The Place and Importance of Turkish Historical Society in the Cultural Heritage Preservation Policies During Ismet Inönü's Presidency

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 174 - 214, 15.06.2024

Semra Kır Şimşek

https://doi.org/10.16985/mtad.1411648

Öz

Cultural heritage encompasses artifacts produced by human communities across generations, illustrating the connection with the past, present and future, and are recognized for their universal value. The utilization of "cultural heritage" as a political instrument is closely related to nation-state building processes. Within the cultural policies of the Republic of Turkey, cultural heritage played an important role in reinforcing national ideologies and fostering a sense of collective belonging, thereby contributing to the construction of national identity. Efforts to document Anatolia's ties to the Turks was initiated by Mustafa Kemal Atatürk in the in the revolutionary process and have involved cooperation with various stakeholders and approached from multiple dimensions. One of these stakeholders, the Turkish Historical Society, esteemed both nationally and internationally, followed the course set by Atatürk during İsmet İnönü's presidency. It has contributed to cultural heritage policies through academic research, supra-institutional guidance and constructive interventions. The archival documents of the Turkish Historical Society, which are central to this study and published for the first time, are crucial for understanding the period and the role of the institution in cultural heritage preservation. This study, supported by the Republican archives and period press will explored the activities of the Turkish Historical Society in the field of immovable cultural heritage protection within the context of İsmet İnönü- era policies.

Anahtar Kelimeler

Cultural Heritage, Atatürk, İsmet İnönü, Turkish Historical Society, conservation policies.

İsmet İnönü Dönemi Kültürel Miras Koruma Politikalarında Türk Tarih Kurumunun Yeri ve Önemi

Öz

İnsan topluluklarının kuşaklar boyunca ürettiği; geçmiş, bugün ve gelecekle bağı anlatan, evrensel değer atfedilen eserleri içine alan “kültürel mirasın” politik bir araç şeklinde kullanımı ulus-devlet süreçleriyle yakından ilişkilidir. Ulusal ideolojilerin pekiştirilmesinde ve millî kimlik inşasında ortak aidiyeti güçlendirici rolüyle kültürel miras, Türkiye Cumhuriyeti’nin kültür politikaları içerisinde ehemmiyetli bir konumdadır. Kültürel miras, Mustafa Kemal Atatürk’ün başlattığı devrim sürecinde Anadolu’nun Türklerle ilişkisinin belgelenmesi çalışmalarında farklı paydaşlarla iş birliği ve çeşitli boyutlarıyla ele alınmıştır. Bu paydaşlardan biri olan, ulusal ve uluslararası bilimsel camiada saygınlığı kabul edilen Türk Tarih Kurumu, Atatürk’ün çizdiği rotayı İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı döneminde de takip ederek kültürel miras politikalarına akademik çalışmalar, kurumlar üstü rehberlik ve yapıcı müdahaleleri ile katkı sağlamıştır. Araştırmanın odağında yer alan Türk Tarih Kurumunun arşiv belgeleri, dönemin anlaşılması ve kurumun kültürel mirası korumadaki rolünün yanı sıra ilk kez yayınlanmaları dolayısıyla da önem teşkil etmektedir. Cumhuriyet arşivi ve dönem basınıyla da desteklenen çalışmada Türk Tarih Kurumunun taşınmaz kültürel mirasın korunması alanındaki faaliyetleri İsmet İnönü dönemi politikaları bağlamında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Miras, Atatürk, İsmet İnönü, Türk Tarih Kurumu, koruma politikaları.

Kaynakça

• “Haberler: Türk Tarih Kurumu Genel Kurulu’nun 1949 ve 1950 Toplantıları”, Belleten, XIV / 54, (1950), s. 300, 315.
• “Haberler: Türk Tarih Kurumunun Çalışmaları”, Belleten, IV / 14-15, (1940), s. 295-296.
• “Haberler: Türk-İslam Devri Kitabeleri derleme Heyeti”, Belleten, V / 17-18, (1941), s. 178-179.
• “Haberler”, Belleten, V / 17-18, (1941), s. 181-182.
• Arık, Remzi Oğuz, Türk Sanatı ve Arkeolojisi Yazıları, haz. Ezel Erverdi, M. İhsan Kara, Dergâh Yayınları, İstanbul 2017.
• Atasoy, Nurhan, İbrahim Paşa Sarayı, 2. bs., Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2017.
• Atatürk Devri Fikir Hayatı II, haz. Mehmet Kaplan, İnci Enginün, Zeynep Kerman, Necat Birinci, Abdullah Uçman, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1981.
• Aydın, Suavi, “Batılılaşma Karşısında Arkeoloji ve Klasik Çağ Araştırmaları”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce C 3, Modernleşme ve Batıcılık, ed. Tanıl Bora, Murat Gültekingil, 4. bs., İletişim Yayınları, İstanbul 2007, s. 403-427.
• Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, 9. bs., İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 2005.
• C.H.P. Büyük Kurultayı Zabıtları, Ulus Basımevi, Ankara 1939.
• C.H.P. Programı, Ulus Basımevi, Ankara 1935.
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, 3. bs., Paradigma Yayınları, İstanbul 1999. CHP Yedinci Büyük Kurultay Tutanağı, Ankara 1948.
• Copeaux, Etienne, Türk Tarih Tezinden Türk İslam Sentezine, çev. Ali Berktay, 3. bs., İletişim Yayınları, İstanbul 2016.