Examination of the Subjects of Intangible Cultural Heritage to Interdisciplinary Studies: The Case of Ebru Art

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 3, 1111 - 1125, 26.07.2022

Turgut Türkoğlu Erdem Baydeniz

https://doi.org/10.33206/mjss.999997

Öz

The aim of this study is to examine the interdisciplinary studies of the art of marbling, which was included in the UNESCO’s Convention for the Protection of the Intangible Cultural Heritage in 2014. Articles in Turkish and foreign literature were examined. Various databases (EBSCO, Scopus, ULAKBİM TR Index, SOBIAD, Web of Science, YOK Academic, Google Scholar) were searched using relevant keywords to reach academic studies on marbling. In addition, it was tried to reach different studies by going to the bibliography of each study. As a result of the literature review conducted since September 1, 2021, a total of 234 studies, including 47 postgraduate theses, 74 articles and 113 papers, were reached. The sources obtained were evaluated according to various data such as publication year, publication place, publication language, author information, keywords, and turned into tables and graphics. As a result of the study, the art of marbling; It has been determined that it is the subject of various disciplines, especially fine arts, handicrafts, archive, art history, health, but there are still deficiencies in the literature.

Anahtar Kelimeler

Marbling Art, Turkish Art of Marbling, Intangible Cultural Heritage

Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurlarının Disiplinlerarası Çalışmalara Konu Edilirliğinin İncelenmesi: Ebru Sanatı Örneği

Öz

Bu araştırmanın amacı 2014 yılında UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Listesi’ne kaydedilen ebru sanatının disiplinlerarası çalışmalara konu edilirliğinin incelenmesidir. Bu doğrultuda ebru sanatı ile ilgili Türkçe literatürde yer alan lisansüstü tez çalışmaları ile Türkçe ve yabancı literatürde yer alan akademik makaleler ve bildiriler incelenmiştir. Ebru sanatı ile ilgili akademik çalışmalara ulaşabilmek için ilgili anahtar kelimeler kullanılarak çeşitli veri tabanları (EBSCO, Scopus, ULAKBİM TR Dizin, SOBIAD, Web of Science, YÖK Akademik, Google Akademik) taranmıştır. Ayrıca ulaşılan her çalışmanın kaynakçası incelenerek farklı kaynaklara gidilmeye çalışılmıştır. 1 Eylül 2021 tarihi itibariyle yapılan kaynak taraması sonucunda 47 lisansüstü tez, 74 makale ve 113 bildiri olmak üzere toplam 234 çalışmaya ulaşılmıştır. Elde edilen kaynaklar yayın yılı, yayın yeri, yayın dili, yazar bilgileri, anahtar kelimeler gibi çeşitli verilere göre değerlendirilerek tablo ve grafik haline getirilmiştir. Çalışma sonucunda ebru sanatının; güzel sanatlar, el sanatları, arşiv, sanat tarihi, sağlık gibi disiplinler başta olmak üzere çeşitli disiplinlere konu edildiği ancak literatürde henüz eksikliklerin bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ebru Sanatı, Türk Kâğıt Süsleme Sanatı, Somut Olmayan Kültürel Miras

Kaynakça

• Acar, R. & Boulanger, P. (2006). Digital Marbling: A Multiscale Fluid Model. Transactions on Visualization and Computer Graphics, (12), 600-614.
• Açıkgözoğlu, A. C. (2010). Necmeddin Okyay’ın “Eski Ebrulardan Örnekler” Albümü. Atatürk Üniversitesi Sanat Dergisi, (18), 17-25.
• Adıbelli, T. S. (2005). Dekoratif Ürünlerde Ebru. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Akgün, B. T. (2004). The Digital Art of Marbled Paper. Leonardo Journal of the International Society for the Arts, Sciences and Technology, 37(1), 49-52.
• Akhan, L. U. ve Atasoy, N. (2017). Impact of Marbling Art Therapy Activities on the Anxiety Levels of Psychiatric Patients. Journal of Human Sciences, 14(2). 2121-2128.
• Alparslan, E. (2013). “Ebru” ile Ciltlenmiş El Yazması Eser Ciltlerinin İncelenmesi (Kütahya Vahit Paşa Yazma Eser Kütüphanesi Örneği). E-Journal of New World Sciences Academy, 8(4), 368-378.
• Altıntaş, K. M. (2016). Kaybolmaya Yüz Tutmuş Geleneksel El Sanatkârlarının Karşı Karşıya Bulunduğu Ticari Sorunların Analizi. Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (77). 157-182.
• Aral, N., Kayabaşı, N., Bıçakçı, M. Y., Aydın, A. ve Mutlu, B. (2012). Study of Effect of Ebru Training on the Developmental Areas of Children Aged Under Five. Procedia Social and Behavioral Sciences, (51). 296-300.
• Babaoğlu, T. A. (2017). Türk Ebrûsu. İstanbul: Klasik Türk Sanatları Vakfı Yayınları.
• Begiç, H. N. (2015). UNESCO Dünya Kültürel Miras Listesinde Yer Alan Geleneksel Türk Ebru Sanatı’nda Yeni Yorumlar. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (37), 587-605.
• Birol, İ. A. (2020). “Ebrû” ve Geçmişte Yaşananlar. Lale Kültür, Sanat ve Medeniyet Dergisi, (2), 130-139.
• Bostancıoğlu, B. ve Kahraman, M. E. (2017). Sanat Terapisi Yönteminin ve Tekniklerinin Sağlık-İyileştirme Gücü Üzerindeki Etkisi. Beykoz Akademi Dergisi, 5(2), 150-162.
• Can, Y. ve Gün, R. (2015). Ana Hatlarıyla Türk İslâm Sanatları ve Estetiği. İstanbul: Kayıhan Yayınları.
• Çetin, M. E. ve Ulugöl, F. (2017). Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylere Ebru Yapma Becerisinin Öğretiminde Video Modelle Öğretimin Etkililiği. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 234-251.
• Çil, E., Çelik, K., Maçın, T., Demirbaş, G. ve Gökçimen, Ö. (2014). Enhancing Science Teaching through Performing Marbling Art Using Basic Solutions and Base Indicators. Science Activities Classrooms Projects and Curriculum Ideas, 51(4), 136-145.
• Dere, Ö. F. (2007). Ebrû Sanatı. İstanbul: İSMEK Yayınları.
• Derman, M. U. (1977). Türk Sanatında Ebru. İstanbul: Akbank Yayınları.
• Derman, M. U. (1994). Ebru. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 10. İstanbul: Güzel Sanatlar Matbaacılık.
• Derman, M. U. (2007). Okyay, Mehmed Necmeddin. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 33, 343-345.
• Erer, S. ve Atıcı, E. (2010). Selçuklu ve Osmanlılarda Müzikle Tedavi Yapılan Hastaneler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 36(1), 29-32.
• Gülgen, H. (2016). Türk Ebru Tarihi’nde Ustalar ve Üslup Değişimi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25(1), 153-183.
• Gür, Ç. (2012). Turkish Marbling and Gifted Children. Macrothink Institute International Journal of Learning & Development, 2(6). 86-92.
• Jin, X., Chen, S. & Mao, X. (2007). Computer - Generated Marbling Textures: A GPU-Based Design System. Computer Graphics and Applications, 27(2), 78-84.
• Kıratlı, A. D. (2010). Geleneksel Türk Sanatlarının İlköğretim Görsel Sanatlar Eğitimi Dersinde Uygulanması: “Ebru” Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 109-114.
• Kutlu, M. M. (2009). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Eğitime Yönelik İlk Adım: Halk Kültürü Dersi. Milli Folklor Dergisi, (82), 13-18.
• Kürtüncü, M., Utaş Akhan, L. ve Çelik, S. (2014). Geleneksel Türk Ebru Sanatının Kronik Hastalığı Olan Çocukların Terapisi Üzerine Etkisi. International Journal of Human Sciences, 11(2), 598-608.
• Lu, S., Jin, X., Jaffer, A., Gao, F. & Mao, X. (2017). Solid Mathematical Marbling. Computer Graphics and Applications, 37(2), 90-98.
• Mao, X., Suzuki, T. & Imamiya, A. (2003). Atelierm – A Physically Based Interactive System For Creating Traditional Marbling Textures. 1st International Conference on Computer Graphics and Interactive Techniques in Australasia and South East Asia. Melbourne Australia, 11-14 February 2003.
• Oğuz, M. Ö. (2018). Somut Olmayan Kültürel miras Nedir?. (3. Baskı). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Özçimi, S. (2012). Gelenekli Ebru Sanatımız. Bursa’da Zaman, (3). 98-105.
• Özkafacı, A. A. ve Eren, N. (2020). Effect of Art Psychotherapy Using Marbling Art on Depression, Anxiety, and Hopelessness in Female Survivors of Domestic Violence with PTSD. The Arts in Psychotherapy, (71). 1-11.
• Parlak, Y. (2012). Ebru Sanatçısı Alparslan Babaoğlu ve Hocası Mustafa Düzgünman. Akdeniz Sanat Dergisi, 5(9), 97-111.
• Pelit, E. ve Türkoğlu, T. (2017). Somut Olmayan Kültürel Miras Değerlerinin Turizme Yansımaları: Ebru Sanatı Üzerine Bir İnceleme. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1). 101-118.
• Pelit, E. ve Türkoğlu, T. (2020). Somut Olmayan Kültürel Miras Kaynaklarının Turizm Çekiciliği Kapsamında Değerlendirilmesi: Ebru Sanatı Örneği. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(1). 1-30.
• Sakin. N. (2013). Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi’nde Bulunan Ebrû Kaplı Defterler. Turkish Studies, 8(7), 537-550.
• Serin, A. Y. (2008). Geleneksel Türk Ebru Sanatında Kronolojik Gelişim Süreci ile İlgili Bir Değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, (26), 97-105.
• Sobacı, A. (2001). Klasik Türk Ebru Sanatı ve Kompozisyon. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Somakcı, P. (2003). Türklerde Müzikle Tedavi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(15), 131-140. Sungur, N. (1994). Sanat ve Kimya Birarada Ebru. Bilim ve Teknik Dergisi, (316), 54-59.
• Taşatan, U. (2019). Süleymaniye Kütüphanesi Ebru Koleksiyonundaki Mustafa Düzgünman Ebruları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Tiryaki, Y. (2021). Türk Ebrûculuğunda Klasik-Modern veya Gelenekli-Gelenek Dışı Bir Tasnifin Yapılması Hakkında. Lale Kültür, Sanat ve Medeniyet Dergisi, (4), 130-141.
• Türkoğlu, T. (2019). Somut Olmayan Kültürel Miras Kaynaklarının Turizm Çekiciliği Kapsamında Değerlendirilmesi: Türk Kâğıt Süsleme (Ebru) Sanatı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Türkoğuz, S. ve Yayla, Z. (2010). Science Teachers’ İnsights Toward Using Marbling Art Activity for Teaching of Chemical Concepts in Science and Technology Course. Procedia Social and Behavioral Sciences, (9), 2033-2041.
• UNESCO. (2021). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. https://www.unesco.org.tr/Pages/181/177/ (Erişim Tarihi: 02.09.2021).
• Ünlü, E. (2018). Osmanlı Döneminde Zihin Yetersizliği Olan Bireyler. Turkish Studies, 13(27), 1563-1574.
• Xu, J., Mao, X. & Jin, X. (2008). Nondissipative Marbling. IEEE Computer Graphics and Applications, 28(2), 35-43.
• Yazan, I. (1986). Ebru Sanatı. Antika Dergisi, (14), 40-46.
• Yiğit, N. ve Bülbül, M. S. (2009). The Possibility of Teaching Some Astrophysics Subjects with Marbling Art. Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies, 1(3), 103-113.