı varsayımından hareket edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre beyin vasıfları otantik liderliğin bileşenlerinden daha fazlasını içermektedir. Bu durum, Türk yönetim geleneğinde bey imgesinin bugün liderlik yaklaşımlarında ifade edilenlerden daha fazla vasıf, nitelik ve beceri ile donatıldığını göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Bey, Otantik liderlik, Yusuf Has Hacib, Beyin Vasıfları

Kaynakça

• Aydemir, Özgür Kasım. “Kutadgu Bilig'in Dilinde Bilgi Kavramı ve İşlevi”. Turkish Studies 8 (2013): 803-810.
• Bass, Bernard ve Paul Steidmeimer. “Ethics, Characters and Authentic Transformational Leadership Behaviour”. Leadership Quarterly 10(1999): 181-217.
• Batur, Zekeriya ve İsmail Gölcü. “Kutadgu Bilig’de Anlatımı Güçlendiren Materyaller: İkna Etme Teknikleri”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 17(2013): 169-202.
• Bowen, Gleen. “Document Analysis as a Qualitative Research Method”. Qualitative Research Journal 9(2009): 27-40.
• Creswell, W. John. Research Design: Qualitative, Quantitati¬ve and Mixed Methods Approaches. Thousand Oaks: Sage, 2003.
• Dilaçar, Agop. Kutadgu Bilig İncelemesi (3 b.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay,1995.
• Gardner, William ve diğer. “Can you see the real me?” A self-based model of authentic leader and follower development”. The Leadership Quarterly 16(2005): 343-372.
• George, Bill ve Peter Sims. True North: Discover Your Authentic Leadership. San Francisco: Jossey-Bass, 2007.
• Goleman, Daniel. Duygusal Zekâ (10. b.). Çev. Banu Seçkin Yüksel. İstanbul: Varlık Yay, 2011.
• Harvey, Paul ve diğer. “Promoting Authentic Behavior in Organizations: An Attributional Perspective”. Journal of Leadership& Organizational Studies (2006): 1-12.
• Ilies, Remus ve diğer. “Authentic leadership and eudaemonic well-being: Understanding leader–follower outcomes”. The Leadership Quarterly 16(2005): 373-394.
• Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araşırmaları Merkezi İslam Ansiklopedisi. “Takva”. http://www.islamansiklopedisi.info/ (Erişim Tarihi: 02.05.2018).
• Kernis, Michael. “Toward a Conceptualization of Optimal Self-Esteem”. Psychological Inquiry 14(2003): 1-26.
• Luthans, Fred ve Bruce Avolio. Authentic Leadership Development. K. S. Cameron, R. E. Quinn, & J. E. Dutton içinde, Positive Organizational Scholarship: Foundations of a New Discipline (s. 241-261). San Francisco: Barrett-Koehler, 2003.
• Maxwell, A. Joseph. Understanding and Validity İn Qualitative Research. Harvard Educational Review 62 (1992): 979-1000.
• Nizamülmülk. Siyasetname. Çev. Mehmet Taha Ayar. Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi, 2009.
• Shamir, Boas ve Galit Eliam. “"What’s your story?" A life-stories approach to authentic leadership development”. The Leadership Quarterly 16 (2005): 395-417.
• Strauss ve Corbin'den Aktaran Gürbüz, Sait ve Faruk Şahin. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay, 2016.
• Şakacı, Bilge Kağan. “Yönetim ve Siyaset Alanındaki Bir Klasik Temel Eser Esasında Belediye Başkanlarına Tavsiyeler: Kutadgu Bilig'e Dair Analiz”. Uluslararası Yönetim, İktisat ve İşletme Dergisi 11(2015): 45-58.
• Taş, Ali ve diğer. “Kutadgu Bilig'de Stratejik Düşünmenin İzini Sürmek”. Bilig 80 (2017): 147-178.
• Taş, Ali. “Türk Yönetim Tarzının Tarihsel Arka Planı”. Türk Dünyası Araştırmaları 96 (2012): 59-82.
• Yılmaz, Gökhan. “Türk Devlet Felsefesinde "Kut", "Erdem" ve "Töre" Kavramları”. Kutadgu Bilig Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi 26 (2014): 311-374.
• Yusuf Has Hacib. Kutadgu Bilig. Çev. Resid Rahmeti Arat. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1994.
• Yusuf Has Hacib. Kutadgu Bilig. İş Bankası Kültür Yayınları, Çev. Çakan, Ayşegül, 2016.
• Walumbwa, Fred ve diğer. “Authentic Leadership: Development and Validation of a Theory-Based Measure”. Journal of Management 1 (2008): 89-126.
• Whitehead, Gordon. “Adolescent Leader ship Development Building a Case for an Authenticity Framework”. Educational Management Administration & Leadership 37(2009): 847-872.
• Whittemore, Robin ve diğer. Validity in Qualitative Research. Qualitative Health Research 11 (2001): 522-537.
• Wolcott, Harry. Transforming Qualitative Data: Description, Analysis, and Interpretation. Thousand Oaks: Sage, 1994.