ENGELLİ VE ENGELLİ SORUNLARINDA YENİ BİR PERSPEKTİF SOSYAL DIŞLANMADAN SOSYAL ENTEGRASYON VE SOSYAL İÇERMEYE YÖNELİM

Yıl 2022, , 457 - 471, 31.03.2022

Sümeyye Beyza Abay Alyüz

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1064868

Cited By: 1

Öz

Engelliler, tarihsel süreç içinde dezavantajlı gruplar arasında sorunları ve sorunların ele alınışı açısından en çok tartışılan gruplardan birini oluşturmaktadır. Tarihsel süreç içinde engelli yaklaşımlarına bakıldığında, bireyi engel durumlarına odaklı merkeze alan yaklaşımlardan, engelli bireylerin etkileşimde olduğu sistemlerin imkanlarına ve yetersizliklerine odaklanan yaklaşımların benimsendiği görülmektedir. Engelliler diğer dezavantajlı gruplara göre belirli gereksinimlerinden ötürü yaşamları boyunca sosyal çevreleriyle çok daha fazla etkileşim içindedirler. Dolayısıyla sorun, ihtiyaç, haklar temelinde engellinin etkileşimde olduğu her sistem (eğitim, iş hayatı, sağlık sistemi vb.) aynı zamanda engelli birey için katılımı kolaylaştırıcı özellikler barındırmalıdır. Bu durum engelli lehine tüm sistemlerle ilişkilerinin düzenlemesini yaşam hakkı mücadelesine dönüştürmüştür. Nitekim tarihsel süreç içinde engellinin insanca yaşam hakkını sağlamada, toplumla bütünleştirme (entegrasyon) çabaları önemli bir yer tutarken günümüzde önemli bir farkla sosyal içerme anlayışının daha fazla ön plana çıktığı görülmektedir. Bu çalışmada, engelliler için yeni bir söylem olan, sosyal içerme anlayışı ele alınarak, sosyal dışlanma kavramından, önce sosyal entegrasyona daha sonra sosyal içerme kavramına yönelmenin arka planındaki nedenler sosyal hizmet perspektifi açısından değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Medikal Yaklaşım, Sosyal Model, Sosyal İçerme, Dışlanma, Sosyal Hizmet

Kaynakça

• Berufsverband Soziale Arbeit Schweiz (2010). Berufskodex Soziale Arbeit Schweiz. Ein Argumentarium für die Praxis der Professionellen. https://avenirsocial.ch/wp-content/uploads/2018/12/SCR_Berufskodex_ De_A5_db_221020.pdf
• Dominelli. L. (2021). Baskı Karşıtı Sosyal Çalışma Teorik Pratik, Ankara: Nika Yayınevi, 145-150.
• Donoghue C. (2003). Challenging the Authority of the Medical Definition of Disability: An analysis of the resistance to the social constructionist paradigm, Disability & Society, 18:2, 199-208, DOI: 10.1080/0968759032000052833.
• Heagele. A.  S.Hodge (2016). Disability Discourse Overwiev and Critiques of the Medical and Social Models, Quest, 68:2,193-206.
• Hogan, A. (2019). Medicine And Society: Social And Medical Models Of Disability And Mental Health: Evolution And Renewal, CMAJ January 07, 191 (1) E16-E18; DOI: https://doi.org/10.1503/cmaj.181008.
• IFSW (2004). Global Standards for the Education and Training of the Social Work Profession. https://www.ifsw.org/global-standards-for-social-work-education-and-training/
• Kronauer, M. [(2010). Eine historische und begriffliche Annäherung an die soziale Frage der Gegenwart. In: Inklusion und Weiterbildung. Reflexionen zur gesellschaftlichen Teilhabe in der Gegenwart. Bielefeld: Bertelsmann 2010, S. 24-58. https://www.die-bonn.de/doks/2010-weiterbildungsverhalten-01.pdf
• Priestley, M. (2011). Engellilik, İçinde: Alcock, Pete; May, Margaret; Rowlingson, Karen; Sosyal Politika Kuramlar ve Uygulamalar, Siyasal Kitapevi, Ankara.
• Sheafor, B. W. ve Horejsi, C. J. (2014). Sosyal Hizmet Uygulaması Temel Teknikler ve İlkeler (1 b.). çev.Durdu Baran Çiftçi, Ankara: Nika Yayınevi. 2014.
• Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (2018). Katılım Hakkının Geliştirilmesi İçin Sivil Toplum Örgütleri ve Sivil Ağların Geliştirilmesi https://www.stgm.org.tr/projeler/orgutlenme-ozgurlugu-katilim-hakkinin-daha-fazla-gelistirilmesi-icin-stoler-sivil-aglarinıngeliştirilmesi
• Şahin, F. (2001). Sosyal Hizmetlerde Güçler Perspektifi ve Çözüm Odaklı Mülakat, Aile ve Toplum Dergisi, Eylül – Aralık 59-71.
• Theunissen, G., Schwalb, H. (2009). Einführung – Von der Integration zur Inklusion im Sinne von Empowerment. In: Inklusion, Partizipation und Empowerment in der Behindertenarbeit. Best-Practice-Beispiele: Wohnen – Leben – Arbeit – Freizeit. Schwalb, H., Theunissen, G. (Hrsg.) Kohlhammer: Stuttgart, 11-36.
• UN-CRPD – United Nations (2006). Convention on the Rights of Persons with Disabilities http://www.un.org/disabilities/documents/convention/convoptprot-e.pdf
• UN-TURKEY (2021). Ülkeler İçin Geliştirilebilir Kalkınma Hedefleri, https://turkey.un.org/tr/sdgs/10.
• Wacker,E.(2106). Beeinträchtigung – Behinderung – Teilhabe für alle. Bundesgesundheitsbl 59, 1093–1102 (2016). https://doi.org/10.1007/s00103-016-2397-5.
• Waldschmidt, A. (2005). Disability Studies: individuelles, soziales und/oder kulturelles Modell von Behinderung? Psychologie und Gesellschaftskritik, 29(1), 9-31. https://nbn-resolving.org/urn:nbn:de:0168-ssoar-18770
• Wocken, H. (2010). Integration & Inklusion. Ein Versuch, die Integration vor der Abwertung und die Inklusion vor Träumereien zu bewahren. In A. Stein, S. Krach & I. Niedieck (Hrsg.), Integration und Inklusion auf dem Weg ins Gemeinwesen. Möglichkeitsräume und Perspektiven (S. 204–234). Bad Heilbrunn:Klinkhardt. https://inklusion20.de/material/inklusion/Inklusion%20vs%20Integration_Wocken.pdf
• WHO (1980). International Classification of Impairments, Disabilities, and Handicaps. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/41003/9241541261_eng.pdf;sequence=1
• WHO (2015). Who Global Disability Action Plan 2014-2021 Better Health For All People With Disability. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/199544/9789241509619_eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• WHO (2021). International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF), https://www.who.int/standards/classifications/international-classification-of-functioning-disability-and-health