Ergenlerin Fiziksel Aktiviteye Katılım Durumuna Göre Beden Memnuniyeti ve Sosyal Görünüş Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 1863 - 1870, 21.07.2020

Dilek Kanatsız , Hüseyin Gökçe

https://doi.org/10.33206/mjss.596573

Cited By: 5

Öz

Çalışma ergenlerin
fiziksel aktiviteye katılım durumuna göre beden memnuniyeti ve sosyal görünüş
kaygı düzeylerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Fiziksel ve psikolojik açıdan
çocukluğun sona ermesi, çocukluk ve gençlik arasında kalan 12-24 yaşları
arasındaki (Sarı, 2008) bu önemli dönemde bireyin beden algısının oluşması, çocukluk döneminin bitip ergenlik
dönemine girmesiyle fiziği ve soyut düşünce yeteneğinin gelişmesi ile başlar
(Harris, 1987).  Ergenlikte bedeni
tartışılmaz ilgi odağı haline gelir. Bu nedenle fiziksel aktiviteye katılım
durumunun ergenler üzerinde bedenle ilgili bu iki önemli konuda etkisinin belirlenmesi
açısından çalışmanın önemli olduğu düşünülmektedir.

 Araştırmanın
örneklemi; Denizli ili Merkezefendi ve Pamukkale ilçesinde yaşayan Lise
öğrenimi gören 13-17 yaş arasındaki kolayda örneklem metoduyla seçilmiş 421
kişi (227 Kadın, 194 Erkek)  oluşturmaktadır.
Beden memnuniyet düzeyleri Avalos, Tylka ve Wood-Barcalow (2005) tarafından
geliştirilen ve Orkide Bakalım ve Arzu Taşdelen-Karçkay (2016) tarafından
Türkçeye uyarlanan Beden Memnuniyeti Ölçeği ile sosyal görünüş kaygı düzeyleri
ile Hart ve arkadaşları (2008) tarafından geliştirilen ve Tayfun Doğan (2010)
tarafından Türkçeye uyarlanan Sosyal Görünüş Kaygı Ölçeği ile ölçülmüştür.
Veriler öncelikle normallik sınamasından geçirilmiş, sonucun olumlu olmasının
ardından, verilerin analizinde Bağımsız Gruplarda T Testi, Tek Yönlü Varyans
Analizi tekniklerinden faydalanılmıştır.

 Araştırma bulgularına göre; fiziksel
aktiviteye katılan ergenlerin, beden memnuniyetlerinin katılmayanlara oranla
anlamlı derecede farklı olduğu (p<.05), sonucun fiziksel aktiviteye
katılanların ortalamalarının katılmayanların ortalamalarından fazla olmasından
kaynaklandığı görülmüştür. Sosyal görünüş kaygı ( SGK) puanlarının
karşılaştırılmasında ise, fiziksel aktiviteye katılım durumlarına göre anlamlı
farklılık oluşturmadığı ancak ortalama puanlara bakıldığında fiziksel
aktivitelere katılmayan ergenlerin SGK puanlarının yüksek olduğu görülmüştür.
Araştırmanın bir başka probleminde ergenlerin Beden Kitle İndexine (BMI) göre
BMI ve SGK düzeyleri incelenmiş, BMI’lerine göre anlamlı fark bulunmamıştır.
SGK ile BMI puanları arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir.

 Fiziksel aktiviteye katılan ergenlerin
katılmayanlara göre BMI’lerinin anlamlı şekilde yüksek olduğu, SGK düzeyleri
arasındaki farkın anlamlı olmadığı; beden kitle indeksine göre ise beden
memnuniyeti ve SGK’ları arasında anlamlı bir farkın olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ergen, Fiziksel Aktivite, Beden Memnuniyeti, Sosyal Görünüş Kaygısı

Kaynakça

• Alemdağ, S. ve Öncü, E. (2015). Öğretmen adaylarının fiziksel aktiviteye katılım ve sosyal görünüş kaygısının incelenmesi. Special Issue, 3, 287-300. doi: 10.14486/IJSCS291
• Arabacı, R. ve Çankaya, C. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin fiziksel aktivite düzeylerinin araştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 1-15. Erişim adresi: http://kutuphane.uludag.edu.
• Arslan, R. ve Ökten, A. (1994). Araştırma yöntemleri. İstanbul: YTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı İşliği.
• Austin, B., Hines, J. ve Veugelers, P. J. (2009). Body satisfaction and body weight: Gender differences and sociade mographic determinants. BMC PublicHealth, 1-7. doi: 10.1186/1471-2458-9-313
• Avalos, L., Tylka, T. L. ve Wood-Barcalow, N. (2005). The body appreciation scale: development and psychometric evaluation. Body Image, 2, 285-297. doi: 10.1016/j.bodyim.2005.06.002
• Bakalım, O. ve Taşdelen-Karçkay, A. (2016). Beden memnuniyeti ölçeği: Türk kadın ve erkek üniversite öğrencilerinde faktör yapısı ve psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derneği, 12(1), 410-422. doi: 10.17860/efd.38032
• Doğan, T. (2010). Sosyal görünüş kaygısı ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 151-159. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/
• Erdoğan, İ. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal görünüş kaygısı ve yeme tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ertürk, D.Y. (2006). Bedenin iki yanması: Bedenle iletişim, iletişimde beden. İletişim Fakültesi Dergisi, 24. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr
• Gautreau, C. M., Sherry, S. B., Mushquash, A. R. ve Stewart, S. H. (2015). Is self-critical perfectionism an antecedent of or a consequence of social anxiety, or both? A 12-month, three-wave longitudinal study. Personality and Individual Differences, 82, 125-130. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.03.005
• Gür, H. ve Küçükoğlu, S. (1992). Yaşlılık ve fiziksel aktivite. Bursa: Roche Yayınları.
• Harrıs, D. V. (1987). The female athlete. In J. R. May ve M. J. Asken (Edt.). Sport psychology: The psychological health of the athlete. New York: Pma, 99166.
• Hart, T. A. Flora, D. B. Palyo, S. A. Fresco, D. M. Holle, C. ve Heimberg, R. C. (2008). Development and examination of the social appearance anxiety scale. Assessment, 15, 48-59. Doi: 10.1177/1073191107306673
• Harter S. (1990). Processes underlying adolescent self-concept formation. In R. Montemayor, G. R. Adams, R. Gerald, T. P. Gullota (Edt.). From childhood to adolescence: A transitional period advances in adolescent development. ThousandOaks, California: Sage Publications.
• Johnson, P., Fallon, E., Harris, B. S. ve Burton, B. (2013). Body satisfaction is associated with transtheoretical model constructs for physical activity behavior change. Body Image, 10(2), 163-174. Doi: 10.1590/S0103-05822011000200013
• Kantanista, A. Osinski, W. Borowiec, J. Tomczak, M. Krol-Zielinska, M. (2015). Body image, BMI, and physical activity in girls and boys aged 14-16 Years. Body Image, 15, 40-43.
• Kurt, E., Özdilli, K. ve Yorulmaz, H. (2013 ). Body Image and Self-Esteem in PatientswithRheumatoidArthritis. Archivesof Neuropsychiatry, 50, 202-208.
• Lannantuono, A. C. ve Tylka, T. L. (2012). Interpersonal and intrapersonal links to body appreciation in college women: An exploratory model. Body Image, 9, 227-235. doi:10.1016/j.bodyim.2012.01.004
• Leary, M. R. ve Kowalski, R. M. (1995). The self-presentation model of socialphobia. In R. G. Heimberg, M. R. Liebowitz, D. A. Hope ve F. R. Schneier (Edt.). Social phobia: Diagnosis, assessment and treatment. New York: Guilford Press. pp. 94-112
• Memiş, U. A. ve Yıldıran, İ. (2008). Çocukluk ve ergenlikteki fiziksel aktivite deneyimleri ile yetişkinlikteki fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki ilişki. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 13-32. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gbesbd/issue/28040/297773
• Meral B. S. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal görünüş kaygısı ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Mülazımoğlu-Ballı, Ö. Aşçı, F.H. (2006). Sosyal fiziksel kaygı envanterinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 17: 11-19. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/151337
• Polat, G. (2014). Düzenli egzersiz yapan kadınlarda egzersizin benlik saygısı ve beden memnuniyeti üzerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş: s 73.
• Soylu, Y., Atik, F. ve Öçalan, M. (2017). Ergenlerin Sosyal Görünüş Kaygısı Düzeylerinin İncelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, SI(1), 38-45. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/392182
• Şimşek, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel ve nicel araştırma. DergiPark, 28-29.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2012). Faaliyet raporu: 2012 yılı. Erişim adresi http://www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=13458.
• Tabachnick, B. G. &Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.), Boston: Allynand Bacon.
• Tavazar, H., Erkaya, E., Yavaşı, Ö., Tez, Ö., Zerengök, D., Güzel, P. ve Özbey, S. (2014). Lise eğitimi alan genç erişkinlerin fiziksel aktivite ve yaşam kalitesi arasındaki farklılıklarının incelenmesi (Manisa ili örneği). International Journal of Science Culture and Sport, 2(1), 496-10. Doi: 10.14486/IJSCS122
• Vatansever, S. (2017). Lisanslı spor yapan ve yapmayan ergenlerin mental iyi oluş, benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı ve algılanan sosyal destek açısından karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul: s109. Erişim adresi: https://hdl.handle.net/20.500.12294/1181
• WHO-World HealthOrganization. (2000). Obesity: preventing and managing the global epidemic (No. 894). World HealthOrganization.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık