Analysis of the Practices of the Organization of Turkish States Countries for their Citizens Living Abroad

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 677 - 690, 27.04.2023

Ahmet Tokmak , İlyas Kara

https://doi.org/10.33206/mjss.1251578

Cited By: 4

Öz

Turks who have left their geographies and created diaspora in different countries due to a variety of reasons throughout history have become a politically, socially and economically significant power with a potential of 20 million people in the present day. Today, the existing political borders and completion of the construction of nation states have escalated the reality of migration into a different dimension. Migrations that continue to take place due to reasons such as wars, state of chaos within the country, epidemics and economic factors also increase the significance of activities to be carried out against diaspora even further every passing day. In this context, Organization of Turkic States subsists as a strategic institution for Turkic states to reveal their potential. Considering the historical background, the painful independence process of the member states of Organization of Turkic States has raised special awareness on developing citizenship consciousness, besides their independence. Today, this awareness impacts on the politics and activities of the member states against their cognates. This paper aims to discuss the diaspora policies of Turkey, Azerbaijan, Kyrgyzstan, Kazakhstan and Uzbekistan that are the member states of Organization of Turkic States in terms of general structure and functioning. Data of the study which was carried out as qualitative research were chosen from the news served on official communication networks of the abovementioned states. According to the study results, it was determined that the understanding that one nation may not have more than one diaspora in the Turkic world gained strength every passing day and this condition channeled the diaspora policies of the states.

Anahtar Kelimeler

Organization of Turkic States, Diaspora, Turkic Diaspora, Turkic World, Citizenship

Türk Devletleri Teşkilatı Ülkelerinin Yurtdışında Yerleşik Yaşayan Vatandaşlarına Yönelik Uygulamalarının Analizi

Öz

Tarih boyunca çeşitli sebeplerle yaşadıkları coğrafyalardan ayrılarak farklı ülkelerde diaspora oluşturan Türkler bugün 20 milyon kişilik potansiyeli ile siyasi, toplumsal ve ekonomik olarak önemli bir güç haline gelmişlerdir. Günümüzde ise var olan siyasi sınırlar ve ulus devletlerin inşa sürecinin tamamlanması göç gerçeğini farklı bir boyuta taşımıştır. Yaşanan savaşlar, ülke içinde gerçekleşen karmaşa ortamı, salgın hastalıklar, ekonomik faktörler vb. sebeplerle gerçekleşmeye devam eden göçler diasporalara yönelik yürütülecek faaliyetlerin önemini her geçen gün daha da arttırmaktadır. Bu kapsamda Türk Devletleri Teşkilatı Türk dünyası ülkelerinin potansiyellerini ortaya çıkarması açısından stratejik bir kurum olarak varlığını sürdürmektedir. Tarihsel arka planlarına bakıldığında Türk Devletleri Teşkilatı üye ülkelerinin bağımsızlık süreçlerinin acılı ve sancılı süreci bağımsızlıklarıyla birlikte vatandaşlık bilincinin geliştirilmesi konusunda özel bir farkındalık ortaya çıkarmıştır. Bu farkındalık günümüzde üye ülkelerin soydaşlarına yönelik politikalarına ve faaliyetlerine etki etmektedir. Bu çalışmada Türk Devletleri Teşkilatı üye ülkeleri olan Türkiye, Azerbaycan, Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan devletlerinin diasporalarına ilişkin politikaları genel yapı ve işleyiş açısından ele alınmaya çalışılmıştır. Nitel bir araştırma olarak yürütülen bu çalışmanın verileri ilgili ülkelerin resmi iletişim ağlarında servis edilen haberlerden seçilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre Türk dünyasında tek milletin birden fazla diasporası olmaz anlayışının her geçen gün güç kazandığı ve bu durumun ülkelerin diaspora politikalarına yön verdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Devletleri Teşkilatı, Diaspora, Türk Diasporası, Türk Dünyası, Vatandaşlık

Kaynakça

• ACİK (2023). Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. https://www.stat.gov.az/?lang=az
• Agunias, D. R. (Ed.) (2009). Closing the distance: How governments strengthen ties with their diasporas. Washington, DC: Migration Policy Institute.
• Akın, Ü. (2018). Çarlık Dönemi Rus Azerbaycanı’nda Eğitim . OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 2193-2215 . DOI: 10.26466/opus.447204
• Alimbekov, A. (1996). Kırgız Etnopedogogikası, 1.Cilt, Bişkek.
• Atalay, İ. (2010). Avrupa’da Türklere Karşı Önyargıların Tarihsel Gelişimi Ve Bunların Yazınsal Yapıtlarda Yansıması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 39-48 .
• Aydın, E. (2021). Almanya’ya işçi göçü kapsamında diaspora kadın belleği ve Nil Yalter’in “Şu Gurbetlik Zor Zanaat Zor” isimli projesi . İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 7(2), 166-177 . DOI: 10.22252/ijca.1023792
• Bal, H. (tarihsiz). Türkistan Tarihi. İstanbul üniversitesi açık ve uzaktan eğitim fakültesi tarih lisans programı ders notu. 01.01.2023 tarihinde https://l24.im/1DJQK adresinden erişim sağlandı.
• Bay, E. , Alimbekov, A. , Mete, M. , Cücük, E. ve Yokuş, E. (2017). Türk dünyası birliği algısı. Gazi Akademik Bakış, 11(21), 55-85 . DOI: 10.19060/gav.379576
• Bayram, A. (2022). Almanya’ya göç eden türk işçilerinin kültürel bir grup olarak ilk teşkilatlanma süreci (Yüksek Lisans Tezi) Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Bedirhan, Y. (2019). İslam öncesi Türk tarihi ve kültürü. Eğitim Yayınevi.
• Bostanova, A. (2022). Kazak Türkleri ve Türkiye Türkleri arasındaki kültürel benzerlikler ve farklılıklar. YAZIT Kültür Bilimleri Dergisi, 2(1), 119-129 . DOI: 10.29228/yazitdergisi.9
• Cazes, E. (1904). Histoire, Cours élémentaire, Librairie Ch. Delagrave, Paris.
• CSGB (2022). T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü. Türk Devletleri Teşkilatı’nın 2’inci Diaspora Forumu Bursa’da Düzenlendi (csgb.gov.tr)
• Çapa, M. (2019). Sovyetler Birliği’nin Dağılması: Kazakistan Cumhuriyeti’nin Bağımsızlık Sürecinde Türkiye- Kazakistan Münasebetleri. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-23. DOI: 10.33207/trkede.517337
• Delican, B. ve Kaya, T. T. (2021). 21. yüzyılda Türkistan algısı: Eğitim fakültesi öğrencilerinin perspektifinden bir değerlendirme. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1552-1563 . DOI: 10.33206/mjss.807973
• Doğan, L. (2000). Kırgız atasözlerinin sınıflandırılması. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 9. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tdded/issue/12713/154755
• Durmuş, İ. (2017). Türk adının ortaya çıkışı, anlamı ve yayılışı. Gazi Akademik Bakış, 10(20), 37-47. DOI: 10.19060/gav.321022
• Ekrem, N. H. (1997). Çin kaynaklarına göre milattan önceki Türklerin yurdu. Erdem, 27, 1013-1032 .
• Erdoğan, S. S. (2018). Dünyada girişimci diaspora stratejileri: Türkiye için öneriler (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Gönenç, L. (1998). Azerbaycan anayasası üzerine notlar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 47, 0-0
• Gürbüz, Y. E. (2019). Özbekistan’da tarihyazımı ve millî kimlik. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 19(2), 277-301 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/egetdid/issue/50828/625377
• Hopyar, Z., Topal, F. ve Tauscher, S. (2022). Diaspora kavramı ve Türkiye’nin diaspora politikasına yönelik üniversite öğrencilerinin algısı. Journal of Political Administrative and Local Studies, 5(1), 46-65.
• Kafkasyalı, A. (2012). Bağımsızlıklarının 20. yılında Kazakların Azakların İstiklâl Mücadelesi Tarihine Bir Bakış. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 12(1), 167-192.
• Kara, F. (2021). Rusya’nın Orta Asya’ya (Türkistan) Yönelik Politikalarının Dönemlere Göre Değişimi. İKSAD Publishing House
• Kavuncu, O. (2018). Özbek Diasporası . Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi , 2 (1) , 28-37 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/asyar/issue/38989/456617
• Kemaloğlu, İ. (2015). Rusların Gözüyle Türkler. İstanbul: Kanküs Yayınları.
• KCUİB, (2023). Kazakstan Respublikasj Strategiqlık zhosparlau zhәne reformalar agenttіgі uluyyuk statistika bürosı.https://stat.gov.kz/
• KUİK, (2022). Kırgız Respublikasının Uluttuk statistika komiteti. http://www.stat.kg/
• Kuliyeva, K. (2013). Türkler’in, T. Azeri ve Irak Türkmanlarının Bİr Sıra Eski Gelenekler, ve Merasimleri Üzerİne. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, 91.
• Mendikulova, G. (2013). Kazakistan'ın Diaspora Politikası. TASAM, Erişim tarihi: 01.03.2023. https://tasam.org/tr- TR/Icerik/26799/kazakistanin_diaspora_politikasi sayfa
• Ortaylı, İ. (2020). Türklerin tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ospanova, K. (2010). Türk ve Kazak hukukunda vatandaşlıkla ilişkinin kesilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi
• ÖCDİK (2023). O‘Zbekıston Respublıkası Prezıdentı Huzurıdagı Statıstıka Agentlıgı. https://stat.uz/uz/
• Sağlam, E. (2020). Diaspora politikalarına yönelik çağdaş kuramsal yaklaşımlar ve Türk diaspora politikası. OPUS International Journal of Society Researches, 16(27), 744-774 . DOI: 10.26466/opus.747426
• Tazhkuran, N. (2018). Orta Asya'da yaşanan göçler (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Ünlü, H. (2021) Bir sosyal hareket olarak Hindistan diasporası: Körfez ülkeleri örneği. Turkish Journal of Diaspora Studies, 1(1), 80-99. DOI: 10.52241/TJDS.2021.0006
• Wakizaka, K. (2014). Orta Asya’da devlet inşası ve devlet-diaspora ilişkileri: Kazaklar ve Özbekler Örneği. III. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiri Kitabı, 3, 109-122
• Wang Kuo, W. (1956). Wang-Kuarı T ’ang Araştırmalar, Wen-hua Neşriyat Şirketi, Tai-pei 1968, s. 564-568
• Yaldız, F. (2013). Diaspora kavramı: Tarihçe, gelişme ve tartışmalar . Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 18(18), 289-318.
• Yüce, M. & Khamrabaeva, L. (2020). Özbek Türklerinin milli geleneklerine genel bakış. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi , 319-341 .
• Zenkovsky, S. A. (1983). Rusyada PanTürkizm ve Müslümanlık (Çev: İ. Kantemir). İstanbul: Üçdal Neşriyat.