Examining Attitude toward Teaching as a Predictor in the Relationship between Career Stress and Career Engagement: The Example of Necmettin Erbakan University Pedagogical Formation Students

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 613 - 620, 27.04.2023

Emre Emrullah Boğazlıyan S.barbaros Yalcin Selahattin Avşaroğlu

https://doi.org/10.33206/mjss.1146653

Öz

The aim of the study is to examine the effect of career stress and professional attitude towards the teaching profession on the career commitment of pre-service teachers. The group research consists of 564 pre-service teachers taking formation education at Necmettin Erbakan University. In the study, the personal information form developed by the researchers, Career Stress Scale adapted into Turkish by Özden and Sertel-Berk, Career Commitment Scale adapted into Turkish by Korkmaz, Kırdök, Alkal, and Akça, and the Attitude Towards Teaching Profession Scale developed by Kahramanoğlu, Yokuş, Cücük, Vural and Şiraz were used. According to the findings of the study, there was a significant and positive relationship between career commitment and attitude toward teaching. On the other hand, there was a significant and negative relationship between career commitment and career stress. In addition, regression analysis revealed a significant regression model and explained 37% of the variance in the dependent variable. Accordingly, attitude towards the teaching profession predicts the dependent variable positively and significantly. In addition, the independent variable career stress predicts the dependent variable career commitment negatively and significantly. In line with these analyses, it can be said that the career stress of pre-service teachers has a significant negative effect on their career commitment, while their attitude towards the teaching profession has a significant positive effect.

Anahtar Kelimeler

Career Engagement, Career Stress, Attitude Towards Teaching Profession

Kariyer Stresi ve Kariyer Adanmışlığı İlişkisinde Bir Yordayıcı Olarak Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumun İncelenmesi: Necmettin Erbakan Üniversitesi Pedagojik Formasyon Öğrencileri Örneği

Öz

Bu çalışmada öğretmen adaylarının kariyer stresi ve öğretmenlik mesleğine yönelik mesleki tutumunun kariyer adanmışlıklarına olan etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde formasyon eğitimi alan 564 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada, araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu, Özden ve Sertel-Berk tarafından Türkçeye uyarlanan Kariyer Stresi Ölçeği, Korkmaz, Kırdök, Alkal ve Akça tarafından Türkçeye uyarlanan Kariyer Adanmışlık Ölçeği ve Kahramanoğlu, Yokuş, Cücük, Vural ve Şiraz tarafından geliştirilen Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre kariyer adanmışlığı ile öğretmenlik tutumu arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki Diğer taraftan kariyer adanmışlığı ile kariyer stresi arasında anlamlı ve negatif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca yapılan regresyon analizi ile anlamlı bir regresyon modeli ve bağımlı değişkendeki varyansın %37’sini açıkladığı belirlenmiştir. Buna göre öğretmenlik meslek tutumu bağımlı değişkeni olumlu ve anlamlı olarak yordamaktadır. Ayrıca bağımsız değişken kariyer stresi bağımlı değişken kariyer adanmışlığını negatif ve anlamlı yordamaktadır. Yapılan bu analizler doğrultusunda öğretmen adaylarının kariyer streslerinin kariyer adanmışlıklarını negatif yönlü anlamlı düzeyde etkilediği, öğretmenlik mesleğine yönelik tutumun ise olumlu anlamlı düzeyde etkilediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kariyer Adanmışlığı, Kariyer Stresi, Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum

Kaynakça

• Alabay, M. B. ve Yalçın, S. B. (2021) Ergenlerin tercih ettiği kitaplarda yer alan başkahramanların mesleklerinin incelenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 90-100.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M. E. ve Kahraman, A. (2005). teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
• Chudzicka-Czupała, A., Chrupała-Pniak, M., & Grabowski, D. (2014). Why may teachers become cynical at work? Predictors of organizational cynicism among polish teachers–research report. Stanisław Juszczyk, 262.
• Crant, J.M. (2000). Proactive behavior in organizations. Journal of Management, 26(3), 435-462.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (Çev: H. Ekşi). İstanbul: Edam.
• Cüceloğlu, D. (2012). İnsan ve davranışı. Psikolojinin temel kavramları (30. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çakır, Ö., Erkuş, A. ve Kılıç, F. (2000). Mersin üniversitesi 1999-2000 yılı öğretmenlik meslek bilgisi programının (ÖMBP) çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Araştırma Fonu Saymanlığı EF (ÖÇ) 2000-1 Nolu Araştırma Projesi.
• Çiçek-Sağlam, A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 59-69.
• Eren, B., Çelik, M. ve Oğuz, A. (2014). Türkiye’de öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 359-370.
• Fay, D. ve Kamps, A. (2006). Work characteristics and the emergence of a sustainable workforce: Do job design principles matter? Gedrag & Organisatie, 19, 184-203.
• Freedman, J. L., Sears, D. O. ve Carlsmith J. M. (1989). Sosyal psikoloji (Çev: A. Dönmez). İstanbul: Ara Yayıncılık..
• Gizir, C. A. (2005). Orta Doğu Teknik Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin problemleri üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 196-213.
• Göçen, A. (2019). Öğretmenlerin anlam, meslek sürdürme, stres ve tükenmişlik durumlarının ruhsal yaşamları yönünden değerlendirilmesi. Kastamonu Education Journal, 27(4), 1383-1395. doi:10.24106/kefdergi.2479
• Günay, A. ve Çelik, R. (2019). Kariyer stresinin psikolojik iyi oluş ve iyimserlik değişkenleriyle yordanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(33), 205- 217.
• Güney, S. (2004). Açıklamalı yönetim-organizasyon ve örgütsel davranış terimleri sözlüğü. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hall, D. T. (2002). Careers in and out of organizations. Thousand Oaks: Sage Publications.
• Hall, D.T. (1994). Career Development. The International Library of Management. ŞEHİR: Dartmouth Publication.
• Hirschi, A. (2014). Hope as a resource for self-directed career management: Investigating mediating effects on proactive career behaviors and life and job satisfaction. Journal of Happiness Studies, 15(4), 1495-1512. doi: 10.1007/s10902-013-9488-x.
• Hirschi, A. ve Freund, P. A. (2014). Career engagement: Investigating intraindividual predictors of weekly fluctuations in proactive career behaviors. The Career Development Quarterly, 62, 5-20. doi: 10.1002/j.2161- 0045.2014.00066.x.
• Hirschi, A. ve Jaensch, V. K. (2015). Narcissism and career success: Occupational self-efficacy and career engagement as mediators. Personality and Individual Differences, 77, 205-208. doi: 10.1016/j.paid.2015.01.002
• Hirschi, A., Freund, P. A. ve Herrmann, A. (2014). The Career Engagement Scale: Development and validation of a measure of proactive career behaviors. Journal of Career Assessment, 22(4), 575-594.
• İpek, C. ve Bayraktar, Ş. (2004). Aday öğretmenlerin fen bilimleri ve sosyal bilimlere bakışları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 35-50.
• Jaensch, V. K., Hirschi, A. ve Spurk, D. (2016). Relationships of vocational interest congruence, differentiation, and elevation to career preparedness among university students. Zeitschrift für Arbeits- und Organisationspsychologie, 60(2), 79–89. doi: 10.1026/0932-4089/a000210.
• Kahramanoğlu, R., Yokuş, E., Cücük, E., Vural, S. Ve Şiraz, F. (2018). Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutum Ölçeği (ÖMYTÖ) Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 13(11), 1669-1686
• Korkmaz, O., Kırdök, O., Alkal, A. ve Akça, M.Ş. (2020). Kariyer Adanmışlık Ölçeği: Proaktif kariyer davranışlarının ölçümünün geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Social Sciences Studies Journal, 6(72), 4668- 4677.
• Lin, N. (1976). Foundations of social research. Mc GrawHill.
• Özden, K. ve Sertel-Berk, Ö. (2017). Kariyer Stresi Ölçeği’nin (KSÖ) Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin sınanması. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 37(1), 35-51.
• Palabıyık, N. ve Yücel, İ. (2018). Bir iş yerinde beyaz ve mavi yakalı çalışanların kariyer çıpaları ile proaktif iş davranışları arasındaki ilişkinin karşılaştırılması. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UIK Özel Sayısı , 41-56 .
• Polat, H., Demirkol, M. ve Özdemir, T. Y. (2019). Öğretmen atama kriterlerine ilişkin pedagojik formasyon eğitimi öğrencilerinin görüşleri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1515-1530.
• Seferoğlu, A. S. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe yönelik tutumları. Mart 2004’ de Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından yapılan XII. Eğitim Bilimleri Kongresinde sunulan bildiri. Cilt 1, s.413. Ankara.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü (TDK), http://www.tdk.gov.tr/ (Erişim Tarihi, 02 Mart 2022).
• Veldhoven, M. ve Dorenbosch, L. (2008). Age, proactivity and career development. Career Development International, 13(2), 112-131. doi: 10.1108/13620430810860530.