ORTAOKULLARDA AHLAK EĞİTİMİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 14, 321 - 337, 31.12.2024

Fatih Bayir , Celal Teyyar Ugurlu

https://doi.org/10.56677/mkuefder.1522139

Öz

Ahlak eğitimi, bireyin toplumsal uyumunu ve ahlaki gelişimini destekleyen önemli bir süreçtir. Bu nitel çalışma, Hatay ilindeki 15 ortaokul öğretmeninin ahlak eğitimine ilişkin görüşlerini incelemektedir. Yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla toplanan veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, öğretmenlerin ahlakı toplumsal değerler ve normlar çerçevesinde şekillenen dinamik bir olgu olarak algıladıklarını ortaya koymuştur. Öğretmenler, ahlak eğitiminin aile, okul ve toplum iş birliğiyle bütüncül bir yaklaşım gerektirdiğine inanmaktadır. Okul ortamında ahlak eğitimi, öğrencilere doğru davranışları kazandırmayı, karakter gelişimini desteklemeyi ve erdemli bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Öğretmenler, ahlak eğitiminde rol model olmanın ve öğrencilere rehberlik etmenin önemini vurgulamaktadır. Ayrıca, ahlak eğitiminin ders programlarında daha fazla yer alması ve teorik bilgilerin ötesine geçerek uygulamaya yönelik etkinliklerle zenginleştirilmesi gerektiğini belirtmektedirler. Bu çalışma, öğretmenlerin ahlak eğitimine ilişkin görüşlerini sunarak, eğitim politikalarının geliştirilmesine ve öğretmenlerin mesleki gelişimine katkı sağlayabilecek önemli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ahlak eğitimi, öğretmen görüşleri, nitel araştırma, içerik analizi, ortaokul

TEACHERS OPINIONS ON MORAL EDUCATION IN SECONDARY SCHOOLS

Öz

Moral education is an important process that supports an individual's social cohesion and moral development. This qualitative study examines the views of 15 secondary school teachers in Hatay province on moral education. The data collected through semi-structured interviews were analyzed using content analysis. The results of the study revealed that teachers perceive morality as a dynamic phenomenon shaped by social values and norms. Teachers believe that moral education requires a holistic approach with the cooperation of family, school and society. Moral education in the school environment aims to help students acquire the right behaviors, support character development and raise virtuous individuals. Teachers emphasize the importance of being role models and guiding students in moral education. They also state that moral education should be included more in the curriculum and should go beyond theoretical knowledge and be enriched with practical activities. By presenting teachers' views on moral education, this study provides important information that can contribute to the development of educational policies and the professional development of teachers.

Anahtar Kelimeler

Moral education, teacher opinions, qualitative research, content analysis

Kaynakça

• Akagündüz, S. (2017). Cumhuriyet’in ilk yıllarından günümüze ders kitaplarında ahlak eğitimi. Cumhuriyet Tarihi Araştırma Dergisi, 13(26), 149-180.
• Alkan, C., Kavcar, C., & Sever, S. (1998). Bilgi Çağında Eğitimde Öğretmenlik Mesleğinin Acuner, H. Y. (2004). 14-18 yaş arası gençlerde ahlaki yargı gelişimi ve ahlak eğitimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İzmir.
• Arıcan M. K., Orçan M., Kala M. E., Cizreli B., & Sağlam M. K. (Ed.). (2015) Eğitim ve ahlak şûrası “Mehmet Akif İnan hatırasına”. Eğitim Bir Sen Yayınları.
• Aydın, M. Z., ve Gürler, Ş. A. (2012). Okulda değerler eğitimi. Nobel Yayınları.
• Aydın, M. Z. (2010). Ailede ahlak eğitimi. İstanbul Eğitim ve Kültür Dergisi, 2(3), 34-37.
• Aydın, İ. (2003). Eğitim ve öğretimde etik. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Biricik, E. (2018). İlkokullarda ahlak eğitimi tutum ve davranış ilişkisi üzerine öğrenci-öğretmen-veli görüşleri (Ağrı ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim ÇeçenÜniversitesi, Ağrı.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çenesizoğlu, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ahlak eğitimine yönelik yeterlik algı ve görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. Paradigma Yayınları.
• Cevizci, A. (2002). Etiğe giriş. Paradigma Yayınları.
• Cihan, M. (2016). Nurettin Topçu ve ahlak eğitimi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 1(56), 1387-1398.
• Çağlayan, A. (2005). Ahlak pusulası ahlak ve değerler eğitimi. Dem Yayınları.
• Çelik, Z., & Dilruba, T. (2015). Batıda eğitim müfredatında ahlak eğitimi. “Eğitim ve ahlak şurası” (316-332) içinde. Eğitim-Bir-Sen Yayınları.
• Furqon, M. (2021). Endonezya'da okul öncesi kurumlarda ve ilköğretim okullarında din ve ahlak eğitim. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Fiske, J. (1996). İletişim çalışmalarına giriş (S. İrvan, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Harðarson, A. (2019). Aristotle’s conception of practical wisdom and what it means for moral education in schools, Educational Philosophy and Theory, 51(14), 1518-1527,
• Kesgin, S. (2010). Cumhuriyet dönemi örgün eğitim kurumlarında ahlak eğitimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kleinig, J. (2004). Morality, neutrality and education: A debate and exposition moral education in schools, Journal of Christian Education, 2(3), 31-48.
• Kohlberg, L. (1963). Moral development and identification. Child Psychology, the sixty-second yearbook of the national society for study of education (Ed. H. W. Stevenson) içinde. Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage.
• Metin, O., & Ünal Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: iletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 273-294.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2013). Çocuk gelişimi ve eğitimi “ahlak gelişimi” modülü. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Mitchell, D. B., & Mueller, M. P. (2011). A philosophical analysis of David Orr’s theory of ecological literacy: Biophilia, ecojustice and moral Study of Scientific Education, (6), 193-221.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S.B. Demir, Çev. Ed.). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ulusoy, K. (2007). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin tarih ve ahlak eğitimi ilişkisi üzerine görüşleri (Sakarya il örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 155-177.
• Yaman, E. (2010). Psikoşiddete (mobbinge) maruz kalan öğretim elemanlarının örgüt kültürü ve iklimi algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 547-578.
• Yavuzer, H. (1999). Çocuk psikolojisi. Remzi Kitapevi.
• Yavaş, M., Karadağ, Y., & Kaymakcı, S. (2024). Sosyal bilgiler dersinde politik konuların öğretimi: Öğretmen görüşleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 14(1), 114-146. https://doi.org/10.18039/ajesi.1337186
• Yazgan, M. (1974) Semavi dinlerde ahlak. Nur Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yinilmez-Akagündüz, S. Y. (2016). Türkiye'de ahlak eğitimi üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.