Türkçe Öğretmeni Adaylarının Adalet Kök Değerine Karşı Metaforik Algıları

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: Özel Sayı, 71 - 85, 31.12.2021

İsa Sarıçam , M. Kürşad Yangil

https://doi.org/10.33206/mjss.957577

Öz

Çalışmada Türkçe öğretmen adaylarının Türkçe Dersi Öğretim Programı (2018) bünyesinde yer alan adalet kök değerine ilişkin metaforik algılarını tespit etmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda Türkçe öğretmen adaylarının adalet algıları arasında benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmiştir. Adalet kök değerine ilişkin metaforik algılar bilimsel verilere dayalı olarak kategoriler halinde sunulmuştur. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılarak yapılandırılan araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 öğretim yılında Türkiye’nin 7 farklı bölgesindeki 7 farklı üniversitede öğrenim gören 139 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Veriler Google Forms aracılığıyla toplanmış, katılımcılardan “Adalet kök değeri …………. gibidir. Çünkü ……………….” ifadesinin uygun bir biçimde tamamlanması istenmiştir. Katılımcıların oluşturduğu metaforlar ve gerekçeleri nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizine uygun olarak yapılandırılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde katılımcılar adalet kök değerine ilişkin 78 adet geçerli metafor üretmiştir. Bu metaforlar ortak özellikleri bakımından sınıflandırılarak 7 kavramsal kategori altında toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre Türkçe öğretmen adayları adalet kavramına ilişkin algıları: En çok terazi metaforu ile kategorisel bağlamında ise: doğanın bir parçası olarak adalet başlığı altında toplandığı tespit edilmiştir. Türkçe öğretmen adaylarının adalet kavramını metaforlaştırırken doğadan, eşitlik kavramından, kılavuz olmasından, duygulardan, yapılardan ve aile faktöründen yararlandıkları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretmen adayları, Değerler eğitimi, Adalet, Kök değer, Metafor

Metaphoric Perceptions of Turkish Teacher Candidates against the Root Value of Justice

Öz

In the study, it was aimed to determine the metaphorical perceptions of Turkish teacher candidates regarding the root value of justice within the Turkish Course Curriculum (2018). In this context, similarities and differences have been determined between Turkish teacher candidates' perceptions of justice. The metaphorical perceptions of the root value of justice are presented in categories based on scientific data. The study group of the research, which was structured using the phenomenology design, which is one of the qualitative research methods, consists of 139 Turkish teacher candidates studying at 7 different universities in 7 different regions of Turkey in the 2020-2021 academic years. The data was collected via Google Forms, and the participants were asked to complete the statement “Root value of justice is ………. like this. Because ………………." This form was asked to be completed in an appropriate manner. The metaphors and justifications created by the participants were structured in accordance with content analysis, one of the qualitative research methods. As a result of the findings, the participants produced 78 valid metaphors about the root value of justice. These metaphors are classified in terms of their common features and gathered under 7 conceptual categories. According to the results of the study, Turkish teacher candidates' perceptions of the concept of justice: Mostly with the scale metaphor; In its categorical context, it has been determined that it is gathered under the title of justice as a part of nature. While metaphorizing the concept of justice, Turkish teacher candidates were found to benefit from nature, the concept of equality, being a guide, emotions, structures and family factor.

Anahtar Kelimeler

Turkish teacher candidates, Value education, Justice, Root value, Metaphor

Kaynakça

• Akbaş, Y. ve Gençtürk, E. (2013). Coğrafi bilgi sistemleri kavramına metaforik bakış. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 179-196.
• Beysenoğlu Ş. (1978). Ziya Gökalp Makaleler IX. İstanbul: Kültür Bakanlığı.
• Candan, D. G. ve Ergen, G. (2014). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 134-161.
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelken Yayınları.
• Güven, B. ve Soydaş, S. (2012). Öğrencilerin adalet ve hak kavramlarına ilişkin oluşturdukları metaforların hermeneutik yaklaşımla incelenmesi. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Marmara Üniversitesi. 12-14 Eylül 2012. İstanbul.
• Hökelekli, H. (2013). Değerler psikolojisi ve eğitimi ailede okulda toplumda. İstanbul: Timaş.
• Ildır, G. (2006). Hukuka giriş. Ankara: Nobel Yayınevi.
• İnel, Y., Urhan, E. ve Ünal, A. İ. (2018). Ortaokul öğrencilerinin adalet kavramına ilişkin metaforik algıları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 379-402.
• Kılcan, T. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin öğretim programlarında yer alan kök değerlerin önem sırasına ve eğitimine ilişkin görüşleri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 33-44.
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-6.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2003). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (Çev: G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma.
• MEB (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. ve Saldana, J. (2014). Qualititave data analysis: A methods sourcebook. New York: Sage.
• Namlı, Z. ve R. Sever. (Ed.) (2015). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara:Nobel Yayın Dağıtım, 351-375.
• Osler, A. ve Starkey, H. (1994). Fundamental issues in teacher education for human rights: a european perspective. Journal of Moral Education, 23(3), 349-360.
• Ozan, M. B. (2010). Okullarda sosyal adalet kavramına ilişkin öğretmenlerin ürettikleri meteforlar. Education Sciences, 5(1), 140-157.
• Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü. İstanbul: MEB Yayınları.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
• Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Sarp, N. ve Tosun, A. (2011). Duygu ve otobiyografik bellek. Psikiyatride güncel yaklaşımlar, 3(3) 446-465.
• Sezal, İ., (1981). Sosyal bilimlerde temel kavramlar. Ankara: Birlik Yayınları.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Topal, Y. (2019). Değerler eğitimi ve on kök değer. Mavi Atlas, 7(1), 245-254.
• Töremen, F. ve Tan, Ç. (2010). Eğitim örgütlerinde adalet: kavramsal bir çözümleme. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 58-70.
• Türk Dil Kurumu, TDK. (2021). Güncel Türkçe Sözlük. Erişim: 14.03.2021. Ankara: TDK. https://sozluk.gov.tr/
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.