Bilişsel ve Duygusal Düzenlemenin Sınav Kaygısına Olan Etkisinde Psikolojik Dayanıklılığın Aracılık Rolü

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 98 - 108, 01.11.2019

Tarık Totan , Özge Özgül Ezgi Tosun

https://doi.org/10.21666/muefd.605853

Cited By: 1

Öz

Sınav kaygısı, öğrencilerin akademik yaşamlarını olumsuz yönde etkileyen
önemli bir sorundur. Akademik yaşamın yanı sıra sosyal ve duygusal yaşamı da
olumsuz yönde etkileyen bu faktörü, farklı boyutlarıyla incelemek önleyici
rehberlik için oldukça önemlidir. Bu araştırmada, bilişsel ve duygusal
düzenlemenin sınav kaygısını azalttığı ve bu etkilere psikolojik dayanıklılığın
aracılık rolünün bulunduğuna yönelik bir hipotez model test edilmiştir.
Araştırmaya 252’si kadın (%68,65), 115’i erkek (%31,35) olmak üzere toplam 367
üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırmada Bilişsel ve Duygusal Düzenleme
Ölçeği, Kısa Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği ve Westside Sınav Kaygısı Ölçeği
kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre bilişsel ve duygusal düzenlemeyle
psikolojik dayanıklılık arasında pozitif yönde ilişkiler bulunmaktadır. Bu üç
değişkenin sınav kaygısıyla olan ilişkisi negatif yöndedir. Yapısal eşitlik
modelinde yol analizi bulguları, bilişsel ve duygusal düzenlemenin psikolojik
dayanıklılıkla pozitif yönde, psikolojik dayanıklılığın ise sınav kaygısıyla
negatif yönde yollara sahip olduğunu göstermiştir. Bilişsel düzenleme ve sınav
kaygısı arasında psikolojik dayanıklılık kısmi aracılık rolüne sahiptir.
Duygusal düzenleme ve sınav kaygısı arasında ise psikolojik dayanıklılık tam
aracıdır. Sınav kaygısı, bilişsel düzenlemeden daha fazla etkilenmektedir. Bu
sebeple de sınav kaygısını azaltmada bilişsel düzenlemeye dayalı önleyici
rehberlik etkinlikleri daha kararlı sonuçlar verebilir

Anahtar Kelimeler

Bilişsel düzenleme, duygusal düzenleme, psikolojik dayanıklılık, sınav kaygısı, yol analizi

The Mediation Role of Resilience in the Effect of Cognitive and Affective Regulation on Test Anxiety

Öz

Test anxiety is an important problem that
negatively affects students in their academic lives. Also, this factor
negatively affects students’ social and emotional life as well as their
academic life. For this reason, examining different dimensions of test anxiety
is very important for preventive guidance. In this study, the hypothesis model
that cognitive and emotional regulation reduces test anxiety and that
resilience have mediating effect on these relationships was tested. A total of
367 university students participated in the study (female n= 252, 68.65%; male
n= 115 male, 31.35%). The Cognitive and Affective Regulation Scale, the Brief
Resilience Scale and the Westside Test Anxiety Scale were used for collect
data. According to the findings of the research, there are positive
relationships between cognitive regulation, emotional regulation, and
resilience. The relationships between these three variables and test anxiety
were negative. Path analysis findings in the structural equation model showed
that cognitive and affective regulation had negative path with test anxiety and
positive path with resilience. And resilience had negative path with test
anxiety. Resilience between cognitive regulation and test anxiety has a partial
mediating effect. Also, resilience between emotional regulation and test
anxiety has a full mediating effect. Test anxiety is more affected by cognitive
regulation. According of this reason, preventive guidance activities based on
cognitive regulation in reducing test anxiety may give more stable results.

Anahtar Kelimeler

Affective regulation, Resilience, Test anxiety, cognitive regulation, path analysis

Kaynakça

• Abolghasemi, A., Beygi, P., & Narimani, M. (2012). Comparison the efficacy of trainings of cognitive-behavior and emotion regulation skills on self-efficacy and academic adjustment of students with test anxiety. Quarterly Educational Psychology, 22(7), 21-42.Akın, A., Demirci, İ., Çardak, M., Işık, Y., & Yıldız, E. (2012). The validity and reliability of the Turkish version of the Cognitive and Affective Regulation Scale. Paper presented at the International Interdisciplinary Social Inquiry Conference - IISIC, June, 17-21, Bursa, Turkey.Albayrak-Kaymak, D. (1987). Sınav kaygısı envanterinin Türkçe formunun oluşturulması ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 6(21), 55-62.Aydın, G. (2017). Assessing a model of cognitive test anxiety: The role of rumination, self-forgiveness, perfectionism cognitions and cognitive defusion through the indirect effect of psychological flexibility. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Aydoğmuş, E. (2016). Öğrencilerin algıladıkları öğretmen tutumu ile sınav kaygısı arasındaki ilişki ve bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.Baltaş, A. (2002). Öğrenmede ve sınavlarda üstün başarı. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual,strategic, and statistical considerations.Journal of Personality and Social Psychology, 51, 1173–1182. doi:10.1037/0022-3514.51.6.1173Başarır, D. (1990). Ortaokul son sınıf öğrencilerinde sınav kaygısı, durumluk kaygı, akademik başarı ve sınav başarısı arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Bozanoğlu, İ. (2005). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı grup rehberliğinin güdülenme, benlik saygısı, başarı ve sınav kaygısı düzeylerine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(1), 17-42.Bükülmez, E. (2015). İlköğretim 8.sınıf öğrencilerinde sınav kaygısı ve ders çalışma yaklaşımları arasındaki ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Cassady, J. C. & Johnson, R. E. (2002). Cognitive test anxiety and academic performance. Contemporary Educational Psychology, 27(2), 270-295.Çivitci, A. (2019). Grup psikoeğitimi (2. baskı). Ankara: Pegem Akademi.Demir, M. (2015). Okul tükenmişliğinin yordanmasında sınav kaygısı ve akademik başarının etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.Driscoll, R. (2007). Westside test anxiety scale validation. ERIC Digest, ED495968.Doğan, T. (2015). Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.Eker, O. (2016). Ortaokul öğrencilerinin yaşadığı sınav kaygısının nedenleri ve anne - baba tutumlarının sınav kaygısına etkisi: Merzifon örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Eldoğan, D., & Barışkın, E. (2014). Erken dönem uyumsuz şema alanları ve sosyal fobi belirtileri: Duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolü var mı? Türk Psikoloji Dergisi, 29(74), 108.Ergene, T. (2011). The relationships among test anxiety, study habits, achievement, motivation, and academic performance among Turkish high school students. Eğitim ve Bilim, 36(160), 320-330.Erktin, E., & Öner, N. (1990). Matematik kaygısı: Başarı, sınav kaygısı ve meslek seçimi ile ilişkisi. IV. Ulusal Psikoloji Kongresi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul, 5-7.Erözkan, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin sınav kaygısı ve başaçıkma davranışları. Muğla Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(1), 13-38.Gizir, C. A. (2016). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-128.Güler, D., & Çakır, G. (2016). Lise son sınıf öğrencilerinin sınav kaygısını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 82-94.Hanımoğlu, E. (2010). Seviye belirleme sınavına girecek olan ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinde sınav kaygısı, mükemmeliyetçilik ve anne-baba tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Jung, A., & Kang, M. J. (2014). The effects of perfectionism and cognitive-emotion regulation strategies on test anxiety. Korean Journal of Child Studies, 35(1), 61-76.Kahramanoğlu, H. (2018). Üst biliş ve pozitif psikolojik sermayenin sınav kaygısı ile ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Karataş, Z., & Tagay, Ö. (2019). Yaratıcı drama temelli sınav kaygısı ile başetme çalışmasının özel/üstün yetenekli öğrencilerin sınav kaygısına etkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 97-107.Kartalkıyı, İ. (2016). Ortaokul düzeyindeki çocukların ebeveynlerinin tutum biçimlerinin sınav kaygısı üzerine etkisinin araştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Kavakcı, Ö., Güler, A. S., & Çetinkaya, S. (2011). Sınav kaygısı ve ilişkili psikiyatrik belirtiler. Klinik Psikiyatri, 14(1), 7-16.Koç, İ. Y. (2014). KPSS'ye hazırlanan öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ile sınav kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Koruklu, N. Ö., Öner, H., & Oktaylar, H. C. (2006). Sınav kaygısı ile başa çıkma programının sınav kaygısına etkisine yönelik deneysel bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 5-11.Kring, A. M., Johnson, S. L., Davidson, G., & Neale, J. (2015). Anormal psikoloji. (Çev. İ. Dağ). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.Kurt, İ. (2011). Sınav kaygısını aşmanın yolları. İstanbul: Bizim Kitaplar.Peters Mayer, D. (2008). Overcoming school anxiety. New York, NY: AMACOM.Plotnik, R. (2009). Psikolojiye giriş. (Çev. T. Geniş). İstanbul: Kaknüs yayınları.Ormrod, J. E. (2015). Öğrenme psikolojisi. (Çev. Ed. M. Baloğlu). Ankara: Nobel Yayınları.Öner, N. (1990). Sınav kaygısı envanteri el kitabı. İstanbul: Yöret Yayınları.Sapp, M. (1999). Test anxiety. Applied research, assessment, and treatment interventions (2. Baskı). Oxford, OX: University of America Inc.Serim, S. (2016). Sınav kaygısı ile geleceğe yönelik umut beklentisi arasındaki ilişki: 17-18 yaş arası İstanbul lise son sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15(3), 194-200.Temizel Ataman, E., & Dağ, İ. (2014). Stres veren yaşam olayları, bilişsel duygu düzenleme stratejileri, depresif belirtiler ve kaygı düzeyi arasındaki ilişkiler. Klinik Psikiyatri Dergisi, 17(1), 7-17.Totan, T. ve Yavuz, Y. (2009). Westside Sınav Kaygısı Ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 95-109.Turan-Başoğlu, S. (2007). Sınav kaygısı ile özgüven arasındaki ilişkinin erinlik döneminde incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Ürgüp, B. (2017). Ebeveynle gerçekleştirilen bağlanma stilinin sınav kaygısı üzerindeki yordayıcı etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Yeo G. B., & Frederiks E. R. (2011). Cognitive and affective regulation: Scale validation and nomological network analysis. Applied Psychology: An International Review, 60(4), 546–575.Yılmazer, F. (2017). Kamu Personeli Seçme Sınavına (Kpss) hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygısına bağlı olarak tükenmişlik düzeyi ve psikolojik dayanıklılıkları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Zeidner, M. (1998). Test anxiety. The state of the art. New York, NY: Kluwer Academic Publishers.