Selânikli Necib Dede’nin Sûzinâk Âyini’nin Birinci Selâmının Makam ve Geçki Bakımından Analizi

Yıl 2016, , 393 - 406, 31.10.2016

Nihat Ozan Köroğlu , Gamze Nevra Köroğlu

https://doi.org/10.19059/mukaddime.26907

Öz

Dini Mûsiki formlarından Tekke Mûsikisi formu içerisinde yer alan Mevlevî Âyinleri, bestelenmeye başlandığı dönemden itibaren Türk Mûsikisinin en sanatlı eserlerinden biri haline gelmiştir. Âyinlerin bu derece önemli bir yere sahip olmasının başlıca nedenleri, Türk Mûsikisinin yapı taşları olan çeşni, makam, geçki ve usûl gibi ögeler bakımından zengin ve öğretici bir özelliğe sahip olmalarıdır. Böyle özelliklere sahip bir formun ayrıntılı bir şekilde analizinin yapılması Türk Mûsikisinin sahip olduğu zenginliği ortaya çıkarmak adına önemli bir nitelik taşımaktadır. Bu makalede, Selânikli Necib Dede’nin sûzinâk âyininin birinci selâmı makam ve geçki açısından incelenmiş, biçim analizi ve melodik analiz yapılarak benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mevlevî âyini, makam, geçki, biçim analizi, melodik analiz

Kaynakça

• Ak, A.Ş. (2011). Türk Din Mûsikisi Cami ve Tekke Mûsikisi (2.bs.). Ankara: Akçağ.
• Bayrakçı, Ö. F. (2015). Türk Din Mûsikîsi’nde “Mevlevî Âyini” Formuna Genel Bir Bakış, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 139-152.
• Çalışır, A. (2010). Beste-i Kadimden Beste-i Cedide (Meydan Görmüş) Mevlevî Âyinleri. Cilt 2, 40-42, Konya: Çizgi.
• Karadeniz, Ş. (2013). Mevlevî Âyinlerinin Kompozisyon Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Küçük, S. (2003). Mevlevîliğin Son Yüzyılı (1.bs.). İstanbul: Simurg.
• Özalp, N. (1992). Türk Mûsikîsi Beste Formları. Ankara: TRT.
• Özkan, İ. H. (2008). Giriş, Fatih Salgar (yazar), Mevlevî Âyinleri. İstanbul: Ötüken.
• Öztuna, Y. (2006). Türk Mûsikîsi Akademik Klasik Türk San’at Mûsikîsi’nin Ansiklopedik Sözlüğü. Cilt 1-2, Ankara: Orient.
• Tanrıkorur, C. (2003). Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi. İstanbul: Ötüken.