İLKÖĞRETİM ÖĞRETMENLERİN BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE YANSITICI DÜŞÜNME DÜZEYLERİ VE DÜŞÜNCELERİNDEKİ ÖĞRETMEN NİTELİKLERİNİN YANSITICI ÖĞRETMEN NİTELİKLERİNE UYGUNLUĞU

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 20, 357 - 374, 10.12.2013

Şule Fırat Durdukoca , Mehmet Demir

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, ilköğretim öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme düzeylerini belirlemek, bu düzeylerin öğretmenlerin branş, kıdem ve cinsiyetlerine göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini incelemek ve bir öğretmenin sahip olması gerektiğini düşündükleri öğretmen nitelikleri ile yansıtıcı öğretmen niteliklerinin ne derece benzerlik gösterdiğini tespit etmektir. Araştırmada nicel ve nitel verilerden yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda tarama, nitel boyutu ise görüşme yöntemi kullanılmıştır.   Araştırmanın çalışma evrenini 2010-2011 eğitim-öğretim yılında, Malatya ilindeki devlet ilköğretim okullarında İlköğretim Türkçe ve Matematik derslerini okutan toplam 256 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgiler Formu” ve Semerci (2007) tarafından geliştirilen YANDE ölçeği ile;  nitel verileri ise araştırmacılar tarafından geliştirilen beş açık uçlu sorudan oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Sonuç olarak; ilköğretim öğretmenlerinin yüksek düzeyde yansıtıcı düşünme becerilerine sahip olduğu, öğretmenlerin branş, kıdem ve cinsiyetlerine göre yansıtıcı düşünme düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Nitel verilerin sonuçlarına göre, ilköğretim öğretmenlerinin bir öğretmende bulunması gerektiğini düşündükleri nitelikler ile yansıtıcı öğretmen niteliklerinin benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim Öğretmenleri, Yansıtıcı Düşünme, Yansıtıcı Öğretmen Nitelikleri

Kaynakça

• Atay, D. Y. (2003). Öğretmen Eğitiminin Değişen Yüzü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Aslan, G. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünme Eğilimleri İle Sürekli Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bağcıoğlu, G. (2000). “Öğretmen Adaylarında Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinlikler.” VIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. (1-3 Eylül 1999). Trabzon.
• Bayrak, F. ve Koçak Usluel, Y. (2011). “Ağ Günlük Uygulamasının Yansıtıcı Düşünme Becerileri Üzerine Etkisi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 93-104.
• Berg, M. H., Woody, R. H., & Bauer, W. I. (2002). “Cognitive Processes Of Preservice Music Teachers During Observation Of Music İnstruction”. Music Education Research, 4(2), 275-287
• Clevelant, H. (2008). “The Twilight Of Hierarchy: Speculations On The Global Information Society”. Public Administration Review, 45(1), 185.
• Demiralp, D. (2010). İlköğretim Birinci Kademe Programlarının Öğrencilerin Yansıtıcı Düşünmelerini Geliştirmeye Etkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri (Elazığ İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Dewey, J. (1933). How We Think. A Restatement Of The Relation Of Reflective Thinking To The Educative Process, Boston: D. C. Heath.
• Doğan-Dolapçıoğlu, S. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünme Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Hatay.
• Duban, N. ve Yelken, T.Y. (2010). “Öğretmen Adaylarının Yansıtıcı Düşünme Eğilimleri Ve Yansıtıcı Öğretmen Özellikleriyle ilgili Görüşleri”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 343 – 360.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Ersözlü, Z. N. (2008). Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinliklerin İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersindeki Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Ekiz, D. (2006). “Kendini Ve Başkalarını İzleme: Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yansıtıcı Günlükleri”. İlköğretim Online, 5(1), 45-57.
• Fallon, M.A. & Brown, S.C. (2002). “Crossing Over From Student Teaching to First Year Teaching”. School of Education, 4 (1), 37-46.
• Gencer, A. S. (2008). Professional Development of Preservice Biology Teachers Through Reflective Thinking. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Orta Öğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümü, Ankara.
• Gipe, J. P. .& Richards, J. (1992). “Reflective Thinking And Growth İn Novices' Teaching Abilities”. Journal of Educational Research, 86 (1), 52-57.
• Gözütok, F.D. (2006). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Ekinoks Yayınları
• Gür, H. (2008). Öğretmen Eğitiminde Yansıtıcı Düşünme. Aday Öğretmenler İçin Okul Deneyimi Ve Öğretmenlik Uygulaması. (Ed: İ. H. Demircioğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Hall, H., & Davison, B. (2007). “Social Software As Support In Hybrid Learning Environments: The Value Of The Blog As A Tool For Reflective Learning And Peer Support”. Library & Information Science Research, (29), 163-187.
• İnönü, Y. (2006). Tarih Öğretmenlerinin Yansıtıcı Öğretmen Özelliklerine Sahiplik Düzeyi Van Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Kaf Hasırcı, Ö. ve Sadık, F. (2011). “Sınıf Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi.” Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 195-210.
• Karadağ, M. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünme Düzeylerinin İncelenmesi (Şanlıurfa İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Karasar, N.(1998). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kirk, R. (2000). “A Study of the Use of a Private Chat Room to Increase Reflective Thinking in Pre-Service Teachers.” College Student Journal. 34 (1), 8-18.
• Köksel, N ve Demirel, Ö. (2008). “Yansıtıcı Düşünmenin Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulamalarına Katkıları”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 189-203.
• Lee, H. J. (2005). “Understanding and Assessing Preservice Teachers' Reflective Thinking.” Teaching & Teacher Education, 21 (1), 699-715.
• Meissner H. (2006). Creativity and Mathematics Education (çevirenler: Hülya Gür; Mehmet Ali Kandemir) İlköğretim Online, 5(1), 65-72.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis : An Expanded Sourcebook. (2nd Edition). Calif.: SAGE Publications.
• Norton, J.L. (1994). Creative Thinking And Locus Of Control As Predictors Of Reflective Thinking In Preservice Teachers [Online], http://eric.ed.gov/ERICDocs/data/, Erişim tarihi 16.10. 2010.
• Roskos, K., Vukelich, C. & Risko, V. (2001). “Reflection And Learning To Teach Reading: A Critical Review Of Literacy and General Teacher Education Studies.” Journal Of Literacy Research, 33 (4), 595.
• Schön, D. (1983), Reflective Practitioner- How Professionals Think İn Action, Basic Books [Online], http://www.sopper.dk/speciale/arkiv/book49.pdf, Erişim tarihi: 23.03. 2011.
• Schön, D. (1987). The Reflective Practitioner: How Proffessionals Think in Action. USA: Basic Books Inc.
• Senemoğlu, N. (2003). “Türkiye'de Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Uygulamaları, Sorunlar, Öneriler”. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(5), 154–193.
• Semerci Ç. (2007). “Öğretmen ve Öğretmen Adayları İçin Yansıtıcı Düşünme Eğilimi (YANDE) Ölçeğinin Geliştirilmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(3), 729-754.
• Sönmez, V. (2009). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sternberg R.J. & Grigorenko, E.G. (2000). Teaching Thinking for Successful Intelligence. Arlington Heights, II: Skylight
• Şahin, Ç. (2009). “Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Yansıtıcı Düşünme Yeteneklerine Göre Günlüklerinin İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 225-236.
• Tang, C. (2002). Reflective Diaries as a Means of Facilitating and Assessing Reflection, Educational Development Centre, The Hong Kong Polytechnic University.
• Taşkın, Ç. ve Alp S. (2008). “Eğitimde Yansıtıcı Düşüncenin Önemi ve Yansıtıcı Düşünceyi Geliştirme”. Milli Eğitim Dergisi, 178, 311-320.
• Thorpe, K. (2004). “Reflective Learning Journals: from Concept to Practice. Reflective Practice”. 5 (3), 327-343.
• Tok, Ş.(2008). “Yansıtıcı Düşünmeyi Geliştirici Etkinliklerin Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarına, Performanslarına ve Yansıtmalarına Etkisi”. Eğitim ve Bilim, 33(149), 104-118.
• Ünver, G. (2003). Yansıtıcı Düşünme. Ankara: PegemA Yayıncılık
• Wenzlaff, T. (1994). “Training the Student to Be a Reflective Practitioner”. Training the Student Teacher, 115 (2), 278-288.
• Wilson, J. & Jan, L. W. (1993). Thinking for Themselves Developing Strategies for Reflective Learning, Australia: Eleanor Curtain Publishing,
• Xie, Y., Ke, F. & Sharma, P. (2008). “The Effect Of Peer Feedback For Blogging On College Students Reflective Learning Processes”. The Internet and Higher Education. 11(1), 18-25.
• Yekin, D. ve Daşcan, Ö.(2006). İlköğretim Programı 1-5. Sınıflar. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yen, J. C., & Chen, M. P. (2008).” Patterns Of Reflection For Problem-Solving İn A Mobile Learning Environment”. International Journal Of Education And Information Technologies , 2 (2).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Ö. (tarihsiz). Yansıtıcı Öğretim. http://kisi.deu.edu.tr/ug ur.altunay/yansitici1.html. (erişim tarihi: 52.08.2012 sa:14.39)
• Yorulmaz, M. (2006). İlköğretim I. Kademesinde Görev Yapan Sınıf Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünmeye İlişkin Görüş Ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.