FELSEFE ÖĞRETİMİNDE KAVRAM KARİKATÜRLERİNİN KULLANIMI

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 39, 223 - 243, 23.10.2017

Serkan Ünsal

Öz

Bu araştırmada, felsefe öğretiminde kavram karikatürlerinin
kullanılmasına ilişkin öğrenci görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.  Araştırmanın çalışma grubunu  Kahramanmaraş’da bir  Anadolu Lisesinde 11.sınıf da öğrenim gören
34 öğrenci oluşturmaktadır.  Araştırmanın
uygulanma süreci 2015- 2016 Eğitim-Öğretim yılının 1. döneminde dört hafta
boyunca felsefe derslerinde kavram karikatürlerinin kullanılmasıyla
gerçekleştirilmiştir.  Bu sürecin sonunda
öğrencilerin kavram karikatürlerine ilişkin görüşleri araştırmacı tarafından
hazırlanan ve dört sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formuyla
belirlenmiştir. Veriler araştırmanın yapıldığı sınıfta yer alan sekiz
öğrenciyle odak görüşme yapılarak toplanmıştır. 
Araştırmada elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz
edilmiştir. Araştırma verilerinin analizinde ve modelleştirilmesinde,
bilgisayar destekli nitel veri analizi programı olan  “NVivo 8”den yararlanılmıştır.  Sonuç olarak öğrenciler kavram
karikatürlerinin; kavram yanılgılarını giderme, derse ilgi ve dikkati arttırma,
dersten keyif alma, konulara aşinalığı artırma, ders çalışmaya başlatma,  motivasyonunu artırma, işbirliğini sağlama
gibi öğrenciye birçok avantaj sağladığını belirtmişlerdir. düz anlatım
tekniğinin felsefe öğretiminde çok yoğun kullanılmasından kaynakı öğrenci
motivasyonun düşmesi, öğrencinin dersi dinleme isteğin azalması gibi
problemlerin ortadan kaldırılmasında, dersin somutlaştırılmasında ve
öğrencilerin felsefeye daha fazla ilgi duymalarının sağlanmasında kavram
karikatürlerinin felsefe öğretiminde kullanılabileceği söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Kavram karikatürleri, Felsefe öğretim programı

Kaynakça

• Akamca, G. Ö., Ellez, A. M., & Hamurcu, H. (2009). Effects of computer aided concept cartoons on learning outcomes. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 296-301. http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.054
• Akdag, B. (2002). Ortaöğretimdeki Felsefe Derslerinin Etkililiğinin Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Egitim Bilimleri Dergisi, 15, 11-28.
• Akengin, H. İbrahimoğlu, Z. (2010). Sosyal Bilgiler Dersinde Karikatür Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Derse İlişkin Görüşlerine Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (2), 1-19.
• Altun, A. (2009). Sosyal Bilgiler dersinde karikatür kullanımı. Refik Turan(Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar (s. 192-211). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Asian, Learning via Television Cartoon Normaliza Abd Rahim1 , Hazlina Abdul Halim1 & Roslina Mamat1 Social Science; Vol. 10, No. 15; 2014, 2014, pp, 8-14 doi:10.5539/ass.v10n15p8
• Balım, A., İnel, D. ve Evrekli, E. (2008). Fen Öğretiminde Kavram KarikatürüKullanımının Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Sorgulayıcı Öğrenme Becerileri Algılarına Etkisi. Elementary Education Online, 7(1), 188-202.
• Balım, A. G., İnel, D., & Evrekli, E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algısına etkisi. İlköğretim Online, 7(1), 188-202.
• Chin, C., & Teou, L. Y. (2009). Using concept cartoons in formative assessment: Scaffolding students’ argumentation. International Journal of Science Education, 31(10), 1307-1332. http://dx.doi.org/10.1080/09500690801953179
• Clark, C. (2000). İnnovative strategy: concept cartoons instructional and learning strategies,12:34-45
• Cleaver, S. (2008). Comics and graphic novels. Instructor, 117(6), 28-30.
• C. Hoyun (2012) The Use of Cartons as Teaching a Tool İn Middle School Mathematics, Dissertation, Mathematics Education Columbıa Unıversıty
• Demir, Y. (2008). Kavram Yanılgılarının Belirlenmesinde Kavram Karikatürlerinin Kullanılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Dereli, M. (2008). Tamsayılar konusunun karikatürlerle öğretiminin öğrencilerin matematik başarılarına ve tutumuna etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Durmaz, B. (2007). Yapılandırıcı fen öğretiminde kavram karikatürlerininöğrencilerin başarısı ve duyuşsal özelliklerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durualp, E. (2006). İlköğretimde sosyal bilgiler dersinde karikatür kullanımı.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ekici, F., Ekici, E., & Aydın, F. (2007). Utility of concept cartoons in diagnosing and overcoming misconceptions related to photosynthesis. International Journal of Environmental and Science Education, 2 (4), 111-124.
• Ergün, M. ve Yapıcı, M. (2007). Öğretmen Adaylarının Felsefe Dersine İlişkin Görüşleri. 20.11.2016 tarihinde http://myapici.blogspot.com/2007/12/retmen-adaylarinin-felsefe-dersine.html adresinden alınmıştır.
• Ersoy, A. (2016). Olgu bilim. Ahmet Saban ve Ali Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• Feasey, R. (2007). Primary Science for Teaching Assistants. USA-Canada: Routledge.
• Gedik, N. (2016). Olgu Bilim. M. Yaşar Özden ve Levent Durdu(Ed.), Eğitimde üretim tabanlı çalışmalar için nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• Güler, H. K., Çakmak, D. ve Kavak, N. (2013). Karikatürlerle Yapılan Matematik Öğretiminin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 149-160.
• Hatzitaskos, M., & Karacapilidis, N. (2010). Fostering learning through the use of argumentative serious games. In A. Villafiorita, R. Saint-Paul, & A. Zorer (Eds.), E-infrastructures and e-services on developing countries (pp. 1-10). Germany, Berlin: Springer. http://dx.doi.org/10.1007/ 978-3-642-12701-4_1
• K. Abdul Gafoor & V. Shilna Role of concept cartoons in chemistry learning Paper PKM College of Education, Madampam, Kannur Learning Science by Doing – Sciencing (December 5 & 6th 2013)1-9
• Kabapınar, F. (2005). Effectiveness of teaching via concept cartoons from the point of view of constructivist approach. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 135- 146.
• Kaya, E., Köse, E. Ö., & Konu, M. (2010). Karikatür Destekli Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi. Bitkiler Âlemi Ekev Akademi Dergisi, 20(67), 109-121
• Keogh, B., & Naylor, S. (1999). Concept cartoons, teaching and learning in science: an evaluation. International Journal of Science Education, 21(4), 431-446.
• Keogh, B., & Naylor, S. (1999a). Concept cartoons, teaching and learning in science: An evaluation. International Journal of Science Education, 21(4), 431-446. http://dx.doi.org/10.1080/095006999290642
• Kızıltan, Ö. (2014). Cumhuriyet dönemi ortaöğretim felsefe dersi programlarının amaçları çerçevesinde felsefe anlayışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Araştırmalar Dergisi, 3(9), 103-116.
• Long, S., & Marson, K. (2003). Concept cartoons. Hands on Science, 19(3), 22-23.
• Morris, M., Merritt, M., Fairclaugh, S., Birrell, N., & Howitt, C. (2007). Trialling concept cartoons in early childhood teaching and learning of science. Teaching Science, 53(2), 42-45.
• Manav, F. (2015). Cumhuriyetten günümüze ortaöğretim felsefe dersi öğretim programlarında Türk düşüncesi ve 2009 programına yeni bir ünite önerisi olarak Türk düşüncesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (19), 173-180.
• Mürsel, C. G. (2009). Deyim ve atasözlerinin öğretiminde karikatürün etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Nahiley, J., & Stephens, J. and Sutherland, J. (1982). Cartoons: When they are effective. Journal of Extansion. 3-4, 531-540.
• Oktay, A. S., & Şakar, Ö. (2014). Ortaöğretim 11. Sınıf felsefe dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 3(9), 103-116
• Özşahin, E. (2009). Karikatürlerle coğrafya öğretimi. Marmara Üniversitesi Coğrafya Dergisi, 20, 101-122.
• Rule, A. C., & Auge, J. (2005). Using humorous cartoons to teach mineral and rock concepts in sixth grade science class, Journal of Geoscience Education, 53(5), 548-55.
• Rule A, C., Auge, J. (2005) Using humourous cartoons to teach mineral and rock concepts in sixh. Grade science class journal of geosicience educatıon, 53(5), 548-558.
• Schweinle, A., Meyer, D., & Turner, J. (2006). Striking the right balance: students' motivation and affect in elementary mathematics. Journal of Educational Research, 99(5), 271-293.
• Sidekli, S., Er, H., Yavaşer, R., & Aydın, E. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Alternatif Bir Yöntem. Karikatür Bilimleri Dergisi, 2(2),151-163
• Uğurel, I. & Moralı, S. (2006). Karikatürler ve matematik öğretiminde kullanımı. Milli Eğitim Dergisi, 35(170), 47-66.
• Uslu, H. (2007). Eğitimde karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 84(7), 15-18.
• Üstün, Ö. (2007). Ortaöğretim üçüncü sınıfta türk dili ve edebiyatı dersindekarikatür kullanımının yazılı anlatım öğretimine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.