TEKNOLOJİ DESTEKLİ EĞİTSEL ETKİNLİKLERİN ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMENLERİNİN DİJİTAL YETERLİK DÜZEYLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 14, 26 - 39, 31.12.2024

Şenol Saygıner , Emre Laçin

https://doi.org/10.56677/mkuefder.1532760

Öz

Bu araştırmanın amacı, özel eğitim alanına yönelik tasarlanan teknoloji destekli eğitsel etkinliklerin öğretmenlerin dijital yeterlik düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektir. Farklı illerden 20 özel eğitim öğretmeninin katıldığı çalışmada, işitsel-görsel içerikler, animasyon, dijital oyun, dijital hikâye, etkileşimli materyaller, bilgisayarsız kodlama, yapay zekâ ve 2D tasarım ve 3D yazıcıyla materyal üretme gibi yenilikçi yöntemleri içeren 16 farklı eğitsel etkinlik gerçekleştirilmiştir. Etkinliklerin içeriği 32 saat süren eğitimlerle sunulmuş ve etkileri 'Eğitimciler İçin Dijital Yeterlik Ölçeği' ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin dijital yeterlik düzeyinin %33'ten %67'ye yükseldiği görülmüştür. Etkinlik öncesinde grubun yeterlik düzeyi başlangıç aşamasındayken, etkinliklerin ardından bütünleştirici ve uzman düzeyinde yoğunlaştığı gözlemlenmiştir. Ölçekten alınan toplam puanlar ve ölçeğin her bir boyutunda gözlenen puan artışları istatistiksel olarak anlamlıdır. Ancak, bu artışlarda cinsiyet değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Araştırma, özel eğitim alanında teknoloji destekli eğitsel etkinliklerin etkililiğine dair öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özel Eğitim, Özel Gereksinimli Çocuklar, Dijital Yeterlik, Teknoloji Destekli Eğitsel Etkinlik, Teknoloji Destekli Materyal

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 4008 - Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Kapsayıcı Toplum Uygulamaları Destekleme Programı

Proje Numarası

122B898

Kaynakça

• Akça, S. (2007). İlköğretim 5. sınıf 2005 matematik programının öğretmen, yönetici ve ilköğretim müfettişleri görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Afyonkarahisar ili örneği). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Akçay, H., Tüysüz, C., Feyzioğlu, B., & Oğuz, B. (2008). Bilgisayar tabanlı ve bilgisayar destekli kimya öğretiminin öğrenci tutum ve başarısına etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 169–181. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/160950
• Akkaya, A. O. (2008). 6. sınıf matematik ders öğretim programının uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Aslan, Z. & Doğdu, S. (1993). Eğitim teknolojisi uygulamaları ve eğitim araç gereçleri. Tekışık Ofset.
• Bingimlas, K. A. (2009). Barriers to the successful integration of ICT in teaching and learning environments: A review of the literature. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 5(3), 235–245. https://doi.org/10.12973/ejmste/75275
• Birol, C., & Ergin, A. (2000). Eğitimde iletişim. Anı Yayıncılık.
• Bozkurt, G. (2017). Social constructivism: Does it succeed in reconciling individual cognition with social teaching and learning practices in mathematics? Journal of Education and Practice, 8(3), 210-218. https://eric.ed.gov/?id=EJ1131532
• Bulut, S., Çömlekoğlu, G., Seçil, S.Ö., Yıldırım, H., & Yıldız, B. T. (2002, Eylül). Matematik öğretiminde somut materyallerin kullanılması. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Cardullo, V., Wang, C. H., Burton, M., & Dong, J. (2021). K-12 teachers’ remote teaching self-efcacy during the pandemic. Journal of Research in Innovative Teaching & Learning, 14(1), 32–45. http://dx.doi.org/10.1108/JRIT-10-2020-0055
• Çağıltay, K., Cakır, H., Karasu, N., Islım, O. F., & Cıcek, F. (2019). Use of educational technology in special education: Perceptions of teachers. Participatory Educational Research, 6(2), 189-205. https://doi.org/10.17275/per.19.21.6.2
• Çelik, L. (2007). Öğretim materyallerinin hazırlanması ve seçimi. Ö. Demirel, (Ed.), Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı (ss. 27-66). Pegem Akademi.
• Dönmez, D., Grote, G., & Brusoni, S. (2016). Routine interdependencies as a source of stability and flexibility. A study of agile software development teams. Information and Organization, 26(3), 63-83. doi.org/10.1016/j.infoandorg.2016.07.001Get rights and content
• Duru, A., & Korkmaz, H. (2010). Öğretmenlerin yeni matematik programı hakkındaki görüşleri ve program değişim sürecinde karşılaşılan zorluklar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 67-81. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7798/102148
• Ergin, A. (1995). Öğretim teknolojisi ve iletişim. Pegem Akademi.
• Ertmer, P. A. (1999). Addressing first-and second-order barriers to change: Strategies for technology integration. Educational Technology Research and Development, 47(4), 47-61. https://doi.org/10.1007/BF02299597
• Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGraw Hill.
• Güneş, M. H., & Derya, C. (2015). İlköğretim 5, 6, 7 ve 8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 3–8. https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkefd/issue/21476/230190
• Haleem, A., Javaid, M., Qadri, M. A., & Suman, R. (2022). Understanding the role of digital technologies in education: A review. Sustainable Operations and Computers, 3, 275-285. https://doi.org/10.1016/j.susoc.2022.05.004
• Hew, K. F., & Brush, T. (2007). Integrating technology into K-12 teaching and learning: Current knowledge gaps and recommendations for future research. Educational Technology Research and Development, 55, 223-252. https://doi.org/10.1007/s11423-006-9022-5
• Karanfiller, T., Göksu, H., & Yurtkan, K. (2017). A mobile application design for students who need special education. Education & Science, 42(192). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.7146
• Klingner, J. K., & Vaughn, S. (1999). Students' perceptions of instruction in inclusion classrooms: Implications for students with learning disabilities. Exceptional Children, 66(1), 23-37. https://doi.org/10.1177/001440299906600102
• Korkmaz, H. (1997). İlkokul fen öğretiminde araç-gereç kullanımı ve laboratuvar uygulamaları açısından öğretmen yeterlikleri. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Kurt, A., & Erden, M. K. (2020). Özel eğitim alanında teknoloji kullanımı ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 47-70. https://doi.org/10.31463/aicusbed.676961
• Laçin, E., & Çetin, E. (2022). Investigation of material development and use of teachers working with special needs. International Journal of Education Technology & Scientific Researches, 7(20), 2086-2125. https://doi.org/10.35826/ijetsar.513
• Lee, Y., Patterson, P. P., & Vega, L. A. (2011). Perils to self-efficacy perceptions and teacher-preparation quality among special education intern teachers. Teacher Education Quarterly, 38(2), 61–76. https://eric.ed.gov/?id=EJ926860
• Loiselle, J., & Chouinard, J. (2012). The integration of ICT and technological support by special-education teachers working with children with a handicap or learning disability. Canadian Journal of Learning and Technology, 38(2), 1–19. https://doi.org/10.21432/T28C7X
• McAlpine, L., & Weston, C. (1994). The attributes of instructional materials. Performance Improvement Quarterly, 7(1), 19-30. https://doi.org/10.1111/j.1937-8327.1994.tb00614.x
• Meşin, D. (2008). Yenilenen altıncı sınıf matematik öğretim programının uygulanması sürecinde öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Moyer, P. S. (2001). Are we having fun yet? How teachers use manipulatives to teach mathematics. Educational Studies in Mathematics, 47(2), 175-197. https://link.springer.com/article/10.1023/A:1014596316942
• Özdamlı, F. (2017). Attitudes and opinions of special education candidate teachers regarding digital technology. World Journal on Educational Technology, 9(4), 191–200. https://doi.org/10.18844/wjet.v9i4.2581
• Peker, M., & Halat, E. (2008). İlköğretim I. kademe matematik programının eğitim durumları boyutunun öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 209-225.
• Pittman, T., & Gaines, T. (2015). Technology integration in third, fourth and fifth grade classrooms in a Florida school district. Educational Technology Research and Development, 63, 539-554. https://doi.org/10.1007/s11423-015-9391-8
• Redecker, C. (2017). European framework for the digital competence of educators: DigCompEdu. Publications Office of the European Union. http://dx.doi.org/10.2760/159770
• Sarıgöz, O. (2014). Öğretim teknolojilerinin kullanımına yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Beşerî ve Hakemli Akademik Bilimler Dergisi, 5(10), 100-116.
• Sarıgöz, O., Bolat, Y., & Alkan, S. (2018). Digital Educational Game Usage Scale: Adapting to Turkish, Validity and Reliability Study. World Journal of Education, 8(5), 130-138. https://doi.org/10.5430/wje.v8n5p130
• Sarıtaş, D. (2007). The effects of maternal acceptance-rejection on psychological distress of adolescents: The mediator roles of early maladaptive schemas. [Unpublished master's thesis]. Middle East Technical University.
• Saygıner, Ş. (2016). Öğretmen adaylarının bilgisayar yeterlilik düzeyleri ile teknolojiye yönelik algıları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 298-312. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/24545/259971
• Siyam, N. (2019). Factors impacting special education teachers’acceptance and actual use of technology. Education and Information Technologies, 24(3), 2035–2057. https://doi.org/10.1007/s10639-018-09859-y
• Tatlı, Z., & Akbulut, H. İ. (2017). Öğretmen adaylarının alanda teknoloji kullanımına yönelik yeterlilikleri. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 31-55. https://doi.org/10.12984/egeefd.328375
• Teddlie, C., Kirby, P. C., & Stringfield, S. (1989). Effective versus ineffective schools: Observable differences in the classroom. American Journal of Education, 97(3), 221-236. http://people.uncw.edu/kozloffm/effective%20vs%20ineffective.pdf
• Teymen, H. İ., & Özdemir, S. (2015). Az gören öğrencilerde punto büyütme, büyüteç kullanma ve uyarlanmış bilgisayar teknolojisinin okuma hızı üzerindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 16(03), 195-214. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/159064
• Toker, T., Akgün, E., Cömert, Z., & Edip, S. (2021). Eğitimciler için dijital yeterlilik ölçeği: Uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 301-328. https://doi.org/10.37669/milliegitim.801607
• Vico Linde, P. (2019). Teaching perception according to the use of digital resources in the digital interactive whiteboard with students of special educational needs, and the attitude and interaction of them. Edutec, Revista Electronica de Tecnología Educativa, 69, 121–138. https://doi.org/10.21556/edutec.2019.69.1295
• Yeni, S., & Gecu-Parmaksiz, Z. (2016). Pre-service special education teachers acceptance and use of ICT: A structural equation model. Journal of Education and Training Studies, 4(12), 118–125. https://doi.org/10.11114/jets.v4i12.1929
• Yetik, N. (2019). 3. Sınıf fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre kimliklerinin ve çevre dostu davranışlarının belirlenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Aksaray Üniversitesi.
• Yılmaz, E. O., & Toker, T. (2022). COVID-19 salgını öğretmenlerin dijital yeterliliklerini nasıl etkiledi? Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 2713-2730. https://doi.org/10.37669/milliegitim.896996