Türkçe Ders Kitaplarındaki Şiirlerin Çocuğa Göreliği/The Appropriateness of the Poems in Turkish Textbooks to Children

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 24, 57 - 76, 13.01.2014

Aslıhan Küçükavşar Sevil Hasırcı

Öz

Özet

Bu çalışmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanan, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında 5- 8. sınıflarda okutulan Türkçe ders kitaplarındaki şiir metinlerini çocuğa görelik ilkesi açısından incelemektir. Bu amaç doğrultusunda ders kitaplarındaki şiirlerin çocuğa görelik ilkesine uygun olup olmadığı sorgulanmıştır. Kitaplarda bulunan toplam 26 şiir; konusu, iletisi, yaşama ilişkin duyarlılık oluşturma, sözvarlığını yansıtma, dil ve anlatım başlıkları altında öğrencinin(çocuğun) gelişim düzeyleri göz önünde tutularak incelenmiştir. Bu ölçütler belirlenirken alanyazın taranarak çocuğa görelik ilkesinin nasıl ele alınması gerektiğinden yola çıkılmış ve buna göre değerlendirme yapılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, şiirlerin çocuğa göreliği bulgular tanıklığında sayısal verilerle sunulmuştur.

Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında, Türkçe ders kitaplarında yer alan şiirlerin kısmen çocuğa göre olduğu ve şiirlerde çocuk gerçekliği ilkesinin pek gözetilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Türkçe öğretimi, Türkçe ders kitapları, çocuk şiiri, çocuğa görelik

Abstract

The aim of this study is to investigate the the appropriateness of the poems in Turkish textbooks that are designed by Ministry of Education and used in the 5th to 8th grades in the 2012-2013 educational year. For this aim, the poems in those text books have been examined whether they are appropriate for children. A total of 26 poems in those textboks have been analyzed under the titles of theme, message, creation of sensitivity to life , reflection of vocabulary , language and expression considering the developmental stages of children. While identifying these criterias, the researcher reviewed the literature and set out from the need for a methodology of tackling the poems' appropriateness to children and the evaluation has been made according to these criterias. Supported by quantitative data, the appropriateness of the poems to children was presented as suggested by the findings.

In the light of the findings, it has been concluded that the poems in those textboooks were partially appropriate to children and and that the principle of reality of children  was not quite taken into consideration .

Key words : Turkish education, Turkish textbooks, nursery rhyme, the appropriateness to children

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, Türkçe ders kitapları, çocuk şiiri, çocuğa görelik

Kaynakça

• Aksan, D. (1995). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Engin Yayınevi.
• Alpöge, G. (2003). “Çocuk Edebiyatının Çocuk Gelişimine Katkısı”. Çoluk Çocuk, S:24, 32-33.
• Aslan, C. (2006). “Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuğun Gelişim Sürecindeki Yeri” II.Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, 04-06 Ekim, ss.189-200, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Bayat, N. (2012). “Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Şiirlerin Şiirbilim Açısından Görünümü Üstüne Bir İnceleme” Turkish Studies Dergisi, C.7/1, 325- 344.
• Dayıoğlu, G. (2000). “Çocuk Kitaplarında Eğitsellik” I.Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu (Sorunlar ve Çözüm Yolları). 20-21 Ocak 2000 içinde s.522-535. (Haz.: S.Sever). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (1996). Çağdaş Çocuk Yazını. İstanbul: Yapı Kredi Yayını.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Küçükavşar, A. (2008). “Çocuk Kitaplarındaki İletilerin Önemi ve Mavisel Yener'in Çocuk Romanlarındaki Evrensel İletiler” Türk Halkları Edebiyatı II: Uluslararası Çocuk Edebiyatı Kongresi, 13-15 Kasım 2008, s.27, Bakü
• MEB (2012). İlköğretim 5. 6. 7. ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitapları. Beşinci Baskı. Ankara: Başak Matbaacılık.
• Oğuzkan, A.F. (1998). “İyi Bir Çocuk Kitabı Dil, Anlatım ve Konu Bakımından Nasıl Olmalıdır?” 99 Soruda Çocuk Edebiyatı. Haz.:M.R.Şirin, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayını, 210-212.
• Özdemir, E. (1983). “Anadili Öğretimi” Türk Dili Aylık Dil ve Yazın Dergisi, S:379-380, 27-29, Ankara: TDK Yayını.
• Pekkaya, M.H. (2007). Öğrenci Merkezli Türkçe Öğretiminde Çocuk Şiirleri (Yeniden Yapılandırılan Türkçe Öğretimi Programı Uygulamalarına Yönelik Eleştiriler ve Öneriler). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sever, S. (2000). “Çocuk Kitaplarında Dilsel ve Görsel Duyarlık.” I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu, 20-21 Ocak 2000, ss.631-646. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayınları.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Sever, S. (2004). “Anadili Öğretiminin Temel Bir Aracı: Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitapları.” Cumhuriyet'in 80. Yılında Disiplinlerarası Bakışla Türkiye'de Çocuk- IV. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri, 15- 17 Ekim 2003, ss. 223- 236. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Sever, S. (2007a). “Çocuk Edebiyatı Öğretimi Nasıl Olmalıdır?” II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Yay. Haz.: S. Sever), ss. 41- 56. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Sever, S. (2007b). Çocuk ve Edebiyat. Kök Yayıncılık, Ankara.
• Sever, S., Dilidüzgün, S., Neydim, N., Aslan, C. (2007). İlköğretimde Çocuk Edebiyatı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). “İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarının Türler Açısından İncelenmesi.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2/ 9, 444- 453.
• Solar, B. (2010). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Çocuğa Göreliğinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahin, G.Ş. (2007). İlköğretim Birinci Kademede Türkçe Ders Kitaplarındaki Şiirlerin Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.