Beğenilme Arzusu: Ölçek Geliştirme, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 51 - 60, 27.11.2017

Gülizar Kaşıkara , Uğur Doğan

https://doi.org/10.21666/muefd.345573

Cited By: 5

Öz

Araştırmanın amacı
beğenilme arzusu ölçeğini geliştirmek, ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini
incelemektir. Araştırma pilot uygulama için 69, Açımlayıcı Faktör Analizi için
418, Doğrulayıcı Faktör Analizi için ise 113 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir.
Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör
analizi yöntemleri, güvenilirliğinin belirlenmesi
için de test tekrar test yöntemi, eşdeğer yarılar yöntemi, cronbach alfa iç
tutarlık katsayısı, düzeltilmiş madde-toplam korelasyonu ve t testi
kullanılarak üst % 27 ile alt % 27 grupların madde ortalamaları arasındaki
farkların anlamlılığı incelenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi çalışmasında
ölçeğin toplam varyansının %42’sini açıklayan bir yapı elde edilmiştir. AFA'ya göre,
toplam 9 madde tek faktörde toplanmaktadır. Ölçekten alınan puanların
yükselmesi beğenilme arzusunun yükseldiğini göstermektedir. Ölçeğe uygulanan doğrulayıcı faktör analizi sonuçları
ölçeğin tek boyutlu yapısını doğrulamıştır (x²/sd=1.42,
RMSEA=0.06, GFI=0.92, AGFI=0.88, CFI=0.95, IFI=0.96, NFI=0.87,
RFI=0.83,RMR=0.03, SRMR= 0.06 ). Beğenilme Arzusu Ölçeği’nin ölçüt geçerliğini
test etmek için sosyal istenirlik ölçeğinin izlenim yönetimi alt boyutu kullanılmıştır.
Yapılan analiz sonucunda beğenilme arzusuyla izlenim yönetimi arasında negatif
düzeyde ilişki olduğu bulunmuştur. Güvenirlik çalışmasında iç tutarlık
katsayısı, AFA'ya göre .82 iken, DFA için .81 olarak bulunmuştur. Eş değer yarılar
yönteminin AFA sonuçlarına göre tek ve çift diye ayrılan iki grup arasında .72,
DFA sonuçları için de .72 düzeyinde bir korelasyon olduğu görülmüştür.  Ölçeğin 4 hafta ara ile yapılan test-tekrar
test güvenirlik çalışmasında .73 (p< .001) korelasyon bulunmuştur.  Grupların t-testi
sonuçlarına göre yapılan t-testi sonucunda alt ve üst grup arasında anlamlı
(p<. 001) bir farkın olduğu bulunmuştur.  Son olarak
madde toplam analizinde, AFA sonuçlarına göre madde toplam korelasyonları 0.46 ile 0.71 arasında değişirken, DFA sonuçlarına göre ise
0.29 ile 0.70 arasında değişmektedir. Bu bulgulara dayanarak Beğenilme
Arzusu Ölçeği’nin eğitim ve psikoloji alanında kullanılabilecek, geçerli ve
güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Beğenilme Arzusu, ölçek geliştirme, geçerlik, güvenirlik, faktör analizi

Desire For Being Liked Scale: Validity And Reliability Study

Öz

This study aims to develop Desire for Being Liked Scale for college
students, and to conduct a validity and reliability study. The pilot study was
conducted on 69 students, exploratory factor analysis study was conducted on
418 students and confirmatory factor analysis was conducted on 113 students. As
a result of the EFA’s principal components techniqueses, a construct with nine
items explaining a total of 42% of the total variance was attained.
Confirmatory factor analysis revealed acceptable fit for the one-dimensional
model (x2/sd=1.42, RMSEA=0.06, GFI=0.92, AGFI=0.88, CFI=0.95, IFI=0.96,
NFI=0.87, RFI=0.83,RMR=0.03, SRMR= 0.06 ). It was also observed that the scale
revealed a negative correlation validity with impression management subscale of
social desirability scale. The Cronbach Alpha reliability coefficient
calculated for the whole scale was found to be 0.82 for EFA, 0.81 for DFA.
After an interval of 1 month, a result of the test-retest correlation
coefficient was found to be 0.73. In another reliability study, 27% of
bottom-top group comparisons revealed significant differences in all items.
Finally, the item-total correlation analysis of the relationship was examined
and found to vary between 0.46 and 0.71for EFA, 0.29 and 0.70 for DFA. Based on
these findings, we can say that the Desire of Being Liked Scale can be used in
the field of education and psychology and that it is a reliable and valid
measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Desire of being liked, adolescent, validity, reliability, scale development, factor analysis

Kaynakça

• Akın, A. (2010). İki boyutlu sosyal istenirlik ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin araştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 771-784.
• Alicke, M. D. (1985). Global self-evaluation as determined by the desirability and controllability of trait adjectives. Journal of Personality and Social Psychology, 49,1621-1630.
• Alicke, M. D. & Govorun, O. (2005). The better-than-average effect. In M. D. Alicke, D. A. Dunning & J. I Krueger (Eds.), The Self in Social Judgment (pp. 85-106). New York: Taylor and Francis.
• Auty, S. & Elliott, R. (2001). Being like or being liked: identity vs. approval in a social context. ACR North American Advances, 28, 235-241.
• Aytaç, S. (2000). İnsanı Anlama Çabası. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Baumeister, R. F. & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, 497–529.
• Berkman, L. F. (1985). The relationship of social networks and social support to morbidity and mortality. In S. Cohen ve S. L. Syme (Eds.), Social Support and Health 241–259. Academic Press: Orlando.
• Brown, J. D. (1986). Evaluations of self and others: Self-enhancement biases in social judgments. Social Cognition, 4, 353-376.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı(7 ed.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara. Pegem A Yayıncılık.
• Byrne, D. (1971). The attraction paradigm. New York: Academic Press.
• Byrne, D. & Rhamey, R. (1965). Magnitude of positive and negative reinforcements as a determinant of attraction. Journal of Personality and Social Psychology, 2(6), 884-889.
• Carli, L. L., Ganley, R. & Pierce-Otay, A. (1991). Similarity and satisfaction in roommate relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 17(4), 419-426.
• Cialdini, R. B. (2001). Science and practice. New York: Pocket Books.
• Cohen, S. & Wills, T. A. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98, 310–357.
• Coie, J. D. & Cillessen, A. H. N. (1993). Peer rejection: Origins and effects on children’s development. Current Directions in Psychological Science, 2, 89–9
• Colvin, C. R., Block, J. & Funder, D. C. (1995). Overly positive self-evaluations and personality: negative implications for mental health. Journal of personality and social psychology, 68(6), 1152.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Deci, E. & Ryan, R. (2000). The ‘what’ and ‘why’ of goal pursuits: Human needs and the self-) determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227–268.
• Drachman, D. & Insko, C. A. (1978). The extra credit effect in interpersonal attraction. Journal of Experimental Social Psychology, 14(5), 458-465.
• Dunning, D., Heath, C. & Suls, J. M. (2004). Flawed self-assessment: Implications for health, education, and the workplace. Psychological Science in the Public Interest, 5, 69-106.
• Eagly, A. H., Ashmore, R. D., Makhijani, M. G. & Longo, L. C. (1991). What is beautiful is good, but…: A meta-analytic review of research on the physical attractiveness stereotype. Psychological bulletin, 110(1), 109-128.
• Eroğlu, F. (2000). Davranış bilimleri (5.Baskı). Kırklareli: Beta.
• Greenwald, A. G. (1980). The totalitarian ego: Fabrication and revision of personal history. American Psychologist, 35,603-618.
• İşçi, M. (1999). Davranış bilimleri (Genişletilmiş 2.Baskı). İstanbul: Der.
• Karaşar, B. & Öğülmüş, S. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Onay İhtiyacının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 469- 495
• Kuiper, N. A. & Derry, P. A. (1982). Depressed and nondepressed content self‐reference in mild depressives. Journal of personality, 50(1), 67-80.
• Kuiper, N. A., Olinger, L. J., MacDonald, M. R. & Shaw, B. F. (1985). Self-schema processing of depressed and nondepressed content: The effects of vulnerability on depression. Social Cognition, 3,17-93.
• Kuiper, N. A. & MacDonald, M. R. (1982). Self and other perception in milddepressives. Social Cognition, 1, 233-239.
• Lakin, J. L., Jefferis, V. E., Cheng, C. M. & Chartrand, T. L. (2003). The chameleon effect as social glue: Evidence for the evolutionary significance of nonconscious mimicry. Journal of nonverbal behavior, 27(3), 145-162.
• O'Brien, K. A. (2011). Attenuating desirable responding: a comparison of self-compassion and self- affirmation strategies. University of Manitoba (Canada).
• Özyurt, C. (2005). Modern toplumun çözümlenmesi. İstanbul: Açılım kitap.
• Sedikides, C., Horton, R. S. & Gregg, A. P. (2007). The why's the limit: curtailing self‐enhancement with explanatory introspection. Journal of Personality, 75(4), 783- 824.
• Soğuksu, Y. B. & Alıcı, D. (2016). Eşdeğer yarılar güvenirliğinin farklı homojenlik düzeylerindeki örneklem büyüklüklerinde, test uzunluğuna, yarıya bölme yöntemlerine ve güvenirlik kestirme tekniklerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1).
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Swann, W. B., Jr. (1983). Self-verification: Bringing social reality into harmony with the self. In J. Suls & A. G. Greenwald (Eds.), Social psychology perspectives 2, 33-66. Hillsdale, NJ: Erlbaum
• Swann, W. B., Jr. (1984). Quest for accuracy in person perception: A matter of pragmatics. Psychological Review, 91, 457-477.
• Swann, W. B., Jr. & Hill, C. A. (1982). When our identities are mistaken: Reaffirming self- conceptions through social interaction. Journal of Personality and Social Psychology, 43, 59- 66.
• Swann, W. B., Jr. & Read, S. J. (1981a). Acquiring self-knowledge: The search for feedback that fits. Journal of Personality and Social Psychology, 41, 1119-1128.
• Swann, W. B., Jr. & Read, S. J. (1981b). Self-verification processes: How we sustain our self- conceptions. Journal of Experimental Social Psychology, 17, 351-370.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesiyle SPSS ile veri analizi (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Taylor, I. H. (2015). Facebook and the being Liked Motive. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4), 1473-1486.
• Taylor, S. E. & Brown, J. D. (1988). Illusion and well-being: a social psychological perspective on mental health. Psychological bulletin, 103(2), 193.
• Taylor, S. E., Lerner, J. S., Sherman, D. K., Sage, R. M. & McDowell, N. K. (2003). Are self- enhancing cognitions associated with healthy or unhealthy biological profiles?. Journal of personality and social psychology, 85(4), 605.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Uğurlu, Ö. (2015). Kadının Benlik Sunumunun Güncel Bir Aracı Olarak Sosyal Ağlar Bir Tasarım Unsuru:“Kusursuzlaştırma”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 231-247.
• Walston, E. (1970). The effect of self-esteem on liking for dates of various social desirabilities. Journal of Experimental Social Psychology, 6, 248–253.
• Wojciszke, B., Abele, A. E. & Baryla, Wieslaw. (2009). Two dimensions of interpersonal attitudes:Liking depends on communion, respect depends on agency. European Journal of Social Psychology, 39, 973–990.