Koronavirüs (Covid-19) Pandemisinde Başlıca Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kriz Yönetiminin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 3, 1703 - 1715, 21.07.2020

Hasan Gül , Furkan Çelebi

https://doi.org/10.33206/mjss.719164

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın amacı 11 Mart 2020 tarihi itibariyle Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi yani küresel salgın olarak ilan edilen Yeni Tip Koronavirüs (Covid-19) hastalığına ilişkin Başlıca Gelişmiş Ülkelerin (İtalya, A.B.D., Birleşik Krallık, Japonya, Kanada, Fransa, Almanya) ve bazı Gelişmekte Olan Ülkelerin (Polonya, Türkiye, İran, Arjantin, Brezilya, Rusya, Malezya) kriz yönetim becerilerinin değerlendirilmesidir. Bu amaç doğrultusunda literatür ışığında “Pandemide Kriz Yönetimi Ölçeği” geliştirilmiştir. Bu değerlendirme yöntemine göre ülkelerin krizin başlangıcından itibaren ilk 14 günlük süredeki krize yönelik eylem ve tedbirleri incelenmiş ve IMF ekonomik sınıflandırmasına göre kıyaslanması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada belirlenen kapsama göre alınan kararlar ve erken uygulamalar kriz yönetiminde başarı kriteri olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Türkiye pandemide kriz yönetimini en iyi gerçekleştiren ülke olurken; Kanada, Fransa, Rusya ve Malezya ise son sırada yer almıştır. IMF sınıflandırması açısından bakıldığında ise Gelişmekte olan ülkelerin ortalaması Başlıca Gelişmiş Ülkelerden daha yüksek olarak hesaplanmıştır. İnsani Gelişme Endeksi açısından da buna paralel bir durum söz konusudur. İncelenen ülkeler bazında, ortalama olarak, gelişmekte olan ülkelerin başlıca gelişmiş yedi ülkeden daha başarılı kriz yönetimi gerçekleştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Koronavirüs, Covid-19, Kriz Yönetimi

Kaynakça

• Acar, Y., (2020). “Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgını ve Turizm Faaliyetlerine Etkisi”, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1): 7-21.
• Akdağ̆, M. ve Arklan, Ü., (2013). “Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi”, The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4): 33-55.
• Aksu, A. ve Deveci, S., (2009). “İlköğretı̇m Okulu Müdürlerı̇nı̇n Krı̇z Yönetı̇mı̇ Becerileri̇”, e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4(2): 448-464.
• Aksu, A., (2009). Krı̇z Yönetı̇mı̇ ve Vı̇zyoner Lı̇derlı̇k, Journal of Yasar University, 4(15): 2435-2450.
• Balboni, A., Battilani, M. and Prosperi, S., (2012). “The SARS-like Coronaviruses: The Role of Bats and Evolutionary Relationships with SARS Coronavirus”, New Microbiologica, 35: 1-16.
• Bulduklu, Y. ve Karaçor, S., (2017). “Sağlık Hizmetlerinde Kriz İletişimi ve Yeni Medya”, Atatürk İletişim Dergisi, 14, Sağlık İletişimi Özel Sayı, 279-296.
• Can, H., (2002). Organizasyon ve Yönetim. 6. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Can, H., (2005). Organizasyon ve Yönetim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Coombs, W. T., (2007). Crisis Management and Communications, Published by the Institute for Public Relations, December 2007.
• Cortegiani, A., Ingoglia, G., Ippolito, M., Giarratano, A. and Einav, S.(2020). “A systematic review on the efficacy and safety of chloroquinefor the treatment of COVID-19”, Journal of Critical Care, https://doi.org/10.1016/j.jcrc.2020.03.005
• Demirtaş, H., (2000). “Kriz Yönetimi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6(23): 353-373.
• Denis, M., Vandeweerd, V., Verbeke, R. and Van der Vliet, D., (2020). “Overview of Information Available to Support the Development of Medical Countermeasures and Interventions Against COVID-19”, https://rega.kuleuven.be/if/corona_covid-19. Transdisciplinary Insights- Living Paper.
• Garcia, H. F., (2006). “Effective Leadership Response to Crisis”, Strategy & Leadership, 34(1): 4-10.
• Haşit, G., (2000). İşletmelerde Kriz Yönetimi ve Türkiye’nin Büyük Sanayi İşletmeleri Üzerinde Yapılan Araştırma Çalışması, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Acık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Hittle, B. and Leonard, K. M., (2011). “Decision Making in Advance of a Supply Chain Crisis”, Management Decision, 49(7): 1182-1193.
• http://hdr.undp.org/
• http://hdr.undp.org/en/content/human-development-report-2019
• http://www.legislation.gov.uk/uksi/2020/289/contents/made
• http://www.moh.gov.my/index.php/pages/view/2019-ncov-wuhan
• http://www.president.ir/en
• http://www.salute.gov.it/nuovocoronavirus
• https://corona.cbddo.gov.tr/
• https://coronavirus.jhu.edu/map.html
• https://covid19.saglik.gov.tr/
• https://covid19.tubitak.gov.tr/
• https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/
• https://france-visas.gouv.fr/en_US/web/france-visas/professional-internship
• https://google.com/covid19-map/?hl=tr
• https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/covid19
• https://konstytucyjny.pl/jerzy-zajadlo-demokracja-deliberatywna-w-pulapce/
• https://web.archive.org/web/20200316025200/https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/haberler/ncov/2019- nCov_Hastal_Salk_alanlar_Rehberi.pdf
• https://web.archive.org/web/20200330182328/https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/afisler/COVID-19_Kitapcik_A6.pdf
• https://www.argentina.gob.ar/salud/coronavirus-COVID-19
• https://www.argentina.gob.ar/salud/noticias
• https://www.canada.ca/en/public-health/services/diseases/2019-novel-coronavirus-infection.html
• https://www.cas.go.jp/jp/influenza/novel_coronavirus.html
• https://www.deutschland.de/en/news/coronavirus-in-germany-informations
• https://www.gov.uk/guidance/coronavirus-covid-19-information-for-the-public
• https://www.grip.gov.tr/depo/saglik-calisanlari/ulusal_pandemi_plani.pdf
• https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-yasagi-genelgesi
• https://www.mhlw.go.jp/stf/seisakunitsuite/bunya/0000164708_00001.html
• https://www.pzh.gov.pl/
• https://www.rki.de/DE/Content/InfAZ/N/Neuartiges_Coronavirus/Ergaenzung_Pandemieplan_Covid.pdf? __blob=publicationFile
• https://www.ttb.org.tr/haber_goster.php?Guid=bffe89ae-3ea2-11ea-a1a2-6d7c2a5a4754
• https://www.un.org/en/sections/about-un/official-languages/index.html
• https://www.usa.gov/coronavirus
• https://www.weforum.org/agenda/2020/03/covid-responsible-businesses-during-the-coronavirus-pandemic/
• https://www.who.int/china/news/detail
• https://www.who.int/dg/speeches/detail
• https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
• https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
• https://www.worldometers.info/coronavirus/
• https://xn--80aesfpebagmfblc0a.xn--p1ai/
• Kadıbeşegil, S., (2001). Kriz Geliyorum Der! Kriz İletişimi ve Yönetimi. İstanbul: Mediacat Yayınları.
• Korkmazyürek, H. ve Basım, N., (2008). İş Modeli ve Kriz Yönetimi, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Li, X., Zai, J., Wang, X., Li, Y. (2020). “Potential of large ‘first generation’ human-to-human transmission of 2019-nCoV”, Journal of Medical Virology, 92: 448–454.
• Longstaff, P. H., and Yang, S., (2008). “Communication Management and Trust: Their Role in Building Resilience to “surprises” such as Natural Disasters, Pandemic Flu, and Terrorism”, Ecology and Society, 13(1): 3.
• Maya, İ., (2014). “Kamu İlkokullarında Yöneticilerin Sergiledikleri Kriz Yönetimi Beceri Düzeylerine İlişkin Öğretmen Görüşleri”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(23): 209-235.
• Men, K., Wang, X., Li, Y., Zhang, G., Hu, J., Gao, Y. and Han, H., (2020). “Estimate the Incubation Period of Coronavirus 2019 (COVID-19)”, medRxiv preprint doi: https://doi.org/10.1101/2020.02.24.20027474.
• Mitroff, I. I., (1994). “Crisis Management and Environmentalism: A Natural Fit”, California Management Review, Winter 1994, 101-113.
• Narbay, M. Ş., (2005). Kriz İletişiminde Halkla İlişkilerin Rolü̈. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü̈.
• Nishiura, H., Jung, S. M., Linton, N., Kinoshita, R., Yang, Y., Hayashi, K., Kobayashi, T., Yuan, B., Akhmetzhanov, A. R. (2020). “The Extent of Transmission of Novel Coronavirus in Wuhan, China, 2020”. Journal of Clinical Medicine, 9, 330, 1-5
• Panos, E., Dafni, P., Kostas, G. ve Zacharoula, M., (2009). “Crisis Management in The Health Sector; Qualities and Characteristics of Health Crisis Managers”, International Journal of Caring Sciences, 2(3): 105-107.
• Quah, T. R. and Hin-Peng, L., (2004). “Crisis Prevention and Management during SARS Outbreak”, Singapore Emerging Infectious Diseases, www.cdc.gov/eid, 10(2): 364-368.
• T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI, 2019-nCoV HASTALIĞI SAĞLIK ÇALIŞANLARI REHBERİ (Bilim Kurulu Çalışması) OCAK, 2020.
• Ul Haq, M., (1989). Human Development Report. United Nations Development Programme.
• Van der Heyden, L. and Nathanial, P., (2020). “A Crisis Management Blueprint for COVID-19”, https://knowledge.insead.edu/operations/a-crisis-management-blueprint-for-covid-19-13716, April 3, 2020.
• Wang, L. F., Shi, Z., Zhang, S., Field, H., Daszak, P., Eaton, B. T. (2006). “Review of Bats and SARS”, Emerging Infectious Diseases, 12, 1834.
• Xu, j., Zhao, S., Teng, T., Abdalla, A. E., Zhu, W., Xie, L., Wang, Y. and Guo, X., (2020). “Systematic Comparison of Two Animal-to-Human Transmitted Human Coronaviruses: SARS-CoV-2 and SARS-CoV”, Viruses, 12(244): 1-17.
• Zhu, N., Zhang, D., Wang, W., Li, X., Yang, B., Song, J., Zhao, X., Huang, B., Shi, W., Lu, R., Niu, P., Zhan, F., Ma, X., Wang, D., Xu, W., Wu, G., Gao, G. F., Phil, D. and Tan, W., (2020). “A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China, 2019”, The New England Journal of Medicine, 382(8): 727-733.