Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Beyanı

Moment Dergi, bilimsel yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı ve Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından dergi editörleri için geliştirilen önerileri ve kılavuzları temel alınarak hazırlanan Temel Uygulamaların aşağıdaki ilkelerine uymayı taahhüt eder.

1. Moment Dergi'ye gönderilecek yazıların daha önce yayımlanmamış, yayın programına dâhil edilmemiş, ya da başka bir dergide yayımlanmak üzere değerlendirme aşamasına girmemiş olması gerekmektedir.
2. Moment Dergi, yayın etiğini uygulamada COPE tarafından belirlenen standartları benimser. Bu çerçevede kötüye kullanım veya yayın etiğinin ihlali durumlarında COPE tarafından geliştirilen yayın etiği akış şemalarını (https://publicationethics.org/resources/flowcharts) referans alır.
3. Moment Dergi, benimsemiş olduğu çift kör hakem süreci gereği, sunulan yazıların hakem değerlendirmesine gönderilme sürecinde, yazarların ve hakemlerin anonimliğini garanti altına alır.
4. Yazara dair bilgilerin gizliliği derginin sorumluluğundadır. Ancak bu bilgiler muhtemel suistimalleri soruşturmak amacıyla olası bir soruşturmada paylaşılabilir. Moment Dergi, muhtemel suistimal durumlarına ilişkin ilkelerini COPE tarafından oluşturulan yönergeler çerçevesinde tanımlar ve paydaşlarıyla web sitesinden paylaşır.
5. Bir metne ait bölümlerin, belirtilmediği halde, yazara ait birden çok yayında kullanılması durumu olan metin geri dönüşümü, Moment Dergi açısından kabul edilebilir değildir. Böylesi durumlarda dergi, COPE tarafından belirlenmiş olan ilgili yönergeleri uygular.
6. Moment Dergi ifade özgürlüğünü her koşulda savunur ve gözetir. Buna ek olarak Dergi; ırkçı, cinsiyetçi, ayrımcı her tür içeriği nefret söylemi içinde değerlendirir ve bu içerikteki yazıları sürece sokmadan reddetme hakkını kullanır.
7. Dergi, bir makale ile ilgili çıkar çatışması durumunda, açık bir biçimde, entelektüel ve etik standartlardan yana taraf olur; konu ile ilgili olarak yazarların, hakemlerin, editörlerin ve tema editörlerinin yükümlü olduğu etik ilkeleri tanımlar.
8. Ortaya çıkan bir çıkar çatışması durumunda Dergi, belirsizlik giderilene kadar makalenin değerlendirme sürecini askıya alır; bu bağlamda Dergi, başvuru yapan yazardan makalesi ile ilgili Etik Kurul İzni, Görüşmeci Rıza Formları ve ibraz edilmesi gereken belgeleri talep etme yetkisine sahiptir.
9. Moment Dergi; düzeltme, açıklama, özür, tekzip niteliğindeki içerikleri yayınlamak konusunda sorumlu ve hassas davranır.
10. Derginin editör ve yayıncıları, bir makalede oluşan yinelemelerin, yani başka bir yayınla arasındaki çakışmaların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmesi durumunda, yasal tavsiyelere uymakla yükümlüdür.

Telif Hakkı Düzenlemesi ve Çıkar Çatışması İlkesi

1. Yazar, kendi eseri üzerinde telif hakkına sahiptir ve yazısının ilk kez yayınlanma hakkı Moment Dergi’ye aittir; Creative Commons Attribution ilkeleri gereğince, çalışmasının yazar ve Dergi kaynak gösterilerek paylaşılmasına izin verir.
2. Moment Dergi paydaşları arasındaki olası çıkar çatışmalarının bilimsel yayın etiğine zarar vereceğini düşünür. Dergi, çıkar çatışmalarını tespit etmek ve önlemek amacıyla tüm paydaşları için yükümlülüklerini tanımlar.
3. Yazar, Moment Dergi’ye yazı başvurusu yaparken, Telif Hakkı Devri ve Çıkar Çatışması Formu’nu imzalayarak sisteme yüklemek zorundadır.

Olası Suistimal İddialarına İlişkin İlkeler

Moment Dergi, suistimal ve kötüye kullanma durumlarına karşı, COPE’un “olası kötüye kullanım” durumlarına dair önlemlerini benimser. Bu doğrultuda; yayıncının, editörlerin, hakemlerin, yayın kurulunun ve yazarların yayın öncesi, yayın süreci ve sonrasında olası kötüye kullanım durumlarına karşı yükümlülüklerini Yayın Etiği İlkelerinde ayrıntılı olarak anlatır.

1. Aynı çalışmanın farklı yayın organlarına gönderildiği durumlarda, farklı dergilere gönderilen aynı çalışmaların farklı versiyonlarını karşılaştırmak, gönderilen çalışmaya ilişkin yazar ve soruşturmacılardan derlenen açıklamaları karşılaştırmak, şüpheli suistimal vakalarında soruşturma için işbirliği yapmak ve çaba harcamak, soruşturmacılara/yazarlara ve/veya kurumlarına yönelik çalışmalarda birlikte hareket etmek gibi faydalar sağlamak amacını taşır.
2. Moment Dergi, bilimsel yayıncılık sürecinde gizliliğin önemini göz önüne alarak, yazar ve hakemlere ilişkin bilgileri, sadece araştırmaya dair şüpheli bir suistimali önlemek ve buna cevap verme yükümlülüğünü yerine getirmek amacıyla paylaşır.
3. Dergi editörleri ve tema editörleri şüpheli durumlarda bilgi paylaşımı yapmadan önce ilk sorgulamaları yapmalıdır. Bilgi paylaşımı, sadece, yazarın yanıt vermediği, yanıtının yetersiz olduğu veya muhtemel suistimalden birden fazla derginin etkileneceği düşünüldüğünde söz konusu olur.
4. Gerekli görüldüğünde bilgiler, yalnızca konuya ilişkin bilgi sahibi olabileceğine inanılan editörlerle paylaşılır ve paylaşılan bilgiler yalnızca olgusal içerikle sınırlı tutulur.
5. Editör ve tema editörleri, iletişim gizliliğini mümkün olan en geniş ölçüde korumayı taahhüt ederler.

1. YAYINCI

1. Moment Dergi’nin yayıncısı, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi adına Fakülte dekanıdır.
2. Yayıncı; derginin yayın etiği ilkelerinin ilgili paydaşları tarafından uygulanmasını, dergi içeriğine açık erişimin ücretsiz ve sürekli olarak sağlanmasını, yayınların arşivlenmesini ve korunmasını taahhüt eder.
3. Yayıncı; suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlalleri, metin geri dönüşümü gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği şüphesinin oluştuğu durumlarda durumun netleşmesi için gerekli adımları atmakla yükümlüdür.

2. YAYIN KURULU

1. Moment Dergi’nin Yayın Kurulu yılda en az iki kere toplanır.
2. Yayın Kurulu üyeleri, Moment Dergi’nin yayın etiği ilkeleri ve politikasını kabul eder ve bu ilke ve politikalarla ilgili kararları değerlendirirler.
3. Dergi’nin tema konularının ne olacağına ve ilgili tema sayısı için kimlere tema editörlüğü teklifi götürüleceğine karar verirler.
4. Dergi’nin Bilim Kurulu için üye önerisi yaparlar.
5. Dergi’nin ulusal ve uluslararası tanınırlığını artırmak için öneri verirler.
6. Suistimal, intihal, çıkar çatışması, telif hakkı ihlalleri, metin geri dönüşümü gibi bilimsel yayın etiğinin ihlal edildiği şüphesinin oluştuğu durumlarda, durumun netleşmesi için Dergi’nin editör ekibini bilgilendirmelidirler.
7. Akademik niteliğini artırmak amacıyla Dergi’nin yer alabileceği tarama indeksi önerisi verirler.

3. EDİTÖR

1. Dergiye yollanan makaleler, editörler tarafından, yazarların ırk, etnisite, cinsiyet, dünya görüşü ve inançlarından bağımsız değerlendirilir.
2. Hakemlerin değerlendirdikleri yazılara ilişkin detaylı ve yapıcı değerlendirme yaparlar.
3. Dergide hakem değerlendirmesine gerek görülmeksizin yayımlanan değini, etkinlik değerlendirmesi gibi yazılar da yer almaktadır. Dergide, hakemli yayın ile hakem değerlendirmesine gerek olmayan yayınlar arasındaki ayrım açıkça ifade edilir. Gereği halinde editör, başvuru yapan makalenin, derginin hangi kategorisi altında yayımlanabileceği konusunda yorum ve öneri geliştirebilir, bunu yazar ile açıkça paylaşır. Bu durumda nihai karar, yazara ve/veya editöre aittir.
4. Hakem sürecine girecek makalelerde editörler yazar ve hakem arasındaki irtibat kişisi olma sorumluluğuyla hareket eder. Hakemlik sürecini, makalenin dergiye ulaşma tarihinden yayın aşamasına kadar akademik nezaketle, her aşamayı titizlikle belgeleyerek yürütürler. Değerlendirme süreci ile ilgili olarak, gereği halinde (yazarın ve hakemin kişisel haklarını ve derginin mahremiyet ilkelerini gözetmek kaydıyla), her bir makale için değerlendirme adımlarının hesabını vermekten çekinmezler.
5. Değerlendirmeye alınan makale için iki hakemin farklı görüşler bildirmesi durumunda editörler, üçüncü bir hakemin değerlendirmesine başvurmalıdırlar.
6. Editörler, ilgilendikleri makalelerle çıkar çatışması içindelerse veya çıkar çatışmasına neden olabilecek ilişkiler içindelerse, kendilerini editörlük görevinden geri çekmelidirler. Editörlük görevini sürdürecek diğer editör kadrosu, finansal çıkarlarının güncel durumunu veya (editörlük sürecini etkileyebilecek) diğer çatışmaları bildirmeliler ve herhangi bir çıkar çatışması söz konusuysa editörlük görevinden geri çekilmelilerdir. Editör kadrosu değerlendirilen yazıdan elde edilen herhangi bir bilgiyi kişisel çıkar için kullanmamalıdır.
7. Editörler, yayınlanmış bir makalede hata tespit ederlerse ve bu hata, çalışmayı veya önemli bölümlerini geçersiz kılıyorsa, intihal içeriyorsa, etik dışıysa söz konusu makaleyi geri çekerler. Bu durumda editörler, makalenin geri çekildiğini açıkça belirten bir ifadenin ve geri çekilme nedeninin yer aldığı bir açıklama yanında, iki versiyonu birbirine bağlayan bir link sağlayarak, bunların çevrimiçi platformlarda tüm okuyuculara açık bir şekilde dolaşıma sokulmasından sorumludurlar.

4. YAZAR

1. Yazarların akademik, etik ve sosyal sorumluluğu bulunur.
2. Yazarlar derginin aynı temalı sayısına birden fazla makale başvurusu yapamazlar.
3. Makale başvuru tarihleri, yayım hazırlığı aşamasında olan sayının çağrı metninde belirtilmektedir. Başvuru tarihinden sonra gelen makale başvuruları değerlendirmeye alınmayacaktır.
4. Yazar gönderdiği makale ile ilgili intihal, emek hırsızlığı, usulsüz referans gösterme, referans unutma, burs ve destek kurumlarının adının anılmaması gibi etik ihlaller yapmamak konusunda kendisi sorumludur. Aksi bir durum tespit edildiğinde makale reddedilir.
5. Yazar çalışma/araştırma desteği almışsa makalesinde kaynağını belirtmelidir.
6. Yazarlar herhangi bir tür veya formatta bir yazı sunduğunda, çalışmada yanlılık yaratabilecek veya yanlı bulunabilecek tüm finansal ve kişisel ilişkileri açıklamaktan sorumludurlar. Bu çerçevede yazarların yazı başvurusu yaparken, Telif Hakkı Devri ve Çıkar Çatışması Bildirimi Formu’nu imzalayarak sisteme yüklemeleri gerekir.
7. Yazarlar yayımlanması talebiyle teslim ettikleri çalışmalarındaki fikir ve ifadelerin daha önce yayımlanmış diğer çalışmalarında kullanılmamış olmasından sorumludur. Bu fikir ve ifadelerin daha önce kullanılmış olması durumunda, gerekli yerlerde, kendilerine atıf yoluyla belirtilmeleri gereklidir. Aksi durumda yazarlar, editörlerin isteği üzerine, çakışma olan kısımları düzeltmekle veya makale yayımlanmışsa, yeni bir düzelti yayınlanması için üstlerine düşenleri yapmakla yükümlüdürler.
8. Yazarlar, Moment Dergi’ye gönderecekleri yazıların daha önce yayımlanmamış, yayın programına dâhil edilmemiş ya da başka bir mecrada yayımlanmak üzere değerlendirme aşamasına girmemiş olduğunu taahhüt ederler.
9. Yazarlar, çalışmanın her kısmı için, geçerlilik ve etik konularında hesap verebilir olmalıdırlar.
10. Çalışmaya katkıda bulunan birden fazla yazar varsa, bu yazarların başvuru sırasında yolladıkları isim sıralaması, yazarların ortak kararı olmalıdır.
11. Çalışmada sadece aktif katkısı olan kişilerin yazarlar arasına dâhil edilmesi, aktif katkısı olmayan kişilerin yazarlar arasına dâhil edilmemesi, yazar sıralamasının veya yazıya ilişkin değerlendirme süreci devam ederken yazar sıralamasındaki herhangi bir değişiklik talebinin uygun bir biçimde gerekçelendirilmesi, yazarın sorumluluğundadır. Yazar, dergi editörleri tarafından gerekli görülmesi durumunda, tüm bu konulara ilişkin açıklama yapabilmelidir.
12. Yazarlar makalelerinin yayınlanmasından sonra hatalar ve yanlışlıklar tespit ederlerse, uygun işlemlerin yapılabilmesi için dergi editörlerine derhal bildirmelilerdir.
13. Yazarlar aynı makaleyi kısmen veya tamamen, uygun bir gerekçe belirtmeksizin, izin veya çapraz referans olmaksızın birden fazla dergide yayınlayamazlar. Yazarlar, imzaladıkları lisans ve telif hakkı devir sözleşmesine uymakla yükümlüdürler.

5. HAKEM

1. Çift kör hakem değerlendirme sürecini benimseyerek hareket eder ve bu sürecin gerekliliklerini yerine getirir.
2. Hakemlik teklifi sunulduğunda, makul bir zaman aralığında, olumlu ya da olumsuz yanıt vermelidir.
3. Çalışmanın konusuna dair uzmanlığı yoksa ya da sadece bir kısmını değerlendirebilecek durumdaysa bunu açıklamalıdır.
4. Karşılıklı kabul edilen zaman aralığında değerlendirme yapmayı kabul etmelidir, sarkma ihtimalinde bilgilendirmelidir.
5. Hakemler, yazıya ilişkin görüşlerinde yanlılık yaratabilecek herhangi bir çıkar çatışmasını editörlere açıklamalılar ve böyle bir durum varsa, yazıyı incelemekten kaçınmalıdırlar.
6. Hakemler, incelemeleri için kendilerine gönderilen makalelerde, yazarın kendinden intihali olarak da bilinen metin geri-dönüştürmeyi fark ettiklerinde, editörlere bilgi vermekle sorumludurlar.
7. Hakemler, değerlendirilen yazı yayınlanmadan önce, söz konusu yazıda bulunan ve kendi ilgi alanlarına giren herhangi bir bilgiyi kullanmamalıdırlar.
8. Adil ve tarafsız bir değerlendirme yapamayacağını düşünürse bunu bildirmelidir.
9. Hazırlamakta oldukları ya da değerlendirmede olan bir çalışmalarına çok benzer bir çalışma söz konusuysa, değerlendirmeyi reddetmelidir.
10. Değerlendirme sırasında;
    - Kabul sırasında var olmayan bir çıkar çatışmasının ortaya çıktığını fark ettiklerinde dergiyi haberdar etmelidir.
    - Tüm yazı ve hakem değerlendirmelerini gizli tutmalıdır.
    - Değerlendirmelerinin sadece bilimsel olduğunu, kişisel, finansal ya da entelektüel taraflılık nedeniyle olumlu ya da olumsuz biçimde etkilenmeyeceğini garanti etmelidir.
    - Yazara yönelik kişisel yorumlar ya da gerekçelendirilmemiş suçlamalar yapmamalıdır.
    - Eleştirilerinde spesifik olmalıdır; örneğin “daha önce yapılmış bir çalışma” gibi genel bir ifadeyi somutlamalıdır; bu, editörlerin değerlendirme ve karar alma sürecinde yazarlara adaletli davranması için yardımcı olacaktır.
    - Bunun yazarların çalışması olduğunu hatırlamalı ve eğer çalışma açık ve net bir ifadeyle yazılmışsa, çalışmayı kendi tercih ettikleri biçimde yeniden yazmaya girişmemelidir; ancak ifadeleri netleştirme önerileri önemlidir.
    - Yazarlarla dergiyi bilgilendirmeden doğrudan iletişime geçmemelidir.
    - Başka dilde yazmaktan kaynaklı olabilecek hassasiyetleri tanımalı ve bunu saygıyla ve uygun bir biçimde ifade etmelidir.
    - Sırf kendilerinin ya da meslektaşlarının referans verilme sayısını artırmak ya da görünür olmak için bu çalışmalara referans verilmesini önermemelidir. Bir öneri yapılırsa, bilimsel olarak gerekçelendirmelidir.
11. Değerlendirme sonrası;
    - Çalışmanın ve değerlendirme sürecinin gizliliğini korumaya devam etmelidir.
    - Esas yorumlarını ve geribildirimlerini etkileyebilecek bir durumun ortaya çıkması halinde dergiyi bilgilendirmelidir.
    - Revizyon ve yeniden değerlendirme ile ilgili dergiden gelen taleplere karşılık vermeye çalışmalıdır.

6. TEMA EDİTÖRÜ

1. Moment Dergi tema editörleri, Dergi’nin bilimsel yayın etiği ilkelerini kabul ederler ve bu doğrultuda sorumluluklarını yerine getirirler.
2. Tema editörleri, editörlüğünü yaptıkları sayı için makale çağrısı yaptıkları aşamadan sayının yayına girdiği aşamaya kadarki süreçte, Dergi editörleri için tanımlanan yayın etiği sorumluluklarını üstlenirler.
3. Tema editörleri, sorumluluğunu üstlendikleri sayının yayınlanmasından sonra, etik ilkeler çerçevesinde gerekli görülen durumlarda, Dergi tarafından sorulan soruları yanıtlamakla ve istenen belgeleri paylaşmakla yükümlüdürler.
4. Kişiler, Moment Dergi’nin tema editörlüğü teklifini kabul ettiklerinde, yukarıda sıralanan sorumluluklarını yerine getirmeyi de taahhüt etmiş olurlar.

Yukarıda belirtilen koşullar dışında oluşan etik problemlerde COPE’un (Committe of Publication Ethics) yayın etiği ilkeleri başvuru kaynağı olacaktır. Moment Dergi Mayıs 2019 tarihinden itibaren COPE üyesidir.

İntihal İnceleme Politikası

İntihal, emek hırsızlığı gibi etik ihlaller Moment Dergi tarafından kabul edilemez bulunur ve bu gibi ihlallerin gönderilen yazılarda bulunmaması öncelikli olarak yazar(lar)ın sorumluluğudur.

Dergiye gönderilen tüm yazıların benzerlik raporları, gönderim aşamasında Dergipark arayüzü üzerinden intihal.net tarafından oluşturulur.

Rapor sonucunda benzerlik oranının %20 ve üzeri çıkması durumunda editörler ilgili rapor sonucunu yazarla paylaşarak yazıyı değerlendirme sürecine sokmadan reddederler.

Açık Erişim Politikası

Moment Dergi, bilginin global değişimini artırarak insanlık için yararlı sonuçlar doğurabilmek amacıyla içeriğinin sürekli ve ücretsiz olarak kullanımı için açık erişim sağlar. Bu bağlamda dergide yayınlanan tüm yazılar https://dergipark.org.tr/moment/archive ve http://www.momentjournal.org/index.php/momentdergi/issue/archive adreslerinden erişime açıktır.

Bu çerçevede, Moment Dergi, Budapeşte Açık Erişim Girişimi’nin açık erişim tanımı çerçevesinde ve bilimsel etik ve kurallara uygun olarak atıf yapılması şartıyla, dergide yayınlanan hakem değerlendirmesinden geçmiş bilimsel literatürün, internet aracılığıyla; finansal, yasal ve teknik engeller olmaksızın, serbestçe erişilebilmesini, okunabilmesini, indirilebilmesini, kopyalanabilmesini, dağıtılabilmesini, basılabilmesini, taranabilmesini, tam metinlere bağlantı verilebilmesini, dizinlenebilmesini, yazılıma veri olarak aktarılabilmesini ve her türlü yasal amaç için kullanılabilmesini kabul eder.(http://www.budapestopenaccessinitiative.org/boai-10-recommendations)

Bunun yanı sıra, yazı ve makaleleri dergide yer alan tüm yazarlar, açık kaynak erişimini ve Creative Commons Atıf Lisansı’nın koşullarını kabul ederler.

Moment Dergi, yayınlanan yazı ve makalelerin çoğaltma ve dağıtım üzerindeki tek kısıtlama yetkisini ve bu alandaki tek telif hakkı rolünü yazarlarına verir.