Use of Public Space as a Discrimination Tool

Yıl 2025, Sayı: 1, 318 - 335

Ümran Sofuoğlu Demirbaş

Öz

Discrimination is a persistent social issue that manifests spatially within urban environments. Under the influence of neoliberal policies, the design and regulation of public spaces often reproduce unequal structures that disadvantage certain social groups. This study investigates discriminatory spatial practices shaped by neoliberal urban strategies and highlights the importance of inclusive design in ensuring equitable access to public spaces. The research is built on the hypothesis that “disadvantaged groups are subjected to discrimination in public spaces.” To examine this, the study focuses on the three busiest European airports in 2023, based on scheduled passenger capacity: London Heathrow, Istanbul Airport, and Paris Charles de Gaulle. Utilizing a descriptive quantitative approach, the research analyzes the spatial inclusiveness of these airports through visual and textual data collected from digital sources. The analysis focuses on inclusivity indicators such as accessibility across different age, gender, class, ethnicity, and physical ability groups, as well as user engagement and perceived openness. Findings reveal that although these airports may meet physical accessibility standards, they often fall short in promoting social and cultural inclusivity. The study concludes that public spaces must be designed not only for physical access but also with a strong emphasis on social equity and inclusive participation for diverse user groups.

Anahtar Kelimeler

Discrimination , Inequality , Public Space , Sociology of Space , Disadvantaged Groups

Bir Ayrımcılık Aracı Olarak Kamusal Mekânın Kullanılması

Öz

Ayrımcılık, toplumsal yapının sürekliliğinde etkili olan temel sorunlardan biridir ve kent mekânlarında farklı biçimlerde kendini göstermektedir. Neo-liberal politikalar doğrultusunda yeniden şekillenen kentsel planlama anlayışı, kamusal alanların herkes için eşit şekilde erişilebilir ve kullanılabilir olmasını engelleyerek, özellikle dezavantajlı gruplar üzerinde ayrımcı etkiler yaratabilmektedir. Bu çalışma, söz konusu ayrımcı mekânsal pratikleri incelemeyi ve kamusal mekânlarda kapsayıcı tasarımın gerekliliğine dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın hipotezi, “dezavantajlı gruplar kamusal mekânlarda ayrımcılığa maruz kalmaktadır” şeklinde belirlenmiştir. Bu bağlamda, Avrupa’nın 2023 yılı verilerine göre en yoğun yolcu kapasitesine sahip üç havalimanı olan Londra Heathrow, İstanbul Havalimanı ve Paris Charles de Gaulle çalışma örneklemi olarak seçilmiştir. Araştırmada, nicel betimleyici yöntem kullanılmış; havalimanlarının kapsayıcılık düzeyi dijital ortamda erişilebilen görsel ve yazılı içerikler üzerinden değerlendirilmiştir. Bulgular, bu mekânların fiziksel olarak erişilebilir olsa da sosyal ve kültürel anlamda kapsayıcılık konusunda sınırlılıklar taşıdığını ortaya koymuştur. Sonuç olarak, kamusal alanların farklı kullanıcı profillerine göre erişilebilir ve kapsayıcı şekilde tasarlanması gerektiği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ayrımcılık , Eşitsizlik , Kamusal Mekân , Mekân Sosyolojisi , Dezavantajlı Gruplar

Etik Beyan

Etik beyan gerekmemiştir.

Kaynakça

• Anonim. (2022). Paris-Charles de Gaulle Havalimanı’nın ismi geçici olarak değişiyor. Erişim Tarihi: 23 Mayıs 2024, https://havasosyalmedya.com/paris-charles-de-gaulle-ismi-gecici-degisiyor/
• Augé, M. (1997). Yer-olmayanlar: Üstmodernliğin Antropolojisine Giriş (I. Turhan Çev.). İstanbul: Kesit Yayınları.
• BBC. (2023). Heathrow engelli yolculara erişim konusunda zayıf olarak derecelendirildi. Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2024, https://www.bbc.com/news/uk-england-london-66256121
• Bringolf, J. (2008). Universal Design: is it Accessible?. The RIT Journal of Plurality and Diversity in Design, 1(2), 45-52. Erişim Tarihi: 01 Haziran 2024, https://at-aust.org/assets/atE_UD.pdf
• Castiglioni, R. (2013). Paris Charles de Gaulle Accessibility Report. Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2024, https://www.reducedmobility.eu/20130323297/The-News/paris-charles-de-gaulle-accessibility-report.html
• Council of the European Union. (2000). Council Directive 2000/43/EC of 29 June 2000 implementing the principle of equal treatment between persons irrespective of racial or ethnic origin. Official Journal of the European Communities, L180, 22–26.
• Craven, J. (2019). 2004 Charles de Gaulle Havalimanı Çöküşü. ThoughtCo. Erişim Tarihi: 22 Mayıs 2024, https://www.thoughtco.com/charles-de-gaulle-airport-terminal-collapse-3972251
• Çelenk, S. (2010). Ayrımcılık ve Medya, Televizyon Haberciliğinde Etik. Bülent Çaplı, Hakan Tuncel (Ed.) (ss. 211-228), Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, Ankara.
• Demir, E. (2008). İnsan Haklarının Evrenselliği Görüşü Karşısında Kültürel Rölativizm, Marmara Üniversitesi MÜFH-HAD, 14(3), 209-242.
• Devan, Y. K. (2019). Security at European airports is discriminatory and out of control. Trtworld. Erişim Tarihi: 26 Mayıs 2024, https://www.trtworld.com/opinion/security-at-european-airports-is-discriminatory-and-out-of-control-27434
• Hanson, J. (2004). The Inclusive City: Delivering a More Accessible Urban Environment Through Inclusive Design. RICS Cobra 2004 International Construction Conference: Responding to Change. (s.1-39). York, UK.: RICS Cobra. Erişim Tarihi: 01 Haziran 2024, https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/3351/1/3351.pdf
• Harvey, D. (2006). Sermayenin Mekânları (M. Belge, Trans.). Metis Yayınları.
• Heylighen, A. (2011). Designing for people with disabilities: the paradox of user involvement in universal design. Design Issues, 27(2), 42–52.
• Imrie, R. (2012). Universalism, universal design and equitable access to the built environment. Disability & Rehabilitation, 34(10), 873–882. https://doi.org/10.3109/09638288.2011.624250
• International Labour Organization (ILO). (2007). Equality at work: Tackling the challenges (Global Report under the follow-up to the ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work). International Labour Office. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---declaration/documents/publication/wcms_087314.pdf
• Irtak, K. (2022). İstanbul Havalimanı girişinde bilet kontrolü sona erdi. Anadolu Ajansı. Erişim Tarihi: 22 Mayıs 2024, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/istanbul-havalimani-girisinde-bilet-kontrolu-sona-erdi/2490789
• İnsani Gelişme Raporu 2023/2024. (2024). Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2024, https://www.undp.org/tr/turkiye/publications/human-development-report-2023
• Jacobs, J. (2011). Büyük Amerikan Şehirlerinin Ölümü ve Yaşamı (Ö. Özberk, Trans.). Metis Yayınları. (Original work published 1961)
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi (E. Işık, Çev.). İstanbul, Sel. (Orijinal yayın 1991)
• Low, S. ve Smith, N. (Eds.). (2006). The Politics of Public Space. Routledge.
• Mamatoğlu, N. (2015). Türkiye’de Engelliler İçin Erişilebilirlik Uygulamaları Algısı. TMMOB Mimarlar Odası Yayını Dosya Dergisi, (3), 6-13. Erişim Tarihi: 01 Haziran 2024, http://www.mimarlarodasiankara.org/dosya/dosya36.pdf
• Mehta, V. (2014). Evulating Public Space. Journal of Urban Design, 19, 1, 53-88.
• Mitchell, D. (2003). The Right to the City: Social Justice and the Fight for Public space. New York: Guilford Press.
• Nergiz, A. (2023). Dünyanın En İşlek Havalimanları (Mart 2023). Havayolu 101. Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2024, https://www.havayolu101.com/2023/03/11/dunyanin-en-islek-havalimanlari-mart-2023/
• Nurus. (2024). İstanbul Havalimanı. Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2024, https://www.nurus.com/tr/musteri/istanbul-havalimani
• OAG Schedules Analyser. (2023). Busiest airports in Europe by scheduled capacity in 2023. Official Airline Guide. https://www.oag.com/busiest-airports-world-2023
• Özbek, M. (2004). Kamusal Alan, Hil Yayın, İstanbul.
• Paris Aeroport. (2024). Mobility Assistance for people with disabilities and/or reduced mobility, Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2024, https://www.parisaeroport.fr/en/passengers/flight-preparation/prm-assistance/prm-accessibility
• Pullin, G. (2009). Design Meets Disability. MIT Press.
• Semerci, P. U. (2011). Ayrımcılık Bağlamında Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma, Erişim Tarihi: 08 Mayıs 2024, http://www.secbir.org/wp-content/uploads/2011/01/16-PINAR-UYANSEMERC% C4%B0.pdf
• Sennett, R. (2013). Kamusal İnsanın Çöküşü (S. Durak ve A. Yılmaz Çev.). İstanbul, Ayrıntı (Orjinal Yayın 1992).
• Slot Haber. (2020). İstanbul Havalimanı Tüm Engelleri Kaldırdı. Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2024, https://www.slothaber.com/istanbul-havalimani-tum-engelleri-kaldirdi/
• Steinfeld, E. ve Maisel, J. (2012). Universal Design: Creating Inclusive Environments. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
• Story, M. F., Mueller, J. L. ve Mace, R. L. (1998). The Universal Design File: Designing for People of All Ages and Abilities. NC State University, Center for Universal Design.
• Symonds, D. (2018). Heathrow Airport looking to further improve service for passengers with disabilities. Erişim Tarihi: 26 Mayıs 2024, https://www.passengerterminaltoday.com/news/passenger-experience/heathrow-airport-looking-to-further-improve-service-for-passengers-with-disabilities.html
• Sweney, M. (2022). Heathrow hopeful of summer holiday boom after January passenger slump. The Guardian. Erişim Tarihi: 23 Mayıs 2024, https://www.theguardian.com/uk-news/2022/feb/11/heathrow-hopeful-of-summer-holiday-boom-after-january-passenger-slump-omicron
• United Nations. (2006). Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD). https://www.un.org/development/desa/disabilities/convention-on-the-rights-of-persons-with-disabilities.html
• United Nations Development Programme (UNDP). (2024). Human Development Report 2023/24: Breaking the Gridlock. United Nations. https://hdr.undp.org