DEVELOPMENT OF IN-CLASS LEADERSHIP SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 45, 40 - 70, 23.04.2020

Recep Kahramanoglu , Ahmet Eriş

Öz

The aim of this study is to examine the reliability and validity
of the In-class Leadership Scale (ICLS), which is prepared to determine the
in-class leadership types of teachers. The sample in the scale development
process consists of teachers working in Gaziantep and Hatay. A total of 566
teachers participated in the study. After the application process, analysis
studies have started. The validity of the structure, scope and appearance were
investigated for validity studies. Within the scope of construct validity, EFA
and CFA were conducted. Expert opinion was applied to the scope and appearance
validity. Within the scope of reliability studies, internal consistency
coefficients and
items analysis were calculated. The KMO value of the scale was found to be .880
and the Bartlett test was found to be statistically significant (χ2=4082.126,
sd=630). The draft scale consisting of 58 items was finalized as four factors
and 34 items as a result of EFA, CFA and reliability studies. As a result, the
scale was found to be a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Leadership, teacher, teacher leadership, scale development

SINIF İÇİ ÖĞRETMEN LİDERLİK ÖLÇEĞİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz

Bu çalışmanın
amacı öğretmenlerin sınıf içi liderlik tiplerini belirlemeye yönelik olarak
hazırlanan Sınıf İçi Öğretmen Liderlik Ölçeği’nin (SÖLÖ) geçerlik ve
güvenirliğini incelemektir. Ölçek geliştirme sürecinde yer alan örneklem
Gaziantep’te görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Toplam 308 öğretmen
çalışmaya katılmıştır. Uygulama süreci ardından analiz çalışmaları başlamıştır.
Geçerlik çalışmaları için yapı, kapsam ve görünüş geçerlikleri incelemiştir.
Yapı geçerliği kapsamında AFA ve DFA yapılmıştır. Kapsam ve görünüş geçerliği
için de uzman görüşüne başvurulmuştur. Güvenirlik çalışmaları kapsamında iç
tutarlılık katsayıları hesaplanmıştır. Ölçeğin KMO değeri ,878 bulunmuş ve
Bartlett testinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu (χ2=4815,322, sd=861)
belirlenmiştir. 58 maddeden oluşan taslak ölçek AFA, DFA ve güvenirlik
çalışmaları sonucunda dört faktör ve 34 madde olarak son halini almıştır. Sonuç
olarak ölçeğin geçerli ve güvenilir ölçüm aracı olduğu ortaya çıkmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Liderlik, öğretmen, öğretmen liderliği, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Ağırman, N. ve Erçoşkun M.H. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Öğretmen Yeterlik ve Öğretmen Liderlik Düzeylerinin Değerlendirilmesi, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (3).Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.Aslan, M. (2011). Öğretmen Liderliği Davranışları ve Sınıf İklimi: Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri Bağlamında Bir Araştırma, Yüksek lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üni. Eğitim Bilimleri Ens., Eskişehir.Aşan, Ö. ve Aydın, E. M. (2006). “Güç ve politika” Örgütsel Davranış. İstanbul: Alfa Yayıncılık.Atman, B. R. (2010). Öğretmenlerin Liderlik Niteliklerinin Sınıf Yönetme Becerilerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.Aydın, F. (2016). Ortaokul Yöneticilerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Türleri ve Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik Davranışları, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.Başaran, İ. E. (1993). Eğitim yönetimi. Ankara: Gül Yayıncılık.Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi nitelikli okul. IV. Baskı, Ankara: Feryal Matbaası.Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Geliştirilmiş 20. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Can, E. ve Baksı, O. (2014). Öğrencilerin Sınıf İçi Tutum ve Davranışlarının Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Başarısına Etkisi, Asya Öğretim Dergisi, 2 (1), 86 101.Can, N. (2006). Öğretmen Liderliğinin Geliştirilmesinde Müdürün Rol ve Stratejileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi,21. Can, N. (2007). Öğretmen Liderliği Becerileri ve Bu Becerilerin Gerçekleştirilme Düzeyi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22. Can, N. (2008). Sınıfta bir lider olarak öğretmen. Şişman, M. ve Turan, S.(ed.) Teori ve Uygulamada Sınıf Yönetimi. Ankara: Öğreti Pegem Akademi Yayıncılık. Can, N. (2009). Öğretmen liderliği. Ankara: Pegem Akademi.Can, N. (2009b).Öğretmenlerin Sınıfta ve Okulda Liderlik Davranışları, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2). 385 -399. Cattell, R. B. (1978). The scientific use of factor analysis in behavioral and life sciences. New York: Plenum. Crowther, F.(2009). Developing teacher leaders. California: Corwin Press.Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A First Course in Factor Analysis (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence ErlbaumCostello, A. B. ve Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment Research & Evaluation, 10(7), 1-9. Çakırer, M.A. (2012). Lider öğretmen. Ankara: Crea Yayıncılık.Çelik, V. (2003). Eğitimsel liderlik. Pegem A yayıncılık.Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Dağ, İ. ve Göktürk, T. (2014), Sınıf Yönetiminde Liderlik ve Liderliğin Sınıf Yönetimine Katkıları, The Journal of Academic Social Science Studies, 27.Domino, G. ve Domino, M. L. (2006). Psychological testing: An introduction. Cambridge: Cambridge University Press. Eraslan, L. (2004). ‘Liderlik Olgusunun Tarihsel Evrimi, Temel Kavramlar ve Yeni Liderlik Paradigmasının Analizi’, Milli Eğitim Dergisi, 162.Eriş, A. (2019). Sınıf içi farklı liderlik tipleri bağlamında sınıf atmosferinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.Evertson, C. M. & Weinstein, C. (2006). Classroom management as a field of inquiry. In C. M. Evertson & C. Weinstein (Eds.), Handbook of classroom management: Research, practice, and contemporary issues. (pp. 3- 15). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.Fraenkel, J. R., Wallend, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw Hill. Gonzales, L. D. (2001). The sustainability of teacher leadership beyond the boundaries of an enabling school culture. Ph.D. dissertation, University of Florida, United States – Florida. Dissertations & Theses: Full Text.(Publication No. AAT 3027518).Gül, R. (2010). Cumhuriyet’ten Günümüze Öğretmenin Liderliğine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Gündüz, Yüksel ve Can, Ertuğ. (2013). Öğrenci Görüşlerine Göre İlköğretim ve Ortaöğretim Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi İlkelerine Uyma Düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 19 (3). 419-446.Gürses, N. (2015). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Öğretimsel Liderlik Davranışlarının İncelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi.Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. ve Grablowsky, B. J. (1979). Multivariate data analysis. Tulsa, OK: Pipe Books. Harris,A & Muijs, D. 2005.Improving schools through teacher leadership.London: Open university press.Hook, D. P. (2006). The ımpact of teacher leadership on school effectiveness ın selected exemplary secondary schools. Ed.D. dissertation, Texas A&M University, United States -- Texas. Dissertations & Theses: Full Text.(Publication No. AAT 3219160). Jöreskog, K. ve Sörbom, D. (2000). LISREL [Computer Software]. Lincolnwood, IL: Scientific Software, Inc. Karacaoğlu, Ö. C.(2008). Öğretmenlerin Yeterlilik Algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 5 (1).Katzenmeyer, M. ve Moller, G. (2013). Uyuyan devi uyandırmak: Öğretmen liderler yetiştirmek. Ankara: Nobel Yayıncılık.Kaya, İ., Habacı, İ., Kurt, İ., Kurt, S., Habacı, M. (2011). Te acher Leadership. World Applied Sciences Journal. 15 (4): 584-589.Kline, R. B. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge. Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press. Kılıçarslan, S. (2013). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (İzmir ili Karabağlar ilçesi örneği). Yüksek lisans tezi. Okan Üniversitesi, İstanbul. Kuran, K. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf İçi Öğretim Süreçlerindeki Yeterliliklerinin Değerlendirilmesi, Eğitim ve Bilim, 28 (130). Lima, N. E. (2006). A case study on principal behaviors cultivating a positive school culture in an elementary school. Yüksek Lisans Tezi. Johnson & Wales University, Miami.Lıttle, J. W. (1990). The Persistence of Privacy: Autonomy and Ġnitiative in Teacher‟s Professional Relations. Teachers College Record, 91, pp. 50-53.Murphy, J. (2005). Connecting teacher leadership and school improvement Thousand Oaks, CA: Corwin Pres.Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları İle Yöneticilerin Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 377-403. Öntaş, T. ve Okut, L. (2017). Özel Öğretim Kurumlarındaki İlk ve Ortaokul Öğretmenlerinin Öğretmen Liderliği Davranışları ve Sınıf Yönetimi Eğilimleri Arasındaki İlişki, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1). 98-115. Pallant, J. (2005). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for windows. Australia: Australian Copyright. Peker, Ö. ve Aytürk, N. (2000). Yönetim becerileri. Ankara: Yargı Yayınevi.Pellicer, L. & L. Anderson (1995). A Handbook for Teacher Leaders. Thousand Oaks, Calif: Corwin PressPolat, S. ve Ceep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54.Rahmi, U.(2010) The association between classroom climate and teacher- student interpersonel behaviour in primary science. Nisan 02, 2011 tarihinde http://www.scribd.com/doc/48856530/The-Associations-betweenClassroom-Climate-and-Teacher-Student-Interpersonal-Behavior-inPrimary-Science-Ulfa-Rahmi adresinden alınmıŞtır. Stronge, J. H., Tucker, P. D., & Hindman, J. D. (2004). Handbook for qualities of effective teachers. USA: ASCD Publications.Şentürk, İ. ve Oyman, N. (2014). Yükseköğretimde Demokratik Sınıf Yönetimi: Nitel Bir Çalışma, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3) • 921- 945 Şisman, M. (2002). Ögretim liderligi. Ankara: Pegem.Tezcan, M. (1994). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.Titrek, O. ve Zafer, D. (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynaklarına İlişkin Öğretmen Görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (60). 657-674. Ülger, M. (2015). Ortaokul Öğretmenlerinin Öğretmen Liderliği Algılarının, Örgütsel Vatandaşlık ve İşe Sarılma Düzeyleriyle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Yükseklisans Tezi, Gaziantep Zirve Üni. Sosyal Bilimler Ens. Wynne, S.M. (2004). A study of the relationships between teacher leadership and school culture in secondary schools within the eastern school district on prince edward ısland. M.Ed. dissertation, University of Prince Edward Island (Canada), Canada Dissertations & Theses: Full Text.(Publication No. AAT MQ93885)Yun, S., Cox, J., Sims Jr, H. P., & Salam, S. (2007). Leadership and teamwork: The effects of leadership and job satisfaction on team citizenship. International Journal of Leadership Studies, 2(3), 171-193.